گروه سیاسی: با گذشت بیش از یک ماه از رسانهای شدن ارسال نامه از سوی دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا به مقامات کشورمان و طرح موضوع دوگانه صلح یا حمله نظامی به ایران از سوی او، این روزها تنش میان طرفین ابعاد جدیتری به خود گرفته است. همزمان طی چند روز اخیر موضوع چگونگی مذاکره به چالشی میان طرفین تبدیل شده است.
به گزارش «تجارت»، طی دو هفته اخیر تحرکات نظامی آمریکا در منطقه افزایش پیدا کرده که از سوی رسانهها و محافل سیاسی به عنوان آمادهسازی واشنگتن جهت حمله احتمالی به ایران یاد شده است. همزمان اخیرا، وزارت خزانهداری آمریکا ۲ فرد و ۶ نهاد مستقر در ایران، امارات و چین را به اتهام ارتباط با صنعت پهپادی ایران، تحریم کرد. در نقطه مقابل شانتاژهای سیاسی و نظامی آمریکا، مقامهای سیاسی کشورمان با قاطعیت از عدم تسلیم شدن در برابر زورگویی واشنگتن سخن به میان آورده و نسبت به تبعات گسترده هرگونه اقدام خطرناک هشدار دادهاند.
انتقال چشمگیر تسلیحات به دیگو گارسیا
طی چند هفته اخیر اخبار زیادی پیرامون انتقال تجهیزات نظامی آمریکا به خاورمیانه و اقبانوس هند منتشر شده که در صدر آنها باید به تحرکات در جزیره دیگو گارسیا اشاره داشت. بر اساس گزارشهای موجود، نیروی بزرگی از بمب افکن های B-2 به جزیره دیگو گارسیا در اقیانوس هند منتقل شدهاند. پایگاه دیگو گارسیا، واقع در اقیانوس هند، یک پایگاه نظامی مهم آمریکا است که از بریتانیا اجاره شده و برای عملیات در خاورمیانه و هند-آرام حیاتی است. شایان ذکر است، همزمان با انتشار گزارشهایی مبنی بر استقرار گسترده نیروهای آمریکایی در جزیره دیهگو گارسیا در اقیانوس هند، ایران یک ابرشهر موشکی زیرزمینی عظیم را که میزبان جدیدترین موشکهایش است، رونمایی کرد.
در سطحی دیگر، اخیرا بلومبرگ در گزارشی مدعی شد که وزیر دفاع آمریکا دستور اعزام نیروهای بیشتر به خاورمیانه، از جمله ناو هواپیمابر کارل وینسون و هواپیماهای جنگی را صادر کرده است. بلومبرگ در ادامه مطلب خود مدعی شد که این اقدام در حالی انجام میشود که ایالات متحده قصد ادامه حملات خود علیه حوثی ها را دارد و تنشها با تهران بر سر برنامه هستهای آن افزایش یافته است. ناو کارل وینسون پس از اتمام رزمایشهای خود در منطقه هند و اقیانوس آرام به این منطقه خواهد رسید. همچنین، وزارت دفاع استقرار ناو هواپیمابر هری اس. ترومن را در منطقه تمدید کرده است. سخنگوی پنتاگون، شان پارنل، روز سهشنبه در بیانیهای اعلام کرد که این حضور غیرمعمول دو ناو هواپیمابر، تکرار نمایش قدرتی است که سال گذشته دولت بایدن انجام داد.
تاکید ایران بر مذاکرات غیرمستقیم و اصرار ترامپ برای مذاکرات مستقیم
طی روزهای اخیر بحث آغاز مذاکرات میان ایران و آمریکا با میانجیگری عمان ابعاد جدیای به خود گرفته است. در یک سوی ماجرا، ایران با قاطعیت هرگونه آغاز مذاکره مستقیم با آمریکا را تحت فشار و زورگویی رد کرده است. در سوی دیگر ماجرا، ترامپ و مقامات دولت او اصرار دارند که باید مذاکره به صورت مستقیم و سریع صورت بگیرد. در این زمینه، وال استریت ژورنال نوشت: مقامات آمریکایی میگویند که ایالات متحده به دنبال برگزاری مذاکرات هستهای مستقیم با ایران است. در ادامه این مطلب آمده است: اگر ایران موافقت کند که وارد گفتگو شود، این مذاکرات اولین مذاکرات مستقیم و مداوم بین دو کشور از زمانی خواهد بود که رئیسجمهور ترامپ در سال ۲۰۱۸ از توافق هستهای قبلی خارج شد. ترامپ در اظهاراتی در اواخر پنجشنبه به خبرنگاران گفت که بهتر است مذاکرات مستقیم داشته باشیم. «فکر میکنم این سریعتر پیش میرود و شما طرف مقابل را خیلی بهتر میفهمید تا وقتی که از میانجیها استفاده کنید.» او اضافه کرد: «من میدانم که آنها علاقه دارند که مستقیماً صحبت کنند.»
