بلیط بازگشت زائران اربعین ۱۰۹ میلیون تومان!

با وجود اعلام نرخ مصوب بلیت پرواز‌های اربعین از سوی سازمان هواپیمایی کشوری، بررسی‌های میدانی از آژانس‌های مسافرتی نشان می‌دهد نرخ فروش در بازار، در بسیاری موارد فراتر از قیمت‌های رسمی است. سهمیه‌های محدود، تکمیل سریع پرواز‌های داخلی و ورود پرواز‌های خارجی با توقف در دوبی، موجب شده قیمت بلیت برای برخی زائران گران شود؛ از ۵۰ تا ۲۰۰ میلیون تومان.

سازمان هواپیمایی کشوری در تاریخ ۲۷ تیرماه اعلام کرد که نرخ مصوب بلیت رفت‌وبرگشت تهران و سایر استان‌های کشور به مقاصد نجف یا بغداد برای ایام اربعین، ۱۳ میلیون تومان تعیین شده است. این نرخ برای استان‌هایی، چون خراسان‌های شمالی، رضوی و جنوبی، کرمان، یزد، سیستان‌و‌بلوچستان، هرمزگان، فارس، مازندران و گلستان تا سقف ۱۵ میلیون تومان در نظر گرفته شده است. بازه پرواز‌ها نیز بین ۱۷ تا ۲۶ مرداد تعیین شد.

پرواز‌های با نرخ مصوب؛ کمیاب و زودپر

با این حال، پیگیری از آژانس‌های مسافرتی در روز‌های اخیر نشان می‌دهد اغلب پرواز‌ها با نرخ مصوب به فروش رفته و در حال حاضر بلیت‌ها عمدتاً با قیمت‌هایی فراتر از سقف تعیین‌شده عرضه می‌شود.

یکی از آژانس‌ها در گفت‌و‌گو با خبرنگار نبض بازار اعلام کرد که پرواز مستقیم ایران‌ایر برای تاریخ ۱۶ مرداد با نرخ ۲۹ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان عرضه شده و تمامی ظرفیت‌های مصوب به پایان رسیده است.

آژانس دیگری نیز نرخ ۱۸ میلیون و ۵۰۰ هزار تومانی برای بلیت رفت‌وبرگشت تهران-نجف در بازه ۱۷ تا ۲۴ مرداد را اعلام کرد و توضیح داد: «سهمیه پرواز‌های مصوب زودتر از موعد تکمیل شده و بلیت‌های جدید با نرخ بازار آزاد فروخته می‌شود.»

جای خالی پرواز‌های مستقیم داخلی

بررسی‌ها همچنین نشان می‌دهد برخی از ایرلاین‌های داخلی هنوز پرواز مستقیمی برای اربعین باز نکرده‌اند یا با ظرفیت محدود در حال فروش هستند. یکی از آژانس‌ها نرخ ۵۰ میلیون تومانی برای پرواز با ایرلاین "ایر اربعیه" اعلام کرد و تأکید داشت که پرواز‌های مستقیم داخلی هنوز فعال نشده‌اند. آژانس دیگری نیز نرخ ۳۶ میلیون تومانی برای رفت‌وبرگشت با پرواز وارش در تاریخ‌های ۱۶ و ۲۷ مرداد ارائه کرد.

گرانی پرواز‌های غیرمستقیم با توقف در دوبی

برخی زائران به دلیل نبود پرواز‌های مستقیم یا تکمیل شدن آنها، ناچار به خرید بلیت‌های غیرمستقیم با توقف در دوبی شده‌اند. در مواردی، نرخ این بلیت‌ها تا مرز ۹۲ میلیون تومان نیز گزارش شده است. یکی از آژانس‌ها، نرخ بلیت رفت‌وبرگشت با ایرلاین فلای‌دوبی برای تاریخ ۱۸ تا ۲۵ مرداد را ۹۲ میلیون و ۶۰۰ هزار تومان اعلام کرد.

