پایان فیلترینگ در افق یکماهه؟/ وعده دولت در برابر طرح صیانت ۳ رادیکالها
رادیکالها پیش از این یک بار طرح صیانت۱ را در ۳اسفند۱۴۰۰ با عنوان «حمایت از حقوق کاربران در فضای مجازی» استارت زده بودند و شانس دوم خود را ۳ سال بعد با پیگیری طرح «مقابله با انتشار مطالب خلاف واقع در فضای مجازی» امتحان کرده بودند و در هر دو بار شکست خورده بودند. اینبار طرح صیانت ۳ را با عنوان جدیدی چون «حمایت و رسیدگی به تخلفات حوزه صوت و تصویر فراگیر در فضای مجازی» در دستور کار قرار دادهاند.
تلاشهای دو جریان سیاسی متضاد در ایران برای تحقق اهداف و ایدههای خود همچنان ادامه دارد. محور اصلی این رویارویی طی روزهای اخیر مساله فیلترینگ و فضای مجازی است. یک طرف جریان تحول خواه و دولتی است که تلاش میکند در راستای مطالبات مردم نقطه پایانی بر فیلترینگ بگذارد و زمینه بهبود فضای کسب و کار آنلاین و کسب و کار مجازی مردم را فراهم کند و در نقطه مقابل رادیکالهایی قرار دارند که در درون و بیرون مجلس هر روز طرحی نو در میاندازند و طرح صیانت تازهای از آستین بیرون میکشند تا بر دامنه محدودیتها و رویکردهای سلبی بیفزایند.
یک طرف به دنبال رفع فیلترینگ و به رسمیت شناختن سبک زندگی مردم در عین فرهنگسازی برای کاهش ناهنجاریهای اجتماعی است و طیف دیگر به دنبال تداوم فیلترینگ و ایجاد محدودیتهای تازه در مسیر زندگی روزمره مردم است. اینگونه است که در روزهایی که سوپرانقلابیهای بهارستان طرح صیانت۳ را کلید زدهاند، الیاس حضرتی رییس شورای اطلاعرسانی دولت از تلاشهای دولت برای رفع محدودیتهای مجازی خبر داده و به مردم وعده میدهد که ظرف یک ماه آینده، اخبار امیدبخشی در خصوص رفع فیلتر از برخی اپلیکیشنها منتشر شود. مردم و کارشناسان اما از عملکرد اعضای جبهه پایداری که به جای رسیدگی به معیشت مردم در روزهایی که نرخ دلار رکوردهای تازهای را ثبت کرده و آنها به دنبال محدودیتهای تازه در فضای مجازیاند انتقاد میکنند.
تاسفآور اینکه نمایندگان طراح طرح صیانت۳ به دنبال آن هستند که روند اخذ مجوز، تنظیمگری و نظارت در فضای مجازی را به صدا و سیمایی بسپارند که امروز علیرغم دریافت بودجههای کلان، مرجعیت رسانه را به رقبای خارج از کشور باخته و هر روز مخاطبان بیشتری را از دست میدهد! در این طرح جدید صداوسیما اگر بخواهد رسانهای را مجازات کند، وزارت فرهنگ حق دخالت ندارد و باید همهچیز را دربست قبول کند. اما این برای نخستینبار نیست که سوپرانقلابیها تلاش برای گسترش دامنههای فیلترینگ را در دستور کار قرار دادهاند.
رادیکالها پیش از این یک بار طرح صیانت۱ را در ۳اسفند۱۴۰۰ با عنوان «حمایت از حقوق کاربران در فضای مجازی» استارت زده بودند و شانس دوم خود را ۳ سال بعد با پیگیری طرح «مقابله با انتشار مطالب خلاف واقع در فضای مجازی» امتحان کرده بودند و در هر دو بار شکست خورده بودند. اینبار طرح صیانت ۳ را با عنوان جدیدی چون «حمایت و رسیدگی به تخلفات حوزه صوت و تصویر فراگیر در فضای مجازی» در دستور کار قرار دادهاند. اما دولت چهاردهم که در نخستین سال فعالیتهای خود توانسته بود واتساپ و گوگلپلی را رفع فیلتر کنند و زمینه رفع فیلتر یوتیوپ را برای دانشجویان دانشگاه تهران فراهم سازد، اینبار به دنبال رفع فیلتر کامل از تلگرام، اینستاگرام، یوتیوپ و شبکه ایکس (توییتر) است.
