روایت‌های مقدس یک جنگ
همشهری آنلاین، فاطمه عباسی: هفته دفاع‌مقدس تنها یک یادآوری تقویمی نیست؛ دری است که رو به واقعیت زنده تاریخ باز می‌شود، واقعیتی که با نگاه به لباس خاکی، قمقمه خراشیده یا دست‌نوشته یک رزمنده ناگهان تمام آن روزها را به زمان حال می‌آورد. این اشیای خاموش زبان گویای سال‌هایی هستند که هزاران داستان ناشنیده دارند.
موزه‌ها و خانه‌موزه‌های دفاع‌مقدس نه انبار خاطرات، بلکه بازآفرینان لحظات حماسه‌اند. در باغ‌موزه‌های دفاع‌مقدس میتوان در میان تالارها قدم زد و صحنه‌های نبرد را در ابعاد واقعی دید. در خانه‌موزه‌های کوچک و صمیمی میتوان کنار حوضی نشست که روزی صاحبخانه در کنار آن چای نوشیده و بعد راهی جبهه شده است.
هر کدام از این مکان‌ها قطعه‌ای از پازل عظیم مقاومت ۸ساله‌اند، از یادمان‌های روباز شلمچه و فکه که هنوز خاکشان بوی خون می‌دهد تا ویترین شیشه‌ای موزه شهدا که وصیت‌نامه‌های شهدا را در خود نگه داشته‌اند.
این هفته دعوتی است به یک سفر کوتاه اما عمیق، سفری که از سکوت شیشه‌های موزه آغاز می‌شود و به هیاهوی میدان‌های نبرد می‌رسد، سفری که نه‌فقط تاریخ، بلکه روح مقاومت را به یاد می‌آورد.
باغ‌موزه‌های دفاع‌مقدس
باغ‌موزه‌ها ایستگاه‌هایی برای مرور خاطرات پایداری و تماشای تصویر زنده روزهای جنگ در دل معماری و طراحی هنرمندانه‌اند.
موزه دفاع‌مقدس کرمان با الهام از معماری ایرانی و سنتی کرمان ساخته شده است. این موزه خاطرات دوران دفاع‌مقدس و رشادت‌های لشکر ۴۱ثارالله و روزهای جنگ و انقلاب را در خود برای نسل‌های آینده نگه می‌دارد.
موزه جنگ کرمانشاه دربردارنده ادوات مختلف جنگی و تصاویر و آثار شهداست. این مرکز در اصل پناهگاه مردم بی‌دفاع در برابر حملات هوایی‌دشمن بوده و اکنون با داشتن غرفه‌های مختلف و کتابخانه تخصصی نخستین مرکز فرهنگی دفاع‌مقدس در غرب کشور است.
ساختمان موزه جنگ خرمشهر در دوران ۸سال جنگ تحمیلی محل دیدبانی نیروهای عراقی بود که با بازسازی آن در سال۱۳۷۵ مرکز فرهنگی دفاع‌مقدس افتتاح شد. با توجه به اینکه این مرکز محل دیدبانی دشمنان در دوران جنگ بوده، دست‌نوشته‌های اشغالگران عراقی روی دیوارهای ساختمان به جای مانده است. باغ‌موزه‌های دفاع‌مقدس در استان‌های کردستان، همدان، اصفهان، آذربایجان غربی، ایلام، آذربایجان شرقی و شهر دزفول نیز از دیگر موزه‌های دفاع‌مقدس در نقاط مختلف ایران است.
در قلب اراضی عباس‌آباد باغ‌موزه دفاع مقدس تهران با مساحت ۲۰۵هزار مترمربع قد برافراشته که نمایشگر اشیا و بازآفرین حال‌وهوای جنگ است. ۷تالار و یادمان نهایی آن با عدد۸ به یاد ۸سال دفاع‌مقدس و عدد۷ به نشانه تقدس طراحی شده‌اند. تالار پروانه‌ها یادآور زندگی فرماندهان شهید است و دیگر بخش‌ها بازسازی میدان نبرد و رویدادهای تاریخ‌ساز آن روزها را در ابعاد واقعی یا نمادین پیش چشم بازدیدکنندگان می‌آورند.
خانه‌موزه‌های شهدا
خانه‌موزه‌ها روایت جنگ را از دل سنگر به حیاط خانه می‌آورند، فضایی که دیروز محل زندگی قهرمانان بود و امروز کلاس درسی است برای فهم شجاعت.
خانه‌موزه شهید چمران در چهارراه سیروس تهران بنایی از اواخر دوره قاجار است که با مرمت در سال۱۳۸۵ به موزه‌ای زنده از زندگی و مبارزات این معلم، دانشمند و فرمانده شهید بدل شد.
خانه شهیدان اقبالی در خیابان کمیل شرقی، فضایی قرآنی-فرهنگی است که با حجله‌ها، قاب عکس‌ها و کتابخانه کوچکش یاد جبهه‌ها را زنده می‌سازد.
خانه شهید حسنعلی آداک در قیطریه با شمعدانی‌ها و قاب‌های شهدای محله علاوه بر فضای موزه‌ای، محلی برای کارآفرینی و برگزاری جلسات فرهنگی و حقوقی شده است.
موزه شهدا
موزه شهدا در تهران مجموعه‌ای استثنایی برای دیدار با فرهنگ ایثار است. در این مکان، یادگاری‌های شهدا از لباس و دستخط‌ها تا تصاویر و وصیت‌نامه‌ها به نمایش گذاشته شده است. روایت زندگی هر شهید از خانواده تا سنگر همچون کتابی مصور پیش چشم بازدیدکننده ورق می‌خورد. طراحی بخش‌ها به گونه‌ای است که نه‌تنها آثار فیزیکی، بلکه فضای روحی و عاطفی آن روزها را به مخاطب منتقل می‌کند.
یادمان‌های دفاع‌مقدس خوزستان
خوزستان خود یک موزه بی‌سقف است: یادمان فکه، جایی که خاکش هنوز بوی شقایق می‌دهد؛ طلاییه با خاکریزهایی که قصه‌ها را در سکوت فریاد می‌زنند؛ و شلمچه که هر وجبش شاهد عبور قهرمانان بوده‌اند. این یادمان‌ها تنها مکان‌های یادآوری نیستند، بلکه تجربه‌ای حضوری از میدان نبردند، جایی که آسمان و زمین به شهادت گره خورده‌اند و بازدیدکننده را در فضای روزهای حماسه غوطه‌ور می‌سازند.