این پرواز شامل توقف‌های ۶ ساعته و ۳ ساعته در مسیر رفت و برگشت است و بدون خدمات بار ارائه می‌شود. آژانس دیگری نیز نرخ ۷۶ میلیون تومانی برای پرواز فلای‌دوبی در تاریخ ۱۷ تا ۲۴ مرداد اعلام کرد. در مواردی نیز پرواز‌های شرکت امارات با نرخ بیش از ۲۰۰ میلیون تومان به زائران پیشنهاد شده است.

مراجعه به برخی از سایت‌های فروش بلیط، اما قیمت‌های بالاتری را نمایش می‌دهد. در این سایت‌ها بلیط رفت و برگشت به نجف در این روزها، حدود ۲۰۰ میلیون تومان آب می‌خورد. رقمی حداقل ۱۳ برابر نرخ مصوب.

پاسخ آژانس‌ها؛ نرخ‌های مصوب برای همه نیست

برخی آژانس‌ها در توضیح این اختلاف قیمت‌ها، به تفاوت ایرلاین‌ها، نوع هواپیما، خدمات پروازی و هزینه توقف در کشور ثالث اشاره می‌کنند. یکی از فروشندگان بلیت اعلام کرد: «پرواز‌های خارجی از جمله فلای‌دوبی یا امارات، خارج از چارچوب مصوبه داخلی‌اند و نرخ آنها تابع شرایط ارزی و خدمات متفاوت است. نرخ‌های مصوب فقط برای تعدادی پرواز داخلی محدود اعمال می‌شود که خیلی زود هم تمام شده‌اند.»

سایه نبود نظارت بر بازار بلیت اربعین

این در حالی است که سازمان هواپیمایی کشوری تاکنون واکنشی نسبت به تخلفات احتمالی، عدم عرضه عمومی بلیت مصوب یا شفاف‌سازی درباره ظرفیت تخصیص‌یافته نداشته است. نبود اطلاع‌رسانی شفاف درباره زمان و نحوه توزیع بلیت‌های مصوب و همچنین عدم الزام آژانس‌ها به ارائه ظرفیت‌های دولتی، موجب شده زائران در بازار آزاد با نرخ‌های نامتناسب مواجه شوند.

با وجود تعیین نرخ‌های رسمی برای کنترل بازار بلیت پرواز‌های اربعین، سهمیه‌های محدود، پرواز‌های پرشده داخلی و عرضه بلیت با ایرلاین‌های خارجی، موجب شده اغلب زائران نتوانند از نرخ مصوب استفاده کنند.

در غیاب نظارت مؤثر، بازار بلیت در روز‌های منتهی به اربعین به سمت نوسان و آشفتگی پیش رفته و بسیاری از متقاضیان، ناگزیر به خرید بلیت‌هایی با نرخ‌های چندبرابری شده‌اند.

در همین حال در اظهار نظری دیگر سیدطه‌حسین مدنی گفت: شرکت‌های هواپیمایی یکی از پرحاشیه‌ترین بخش‌های خدماتی کشور هستند. این شرکت‌ها با وجود اینکه از سوبسیدهای دولتی گسترده‌ای برخوردار هستند اما خدمات خوبی به مردم ارائه نمی‌کنند و عملکرد آنان چه در مناسبت‌های مختلف مانند اربعین و چه در ایام عادی، منجر به نارضایتی مردم می‌شود.

به گزارش مهر، مدنی با بیان اینکه سطح خدمات‌دهی این شرکت‌ها مدام در حال تنزل است، افزود: عدم شفافیت، عدم پاسخگویی، استفاده از هواپیماهای فرسوده و افزایش ریسک پرواز، اضافه کردن غیراستاندارد ردیف‌های صندلی و افزایش ظرفیت هواپیما برای کسب سود بیشتر، بالا بودن قیمت بلیت به نسبت خدماتی که ارائه می‌کنند و… از جمله ناکارآمدی‌های شرکت‌های هواپیمایی برخوردار از یارانه‌های وسیع دولتی است.