خبری از رفع فیلترینگ تا یک ماه آینده در راه است؟
دیروز اظهارات رییس شورای اطلاعرسانی دولت در خصوص دورنمای رفع فیلترینگ بازخوردهای بسیاری در فضای رسانهای پیدا کرد.
حضرتی که در پایان جلسه هیات دولت در جمع خبرنگاران سخن میگفت، درباره وعده رییسجمهور برای رفع فیلترینگ گفت: «ایشان از روز اول که آمدند همچنان با تاکید بر اینکه فیلترینگ باید برداشته شود، برنامهریزیشان هم همین بود. شعارشان هم همین بود. صحبتشان هم همین بود. تلاش مضاعفی را شروع کردند و با شورای عالی فضای مجازی جلساتی که گذاشته شد در جلسات سران مطرح شد که یک نفر توضیح بدهد که فلسفه فیلترینگ چیست؟ آیا باعث میشود که مردم کمتر تماشا کنند؟ امروز چیزی حدود هشتاد درصد ملت ایران فیلترشکن نصب کردهاند و با نصب فیلترشکن هم از ضایعات مربوط به مواردی که دوستان مخالف رفع فیلتر صحبت میکنند بهرهمند میشوند. همچنین فیلترشکنها نیز یک ضرر مضاعف ایجاد میکند، چرا که تمام سیستم مخابراتی را تخریب کرده و هزاران عیب دارد.»
رییس شورای اطلاعرسانی دولت یادآور شد: «دوستان ما در شورای عالی فضای مجازی مخصوصا عزیزانی که شخصیتهای حقیقی هستند همچنان نظرات دیگری دارند که برایشان محترم هست و لذا روی نظراتشان هم اصرار دارند. در جلسهای پس از بحث و جدلهای بسیار، مسوولان به این جمعبندی رسیدند که واتسآپ و بخشی از گوگلپلی رفع فیلتر شده و مشکلشان حل شود. مشکل یوتویوب در دانشگاهها و مراکز پژوهشی نیز تا حدودی حل شد ولی (دوستان) روی بقیه پلتفرمها و سکوها همچنان ایستادگی کردند و امیدوارم با توجه به اینکه تلاشهای آقای رییسجمهور همچنان ادامه دارد تا یک ماه آینده ما شاهد یک قدم مثبت دیگر هم باشیم. من خیلی امیدوارم به این روند ولی اسمی از هیچ پلتفرمی نمیبرم.»
حضرتی گفت: «پزشکیان نه سیاستش این است که کار را با دعوا پیش ببرد، نه اوضاع مملکت اجازه میدهد و نه اخلاقشان این است. تلاش ایشان این است که از کانال خودش، از مسیر خودش به شکل طبیعی با بحثهای مختلف و مستمری که با دوستان دارند، موضوع انشاءالله حل شود و دوستان هم قانع شوند که باید سکوهایی را آزاد کنند، تا مردم هم مجبور نشوند که فیلترشکن نصب کنند و هم مردم مجبور نشوند که پول اضافی بدهند، هم برای تعدادی فیلترشکن فروش یک بازاری ایجاد نشود. رقم این فیلترشکنها بسیار بالاست و آنها هم قطعا در این ماجراها بینقش نیستند. امیدوارم که انشاءالله دوستانه حل شود و در این قضیه بیشتر از این مردم ما مورد اذیت و آزار قرار نگیرند.»
