آینده نرخ ارز پس از التهابات

جهانبخش سنجابی شیرازی
دبیرکل اتاق مشترک بازرگانی ایران و عراق

در بنیاد بازار ارز اتفاق تاثیر گذاری روی نداده است تا شرایطی به وجود بیاید که نرخ ارز افزایش یابد. بنابراین هر گونه افزایش نرخ ارز در بازار ناشی از هیجانات سیاسی و اجتماعی و انتظارات نابجاست و به محض این که انتظارات تورمی فروکش کند، نرخ ارز مجدداً به کانال‌های قبلی خود باز می‌گردد. ازبین عوامل مختلف، تاثیرگذاری دو عامل بیشتر از سایر عوامل است که عامل اول تاثیر قطعی و فوری دارد و آن مابه‌التفاوت تورم در کشوری که ارز مصرف می‌شود با کشور صاحب ارز است. عامل دوم ذخایر ارزی و انتظارات روانی است که این دو عامل در مجموع از شرایط اقتصادی کشور تاثیر می‌پذیرد. اگر شرایطی به وجود بیاید که تقاضا افزایش اما عرضه کم باشد، نرخ ارز مسلماً افزایش خواهد یافت و مادامی که بین عرضه و تقاضا تعادل ایجاد نشود، افزایش قیمت ارز از ثبات کامل برخوردار نخواهد شد. عوامل اولیه شامل عواملی است که بیشتر در قالب نرخ ارز تعدیل می‌شود. دسته دوم ناشی از عواملی است که به مسائل روانی بازار مربوط می‌شود، یعنی مبتنی بر مؤلفه‌ها و پدیده‌هایی است که بر روند بازار ارز تاثیر دارد. عواملی که در گروه دوم شکل می‌گیرد، به عنوان پدیده‌هایی شناخته می‌شوند که روند را تغییر می‌دهند، به عبارت دیگر روند شکن هستند، چون به هرگونه التهاب سیاسی، اجتماعی، نظامی در بازار ارز واکنش نشان می‌دهند، مانند اتفاقاتی که در چند ماه گذشت شاهد آن بودیم که شامل جنگ غزه، شهادت رئیس جمهور، حمله اسرائیل به سفارت ایران در سوریه، حمله موشکی ایران به اسرائیل و... است و در آخرین مورد نیز شاهد بودیم که با شدت یافتن جنگ اسرائیل با لبنان و به شهادت رسیدن سید حسن نصر الله و عملیات وعده صادق 2، بازار ارز دچار التهاباتی شده است. تجربه نشان داده با بروز این تحولات همیشه نرخ ارز افزایش می‌یابد زیرا مؤلفه‌های روانی بازار افزایش می‌یافت، اما پس از این که مولفه‌های روانی فروکش کرد، نرخ ارز روند کاهنده را طی می‌کرد و حتی در بعضی مواقع به قیمت‌های قبلی خودش باز می‌گشت. البته در بعضی موارد دیده شده که حتی نرخ ارز به پایین‌تر از نرخ قبلی هم عقب نشینی کرده است. حتی میتوان اذعان کرد از الان نشانه‌های کاهش قیمت دلار مشاهده شده است. با توجه به حوادث سریالی و پشت سر همی که روی داده، چشم انداز روانی و حاکم بر جامعه به گونه ای است که این افزایش قیمت‌ها قابل پیش بینی بود. شدت یافتن این التهاب‌ها موقتی است و مسلماً از هیجانات بازار کاسته خواهد شد و حباب‌هایی که ناشی از مولفه‌های روانی در بازار ارز روی داده، در طی چند روز تخلیه خواهد شد. در بنیاد بازار ارز اتفاق تاثیر گذاری روی نداده است تا شرایطی به وجود بیاید که نرخ ارز افزایش یابد. بنابراین هر گونه افزایش نرخ ارز در بازار ناشی از هیجانات سیاسی و اجتماعی و انتظارات نابجاست و به محض این که انتظارات تورمی فروکش کند، نرخ ارز مجدداً به کانال‌های قبلی خود باز می‌گردد.