ارزپاشی بین شرکت‌های هواپیمایی بدون هیچ ارزیابی عملکردی!

وی ادامه داد: همه این ناکارآمدی‌ها در حالی است که دولت علاوه بر حمایت‌های ریالی و خدماتی، هر سال منابع ارزی بزرگی را هم با عناوین مختلف از جمله تعمیرات، خرید تجهیزات و … در اختیار این شرکت‌ها قرار داده و می‌دهد. این منابع بدون هیچگونه ارزیابی عملکرد شرکت‌های هواپیمایی در اختیار آنان قرار داده می‌شود و شفافیتی هم در آن وجود ندارد.

مدنی در ادامه نحوه بلیت فروشی در مناسبت‌های خاص از جمله اربعین را یکی از چالش‌های شرکت‌های هواپیمایی عنوان و تصریح کرد: امسال قیمت مصوب پرواز تهران-نجف و برعکس (دو طرفه) برای شرکت‌های ایرانی در ایام عادی از تهران و غرب کشور ۱۳ میلیون تومان و از مشهد و شرق کشور ۱۵ میلیون تومان تعیین شد.

بلیت‌فروشی در پستو!

رئیس اندیشکده حکمرانی هوشمند خاطرنشان کرد: بازه زمانی پروازهای اربعین برای امسال از ۱۷ تا ۲۶ مرداد تعریف شد اما برای چند روز آخر منتهی به ۲۶ مرداد و حتی تا چند روز بعد از این تاریخ، هیچ بلیتی بر روی سایت‌های آنلاین فروش بلیت وجود ندارد. این عدم عرضه در حالی است که دیده شده برخی افراد خاص با ارتباطات خاص توانسته‌اند بلیت با قیمت مصوب تهیه کنند.

وی گفت: تا زمانی که شرکت‌های هواپیمایی در همه امور از دریافت ارز گرفته تا ارائه خدمات، در زیر پرده عدم شفافیت قرار داشته باشند؛ این اتفاقات چندان هم عجیب نخواهد بود. در همین فضای غیرشفاف، ممکن است این بلیت‌ها با خارج شدن از دسترس عمومی، حتی سر از بازار سیاه هم در بیاورد؛ چون برخی شرکت‌ها در گذشته نشان داده‌اند که راه دور زدن قیمت‌های مصوب را کاملاً یاد گرفته‌اند.

نجف-دبی-تهران به جای نجف-تهران به دلیل خودداری شرکت‌های داخلی از فروش بلیت

مدنی گفت: در این بازه زمانی که شرکت‌های داخلی هیچ بلیتی به طور عمومی عرضه نمی‌کنند؛ برخی زائران که کهولت سن یا شرایط خاص دارند؛ ناچارند از خدمات شرکت‌های خارجی و پرواز غیرمستقیم آنان به تهران استفاده کنند. قیمت این پروازهای غیرمستقیم به ۱۰۹ میلیون تومان هم رسیده است چون مسافر ناچار است از نجف به دبی و پس از معطلی زیاد به تهران پرواز کند.

اگر واقعاً بلیت نیست پس چرا برخی توانسته‌اند بلیت تهیه کنند؟

وی ادامه داد: در این خصوص ما با چند سوال مواجه هستیم. یکی اینکه اگر واقعاً بلیتی برای پرواز وجود ندارد پس چرا برخی با روابط خاص می‌توانند بلیت تهیه کنند؟ آیا به جز فساد و تخلف، برداشت دیگری می‌توان از این ماجرا داشت؟ تخلفی که به دلیل عدم شفافیت رخ می‌دهد و نهاد دولتی هم از آن آگاه است اما اراده‌ای برای اصلاح آن وجود ندارد چون هر سال در چنین مناسبت‌هایی باز همین وضعیت تکرار می‌شود.

