گروه اقتصاد کلان: اجرای طرح مولد سازی با هدف فروش اموال مازاد دولتی در سال 1399 با تشکیل هیئتی به دستور مقام معظم رهبری آغاز شد که البته با جاروجنجال هایی به دلیل مصونیت قضایی هیئت هفت نفره آن همراه بود، اما در نهایت این طرح در مقام اجرا موفقیت چندانی به همراه نداشت، این در حالی است که به گفته کارشناسان دولت ایران در مقام مقایسه با بسیاری از کشورها، رتبه بسیار بالایی از نظر اموال و دارایی های دولتی قرار دارد که در صورت رصد و شناسایی کامل و فروش آنها می توان درآمد حاصل از این محل را به منظور تکمیل پروژه های نیمه تمام یا اجرای پروژه های جدید به کار گرفته شود. اما بنا بر آمار منتشرشده، تنها حدود 5/3 درصد از مجموع 109 هزار میلیارد تومان رقم پیش بینی شده از مولدسازی در سال گذشته به قرار حدود 4 هزار میلیارد تومان، محقق شد، از این رو دولت نیز در رویکردی واپسگرایانه رقم پیش بینی شده از محل مولدسازی و واگذاری سهام شرکت‌های دولتی در لایحه بودجه سال 1403 را به حدود 60 هزار میلیارد تومان در لایحه بودجه سال جاری کاهش داد که البته این رقم نیز حتی مورد اختلاف کارشناسان و صاحبنظران است .
مزایای عدم اجرای مولدسازی!
به گزارش «تجارت»، مرتضی افقه کارشناس اقتصادی در این باره به «تجارت»، گفت: به نظر من در حال حاضر اجرای مولدسازی در حالی که محل هزینه کرد بسیاری از درآمدهای دولت مشخص نیست، انجام نشود بهتر است، چرا که وقوع تخلف های مالی آشکار و پنهان و به ظاهر قانونی در حال حاضر به قدری وسعت و گسترش یافته که به نظر می رسد مطلوبیت در این است که اموال و دارایی هایی دولت به همان صورت غیرمولد و غیرقابل تبدیل به صورت نقدینگی باقی بماند تا به تدریج لایه های فسادی که به گفته بسیاری از تحلیلگران به شکل سیستماتیک در اقتصاد کـشور رخنه کرده است از بین برود. اما در این باره که چرا با وجود تاکید براجرای مولدسازی، این طرح موفق عمل نکرده است باید گفت، با وجود تلاش برای فروش اموال مازاد دولت در حوزه های مختلف، کسی طالب حضور در این به نوعی مزایده دولتی نیست، چرا که کسی آنقدر سرمایه ندارد که بتواند خریدار اموال دولتی در سطح کلان باشد تا دولت نیز به میزان درآمد پیش بینی شده خود دست یابد، از سوی دیگر حتی چنانچه افراد حقیقی یا حقوقی این میزان سرمایه را نیز در اختیار داشته باشند، در وانفسای این وضعیت اقتصاد ناپایدار کنونی ترجیح می دهد به معاملاتی زودبازده و غیرمولد مانند خرید و فروش طلا، ارز، سکه و... وارد شود تا علاوه بر کسب سودهای کلان، خود را از خطر شناخته شدن خریداران اموال دولتی و احتمال اخذ مالیات و ... خارج کنند.
درآمدهای کلان دلالی، بازدارنده از حضور در مولدسازی
او ادامه داد: دلالی در حال حاضر بهترین گزینه برای افرادی است که سرمایه ای در اختیار دارند تا با سوءاستفاده از شرایط بازار پرنوسان حضور پیداکنند و سودهای کلانی را کسب کنند که به هیچ وجه قادر به کسب آن در پروژه مولدسازی دولت به دست نخواهند آورد، از این رو دولت در اجرای این پروژه ناکام بوده است و از سوی دیگر دولت نیز اصراری بر فروش آنچه که در مایملک خود است ندارد و ترجیح می دهد به جای کسب درآمد از این محل از کانالهایی دیگری به کسب درآمد و جبران کسری بودجه بیندیشد که بهترین گزینه آن افزایش پایه های مالیاتی و کسب درآمدهای بیشتر از این طریق است. در حقیقت دولت چنانچه قصد انجام کاری را داشته باشد که برایش درآمد داشته باشد با بهترین و سریعترین روش آن را انجام می دهد اما اگر تشخیص دهد در مسیر اجرای طرحی احتمال کسب منافع کمتری دارد آن را تعلیق و بلاتکلیف می گذارد.
واکاوی موفقیت مالیات ستانی در مقایسه با مولدسازی
افقه اضافه کرد: با وجود نامانوس بودن مردم نسبت به پروسه مالیات ستانی در سالهایی که دولت با اتکا به درآمدهای نفتی به درآمدهای مالیات ستانی بی توجه بود، روند اجرایی بسیار مطلوبتری نسبت به مولدسازی دارد، چرا که گویا اخذ درآمد از این طریق بسیار راحت تر از فروش اموال مازاد دولتی است ، از این رو دولت با وجود هزینه بر بودن فر اهم آوردن سخت افزار و نرم افزارهای لازم برای اجر ای مالیات ستانی، به سرعت در حال اجر ای پایه های جدید مالیات ستانی است . این کارشناس معتقد است: دولت های اصولگرا مانند احمدی نژاد و رئیسی، بیشتر تمرکزگرا هستند تا تمرکززدا و در این راستا تمایلی برای فروش اموال و دارایی های خود را ندارد تا در زمان مناسب از آن بهره جوید. او با بیان اینکه کابینه دولت یازدهم از قابلیت و قدرت کارشناسی خوبی در حوزه های مختلف برخوردار نیست گفت: انتخاب اکثریت مدیران در این دولت بر اساس شایستگی های اقتصادی صورت نگرفته است، بلکه با توجه به قابلیت های سیاسی – ایدئولوژیکی برگزیده شده اند، بنابراین نمی توان توقع معجزه و انتخاب گزینه های برتر روی میز ریاست جمهوری بود، بنابراین نمی توان انتظار تحقق وعده ها و قول های داده شده را داشت.
مولدسازی شق القمر نمی کند
بر اساس این گزارش؛ جعفر قادری، عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس نیز در این باره به دنیای اقتصاد گفت: درآمد ناشی از مولدسازی در بودجه درشت نیست و این موضوع به دلیل این است که غیر از سه وزارتخانه، آموزش‌وپرورش، آموزش عالی و بهداشت و درمان سایر درآمدهای حاصل از مولدسازی به حساب دولت می‌آید و صرف دستگاه خودشان نمی‌شود. بنابراین گاردی توسط دستگاه‌ها وجود دارد و آنها همکاری نمی‌کنند. او یادآور شد: برای همکاری دستگاه‌ها می‌توانیم به نوعی خود دستگاه‌ها را در درآمد حاصل از مولدسازی دخیل کنیم تا مشارکت کنند در غیر این‌صورت همراهی نخواهند کرد. این عضو کمیسیون برنامه‌وبودجه مجلس اظهار کرد: درآمد مولدسازی در بودجه ۱۴۰۳ به نسبت سال گذشته بسیار پایین در نظر گرفته شده و به نظر می‌رسد این رقم محقق شود. مولدسازی کار ارزشمندی است و باید سال‌ها قبل انجام می‌شد. اما اینکه انتظار داشته باشیم با مولدسازی شق‌القمر کنند و بخش عمده‌ای از درآمدها را پوشش دهند، این اتفاق نخواهد افتاد.
