نمایش بی‌پرده مصرف مواد مخدر در سریال‌ها و نمایش خانگی
به گزارش سلامت نیوز به نقل از ایسنا،در سال‌های اخیر، مصرف مواد مخدر و روانگردان‌ها در سریال‌ها و برنامه‌های نمایشی به شکل واضح‌تری به نمایش گذاشته شده است. وزارت بهداشت با استناد به مشاهدات و پژوهش‌های میدانی خود، نسبت به این روند هشدار داده و تأکید کرده که نمایش این رفتارها در رسانه‌ها به‌ویژه در شبکه‌های نمایش خانگی و فضای مجازی می‌تواند پیامدهای جبران‌ناپذیری داشته باشد.
مرکز روابط عمومی وزارت بهداشت در گزارشی جدید اعلام کرد که برخی از فیلم‌ها و سریال‌ها، مصرف مواد مخدر را به گونه‌ای تصویر می‌کنند که به نظر می‌رسد هیچگونه پیامد منفی ندارد. در حالی که این نمایش‌ها می‌توانند تأثیرات مثبتی را نیز به نمایش بگذارند، محتوای آنها به طور ناخودآگاه می‌تواند به طبیعی‌سازی مصرف مواد در جامعه کمک کند.
پیامدهای عادی‌سازی مصرف مواد مخدر
تحقیقات علمی نشان داده‌اند که سه عامل اصلی در عادی‌سازی مصرف مواد مخدر از طریق رسانه‌ها مؤثر است:
-
نمایش محتواهای حاوی مصرف: نمایش مکرر مصرف مواد مخدر بدون هیچگونه پیام هشداردهنده یا اشاره به خطرات آن، به مخاطب این پیام را می‌دهد که این عمل طبیعی است.
-
افزایش احساس دسترس‌پذیری و نگرش اجتماعی: زمانی که مصرف مواد مخدر در فیلم‌ها و سریال‌ها رایج به نظر برسد، افراد به ویژه نوجوانان احساس نگرانی یا گناه کمتری نسبت به آن خواهند داشت.
-
تکرار مصرف در رسانه‌ها: هر چه بیشتر مصرف مواد در فیلم‌ها و سریال‌ها به نمایش درآید، حساسیت مخاطب کاهش می‌یابد و احتمال کنجکاوی و امتحان کردن مواد افزایش می‌یابد.
ابعاد خطرناک «عادی‌سازی» مصرف
وزارت بهداشت به وضوح هشدار داده است که نمایش بی‌پرده مصرف مواد مخدر در آثار سینمایی و شبکه‌های نمایش خانگی می‌تواند اثرات منفی زیادی داشته باشد:
-
کاهش حساسیت مخاطب نسبت به خطرات مصرف مواد
-
کم‌رنگ شدن پیام‌های هشداردهنده و پیشگیرانه
-
ایجاد خلل در چارچوب‌های اخلاقی و آموزشی جامعه
نمونه‌های موردی
در این راستا، برخی آثار مانند سریال‌های «زخم کاری»، «قورباغه»، «حیثیت گمشده»، «صبحانه با زرافه‌ها»، «پیرپسر»، «قسطنطنیه»، «غربت» و «جنگل آسفالت» به‌عنوان نمونه‌هایی از آثاری معرفی شده‌اند که در آنها مصرف مواد مخدر به‌طور آشکار و بی‌پرده به نمایش درآمده است. این موارد به گونه‌ای به نمایش درآمده‌اند که گویی مصرف مواد مخدر نه تنها آسیبی ندارد، بلکه به نوعی بخشی از داستان و فرهنگ پذیرفته شده است.
واکنش‌ها و نگرانی‌ها
وزارت بهداشت و ستاد ملی مبارزه با مواد مخدر در چندین نوبت نسبت به این وضعیت هشدار داده‌اند. نگرانی اصلی این است که نوجوانان و جوانان ممکن است مصرف مواد مخدر را به‌عنوان یک رفتار طبیعی و پذیرفته‌شده در جامعه در نظر بگیرند و پیامدهای منفی آن را نادیده بگیرند.
چندین شخصیت فرهنگی و هنری نیز درباره این مسأله ابراز نگرانی کرده‌اند. برخی از هنرمندان معتقدند که هنر باید واقع‌گرایانه باشد و نمایش مصرف مواد مخدر، اگر به درستی و همراه با پیام‌های آموزشی و پیشگیرانه باشد، می‌تواند به آگاهی‌رسانی کمک کند. اما وزارت بهداشت تأکید دارد که نمایش چنین محتوایاتی باید با چارچوب‌های اخلاقی و پیام‌های پیشگیرانه همراه باشد.
توصیه‌های وزارت بهداشت
وزارت بهداشت در این زمینه توصیه‌هایی به رسانه‌ها و اهالی هنر مطرح کرده است:
-
نشان دادن پیامدهای منفی مصرف مواد مخدر: رسانه‌ها باید تأکید بیشتری بر خطرات و پیامدهای مصرف مواد مخدر داشته باشند و از نمایش این موارد به‌عنوان یک موضوع طبیعی یا سرگرم‌کننده خودداری کنند.
-
افزایش نظارت بر محتواهای خانوادگی: خانواده‌ها و والدین باید نظارت بیشتری بر محتوای تلویزیونی و فضای مجازی داشته باشند و از طریق گفت‌وگو با فرزندان خود آنها را در برابر خطرات مصرف مواد مخدر آگاه کنند.
-
آگاهی‌بخشی به جامعه: مردم باید نسبت به عادی‌سازی مصرف مواد مخدر در رسانه‌ها آگاه باشند و این رفتار را به‌عنوان یک رفتار اجتماعی قابل‌پذیرش در نظر نگیرند.
وزارت بهداشت همچنین از اهالی هنر و رسانه‌ها که در جهت پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی و آگاهی‌بخشی در زمینه سلامت عمومی تلاش می‌کنند، قدردانی کرده و بر اهمیت مسئولیت‌پذیری این گروه‌ها در کاهش آسیب‌های ناشی از مصرف مواد مخدر تأکید دارد.
این هشدار از سوی وزارت بهداشت نشان‌دهنده اهمیت توجه به مسئولیت‌های اجتماعی در تولید محتواهای هنری و رسانه‌ای است. در حالی که هنر باید آینه‌ای از واقعیت‌های اجتماعی باشد، نیاز است که در کنار نمایش واقعیت‌ها، پیام‌های پیشگیرانه و آموزشی نیز در آثار هنری گنجانده شوند تا از بروز آسیب‌های اجتماعی بیشتر جلوگیری شود.