مدنی افزود: سوال دیگر اینکه چرا وقتی شرکت‌های هواپیمایی همیشه در چنین شرایطی آن طور که دولت انتظار دارد رفتار نمی‌کنند؛ باز هم باید از این حجم وسیع یارانه ریالی و ارزی برخوردار باشند. کشوری که حتی برای تأمین ارز دارو و کالاهای اساسی هم در مضیقه قرار دارد؛ چرا باید بدون حساب و کتاب و بدون در نظر گرفتن شاخص‌های کلیدی ارزیابی عملکرد (KPI)، ارز نصف قیمت بازار آزاد در اختیار شرکت‌هایی قرار دهد که نه خدمات درستی ارائه می‌دهند، نه شفافند و نه پاسخگو. شرکت‌هایی که با خدمات بسیار ضعیف خود، مدام در حال بازتولید نارضایتی در جامعه هستند.

رئیس اندیشکده حکمرانی هوشمند خاطرنشان کرد: ما معتقدیم این یارانه‌ها بدون هیچ ساز و کار مشخص و در عدم شفافیت محض به شرکت‌های هواپیمایی ارائه می‌شود. اما اگر چنین ساز و کاری وجود دارد و داده‌های آن به طور عمومی منتشر نشده، انتظار داریم منتشر شود تا مجموعه‌های پژوهشی آن را تجزیه و تحلیل کنند.

زور دولت به شرکت‌های هواپیمایی نمی‌رسد؟

وی گفت: ما انتظار داشتیم در این یک سالی که از دولت آقای پزشکیان گذشته، وزارت راه و شهرسازی درباره شرکت‌های هواپیمایی تغییر رویه دهد اما در اربعین امسال مشخص شد که این شرکت‌ها فراتر از تغییر دولت‌ها عمل کرده و همچنان درباره خدمات و یارانه‌های دریافتی شفاف نیستند. وزارت راه و شهرسازی یا توان شفاف‌سازی ندارد یا مایل به این کار نیست.

مدنی تصریح کرد: به هر حال وزارت راه و شهرسازی در مورد پروازهای اربعین امسال نمره قبولی نگرفت. انتظار داریم دولت آقای پزشکیان که براساس شعار تخصص‌گرایی شروع به کار کرد به نظرات کارشناسان در حوزه خدمات هواپیمایی کشور توجه کند تا چالش‌های این حوزه رفع و از هدررفت منابع در این بخش جلوگیری و رضایت مردم جلب شود.

وی با بیان اینکه این اتفاقات همیشه در ایام خاص چون سفر اربعین، سفر به مشهد و… تکرار شده است، گفت: در پایان این هفته به مناسبت شهادت امام رضا (ع) افزایش سفر به مشهد هم قابل پیش‌بینی و تکرار تجربه اربعین در این مدت هم دور از ذهن نیست. متأسفانه مسئولان در این موارد روی فراموش شدن چالش‌ها توسط مردم حساب ویژه‌ای باز می‌کنند و همین باعث شده این مشکلات هر سال تکرار شود.

مدنی خاطرنشان کرد: طبق گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، درصد بسیار کمی از مردم از خدمات هواپیمایی استفاده می‌کنند که یکی از دلایل این وضعیت را می‌توان بد عمل کردن شرکت‌های فعال در این حوزه دانست. تعداد پایین مسافران هوایی همچنین باعث شده مشکلات و چالش‌های عملکردی شرکت‌های هواپیمایی کمتر دیده شود در حالی که این بخش حجم زیادی از یارانه ارزی و ریالی را می‌بلعد.

رئیس اندیشکده حکمرانی هوشمند خاطرنشان کرد: برای حل بخشی از مشکلات مربوط به صنعت هوایی کشور، پیشنهاد می‌شود دولت نحوه اختصاص یارانه ارزی و ریالی به این شرکت‌ها را اصلاح و شفاف کند. با این اقدام، شرکت‌های هواپیمایی هم به سمت بهینه کردن مخارج و هزینه‌های خود خواهند رفت.