دیدگاه اکثریت نمایندگان درباره طرح صیانت چیست؟
در شرایطی که اعضای جبهه پایداری با ایجاد سر و صدا و حاشیهسازی تلاش میکنند توجه افکار عمومی را به تحرکات افراطی خود جلب کنند، اکثریت نمایندگان مجلس به دور از فضاسازیهای کاذب و حاشیهسازی تلاش میکنند آنچه را که در راستای منافع ملی کشور و مصالح عمومی مردم است را دنبال کنند. در خصوص طرحهایی از جنس صیانت۳ هم بسیاری از نمایندگان اعلام کردهاند مخالفت رویکردهای سلبی در یک چنین موضوعاتی هستند.
احمد فاطمی عضو کمیسیون اجتماعی مجلس یکی از همین نمایندگان اصلاحطلب است که در خصوص تلاش برخی طیفهای رادیکال برای ارایه طرحهای محدودکننده در حوزه فضای مجازی میگوید: «هنوز چیزی درباره طرح صیانت۳ در مجلس مطرح نشده است و احتمالا این طرحها در محافل خاصی مطرح شده است. در کل معتقدم هر نوع محدودیت در قالب طرحهای صیانت به معنای متزلزل شدن اعتماد مردم به سیستم است. چون طرحهای صیانت با عقلانیت و خردگرایی هیچ تناسبی ندارند. طرح صیانت با هر عنوان و اسمی اگر منجر به محدودتر شدن فضا شود، پذیرفتنی نیست.»
این نماینده در پاسخ به این پرسش «اعتماد» که اکثریت نمایندگان در خصوص یک چنین طرحهای محدودیتزایی چگونه میاندیشند؟ میگوید: «هیچکس با افزایش ناهنجاریهای رفتاری و نارساییهای اخلاقی در فضای مجازی موافق نیست. طبیعی است همه موافق قانونمند شدن و سامانمند شدن این فضا به نفع مردم هستند. اما مساله این است که فیلترینگ و برخوردهای سلبی هرگز منتج به نتیجه مناسب نمیشود و باعث دفاع از مرزهای اخلاقی و عقیدتی جامعه نمیشود. این مافیای فیلترشکن است که از این فضای محدود بهره میبرد و با گسترش ویپیانها خانوادههای ایرانی را با مشکلات عدیدهای مواجه میکند.
آیا کسانی که به دنبال محدود کردن فضای مجازی بودند به اهداف خود رسیدند؟ روشن است که هیچکدام از اهداف ذکر شده در فیلترینگ محقق نشده است. وقتی فیلترشکن در اختیار یک نوجوان و جوان و کودک قرار میگیرد هم هزینههای گزافی به مردم تحمیل شده، هم کسب و کار مردم ضربه خورده و هم امنیت جامعه با ایراد مواجه شده است. ضمن اینکه کیفیت اینترنت هم پایین آمده است. همانطور که دکتر پزشکیان میگوید، مساله فیلترینگ را باید با وفاق ملی حل کرد. مردم با گسترش فرهنگ استفاده از ابزارهای ارتباطی باید خودشان از خانواده و فرزندانشان صیانت کنند.
فاطمی در پاسخ به پرسش دیگری در این خصوص که اگر فرض بگیریم که طرح صیانت۳ در مجلس مطرح شود، آیا اکثریت مجلس به آن رای میدهند یا نه؟ میگوید: « تا زمانی که طرح به دست نمایندگان نرسد نمیتوان درباره آن نظر قطعی داد. باید ببینیم طرح به دنبال چه هدفی است و چه دورنمایی در آن مشخص شده است. امروز نمیتوان با قطعیت در خصوص رای یاعدم رای به آن حکم داد اما میتوانم بگویم که بسیاری از نمایندگان بر بیاثر بودن فیلترینگ آگاه شدهاند و خواستار پایان دادن به این روند معیوب و غیر کارآمد هستند. در عین حال نمایندگان معتقدند باید از طریق فرهنگسازی و رفتارهای ایجابی زمینه گسترش رفتارهای نظاممند در فضای مجازی و اپلیکیشنهای ارتباطی را فراهم ساخت.»