در جدیدترین موضعگیری نیز دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا مدعی شد، ایران بهدنبال مذاکرات مستقیم با ایالات متحده است. ترامپ بامداد جمعه و در پاسخ به پرسش خبرنگاران در هواپیمای ریاستجمهوری در راه فلوریدا، درباره ایران گفت که معتقد است تهران ممکن است مایل به انجام گفتوگوهای دیپلماتیک باشد. طبق گزارش بلومبرگ، رئیسجمهور آمریکا بدون اشاره به برنامه خاصی، مدعی شد: «من فکر میکنم ایران مایل به آغاز گفتوگوهای مستقیم باشد». ترامپ گفته ترجیح او گفتوگوهای مستقیم بوده و این طریق، ممکن است به تسهیل رسیدن به توافق کمک کند. او تصریح کرد: «من فکر میکنم اینطور سریعتر پیش میرود و شما میتوانید (حرف) طرف مقابل را خیلی بهتر از وقتی که از طریق میانجیها کار پیش میرود، بفهمید». رئیسجمهور آمریکا در ادامه گفت: «آنها میخواستند از میانجیها استفاده کنند اما من فکر نمیکنم که دیگر این کار لزوما درست باشد. من فکر میکنم آنها نگران هستند و احساس آسیبپذیری دارند اما من نمیخواهم چنین احساسی داشته باشند».
اظهارات اخیر ترامپ در شرایطی ابراز میشود که مقامهای ایرانی بارها اعلام کردهاند تهران تحت تحریم و فشار حداکثری با آمریکا مذاکره مستقیمی نخواهد داشت. در مهمترین موضعگیری، سید عباس عراقچی وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران گفته بود ایران تحت فشار حداکثری مذاکره مستقیمی با آمریکا نخواهد داشت اما امکان مذاکره غیرمستقیم وجود دارد. در سطحی دیگر، همچنین «علی فدوی» جانشین فرمانده سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به المیادین گفت: به هر اقدامی که دشمنان علیه ایران انجام دهند پاسخ متناسب خواهیم داد. وی افزود احتمال آسیب رساندن به آمریکا در دریا بسیار زیاد است. ۴۰ درصد از واردات نفت دنیا از تنگه هرمز عبور میکند و این ایران است که بر این تنگه کنترل دارد. در همین حال، سردار سرتیپ «علی حاجیزاده» فرمانده نیروی هوافضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی تاکید کرد: تهدیدهای ترامپ با توجه به آنچه آمریکا در اطراف ما دارد بیشتر شبیه یک شوخی است. آمریکا بیش از ۱۰ پایگاه نظامی در اختیار دارد و بیش از ۵۰ هزار نظامی اطراف ما مستقر کرده است. وی خاطرنشان کرد کسی که خانهاش از شیشه است، بهتر است به دیگری سنگ نزند. آمریکاییها باید احتیاط کنند.
مذاکرات غیرمستقیم مقدمهای برای ورود به فاز مذاکرات جدی و مستقیم
اختلافنظر میان ایران و آمریکا پیرامون مستقیم یا غیرمستقیم بودن مذاکره را میتوان کانونی برای راستیآزمایی اراده واشنگتن توسط تهران مورد ارزیابی قرار داد. در همین زمینه، لارا روزن، خبرنگار امریکایی، به نقل از یک منبع ایرانی، در خبرنامه خود تحت عنوان «دیپلماتیک» به نقل از یک منبع ایرانی نوشت: «ایران با انجام مذاکرات اولیه غیرمستقیم با ایالات متحده درباره موضوع هستهای موافقت کرده است و در صورت پیشرفت در گامهای اولیه برای توافق بر سر چارچوب مذاکرات، مذاکرات مستقیم را دنبال خواهد کرد. در ادامه این مطلب آمده است: به گفته این منبع ایرانی، اگر ایالات متحده موافقت کند، مذاکرات غیرمستقیم احتمالاً ظرف دو تا سه هفته آینده در عمان برگزار خواهد شد. این منبع که نخواست نامش فاش شود، افزود که این مذاکرات احتمالاً در ابتدا بدون پوشش رسانهای انجام خواهند شد. او همچنین معتقد بود که مذاکرهکنندگان ایران احتمالاً مجید روانچی، معاون سیاسی وزیر امور خارجه ایران و کاظم غریبآبادی، معاون حقوقی وزیر امور خارجه ایران خواهند بود.