سیدجلال ساداتیان
کارشناس مسائل بینالملل
ترامپ به عنوان رئیسجمهوری که دارای یک تجربه در دور اول ریاستجمهوریاش است در این دوره تلاش دارد با استفاده از نفود و فضای قدرتی که در دور قبل ایجاد کرد و بدون اینکه بخواهد قدرتش را مستقیم به کار بگیرد، اهداف و کارهایش را پیش ببرد؛ کما اینکه در پیامی که به نتانیاهو درباره پایان دادن به جنگ در غزه داد و نمایندهای به اسرائیل فرستاد اعلام کرد، آتش بس باید قبل از اینکه او سر کار بیاید اتفاق بیفتد. اینکه محتوای توافق آتش بس چه شود و به چه شکل انجام گیرد بحث دیگری است. آنچه بایدن نتوانست و نخواست اجرا کند ترامپ پیش و قبل از روی کار آمدنش انجام داد و همانطور که دیدیم در بخشی از سخنرانیاش بیش از آنکه از قدرتش به عنوان رئیسجمهور استفاده کند سعی کرد نفوذش را به کار گیرد. البته قسمتی از حرفهایش با قوانین و منطق بینالمللی مغایرتهایی دارد که ممکن است با چالشهایی در دادگاههای بینالمللی رو به رو شود یا دادگاهها برخی از فرامینی که او صادر کرده و میکند را ملغی کنند. اظهاراتش در برخی مسائل مثل موضوع مکزیک یا پاناما واکنشهای زیادی در بر خواهد داشت. ترامپ ۲ پختهتر شده و دارد محتاطتر رفتار میکند و در اظهاراتش دقت بیشتری دارد. با این حال بخش زیادی از اظهاراتش خالیبندی و به قول ایرانیها «گز نکرده، بریدن است». در دور اول ریاستجمهوریاش نقش «مرد دیوانه» را بازی کرد و این بار سعی میکند با انتخابهایی که بعضا مشاوران و نزدیکانش او را به سمت آن سوق میدهند، اهدافش را پیش ببرد. ترامپ دنبال آن است که به عنوان یکی از رئیسان جمهور معتبر آمریکا که نامدار شدند، در تاریخ آمریکا معرفی شود و در این راستا تلاش دارد خود را صلحطلب معرفی کند؛ کسی که بدون استفاده از نیروی نظامی صلح ایجاد میکند. ترامپ سیاست «اول آمریکا» را در مسائل داخلی این کشور دنبال خواهد کرد و همانطور که از قبل هم اعلام کرده است سعی می کند هزینههای داخلی و بینالمللی آمریکا را کاهش دهد و به همین منظور از برخی سازمانهای بین المللی و توافق ها خارج خواهد شد. در این رابطه حتی با نتانیاهو هم شوخی ندارد و نسبت به دریافت هزینههایی که اسرائیل روی دست آمریکا گذاشته، کوتاه نخواهد آمد. ترامپ در اظهاراتش تاکنون تهدید مستقیمی را متوجه ایران نکرده است. حتی خبرنگارانی که از او در این رابطه سوال پرسیدند هم موضع تندی نداشته است، اما «مارک روبیو» که با ۹۹ رای از سنا برای قرار گرفتن در سمت وزیر امور خارجه ترامپ، رای گرفت، گفته است که نباید بگذاریم ایران به توان مالی بیشتری برسد و نفت بیشتر بفروشد. این موضع در حالی که آمریکا اعلام کرده است میخواهد در دوره ترامپ نفت فروشی کند و دنبال توسعه و صادرات انرژی پاک نیست قابل توجه است. در این چارچوب برخی کشورها باید از صحنه عرضه نفت خارج شوند تا آمریکا جایگزین شود؛ از این رو ایران میتواند گزینه قابل توجهی برای تحقق این هدف آمریکا باشد.