آینده حماس بعد از ترور السنوار

صباح زنگنه
کارشناس مسائل منطقه

حزب‌الله و سایر جریان‌های مقاومت عملاً به صورت شورایی فعالیت می‌کنند؛ چراکه آنها به دنبال استفاده از تمام اندیشه‌ها و نظرات اعضای خود هستند و از گذشته هم این روند ادامه داشته است. اینکه حزب‌الله، حماس یا سایر جریان‌های مقاومت یک نفر را به عنوان دبیرکل انتخاب می‌کنند، عملاً تصمیم این شوراها بوده و عموماً ساز و کار این شوراها هم محرمانه است و در این جریان‌ها، تشکیلات سیاسی و نظامی به صورت مستقل وجود دارد که در حماس این دو شاخه را شهید یحیی سنوار هدایت می‌کرد و با شهادت وی هم همان راهبردها ادامه خواهد داشت. اینکه پس از شهادت او حماس به صورت شورایی اداره خواهد شد یا خیر موضوعی است که باید منتظر ماند و دید که چه تصمیمی در قبال آن گرفته می‌شود. به نظر می‌رسد که دفتر سیاسی حماس همانند گذشته توسط یک شخص گردانده می‌شود اما تمامی تصمیمات آن به صورت شورایی اتخاذ خواهد شد. به موازات این مسئله باید توجه کرد که اسرائیل راهبرد ترور سران و مقامات را در دستور کار خود قرار داده و همین موضوع نشان از آن دارد که رویه اداره این جریان‌ها برای اسرائیل بسیار اهمیت دارد. بر همین اساس از لحاظ عقلی، احتیاط ضروری خواهد بود و در این شرایط فاصله گرفتن از تمرکز بر روی یک شخص بسیار مهم است. در این راستا باید توجه شود که اتخاذ این استراتژی از سوی حماس ضروری است و باید ملاحظات خاص خود را در نظر داشته باشند. در این شرایط، موضوع مهم این است که کمک‌های انسانی وارد غزه شود و از منظر دیگر باید بحث آتش‌بس هم پیگیری و اجرا شود اما حماس بر این عقیده است که نمی‌توانیم برای اجرای آتش بس منتظر بمانیم و به همین دلیل نمی‌توان تقابل میدانی و نظامی با اسرائیل را تعطیل کرد؛ چراکه اسرائیل هرگاه که فکر می‌کند در حوزه میدانی با مشکل روبه‌رو می‌شود، به سمت مذاکرات سیاسی گام برمی‌دارد و بر همین اساس حماس می‌داند که چگونه باید رویه مذکور را ادامه دهد. به گونه‌ای که دو رویه سیاسی و نظامی را ادامه می‌دهند و هر دو را به موازات یکدیگر پیش می‌برند تا هرگاه که اسرائیل مذاکرات را تعطیل کرد، مسئله تقابل نظامی به عنوان یک ابزار فشار جریان داشته باشد. این در حالیست که ایالات متحده هم به صورت واضح در حال حمایت از اسرائیل است و نمی‌خواهد اوضاع و شرایط کنونی تغییر پیدا کند. به عنوان نمونه اعزام نماینده بایدن در امور لبنان به بیروت شاید از حیث سیاسی و شکلی مهم قلمداد شود اما از منظر ماهوی خروجی نخواهد داشت؛ چراکه در نهایت لبنان و ساختار سیاسی آن باید در مورد آتش‌بس با اسرائیل تصمیم بگیرد و کسانی مانند آموس هوکشتاین چندان نمی‌توانند در این مسئله تاثیرگذار باشند.