سفر روحانی به رم؛ پایان رکود روابط ایران و اروپا

رییس جمهوری ایران نخستین سفر اروپایی خود را روز دوشنبه همراه یک هیات بلندپایه با ورود به رم پایتخت ایتالیا آغاز کرد و از امروز (چهارشنبه) نیز قرار است پاریس میزبان رییس جمهوری ایران شود.
دستاوردهای این سفر در فضای پسا برجام، فصل تازه ای را در روابط تهران - رم و گسترده تر از آن ایران و اروپا گشود که بازتاب های گسترده رسانه ای در جهان یافت و برنامه های مختلفی از دیدارهای روحانی و نشست های خبری رییس جمهوری ایران به صورت مستقیم از شبکه های خبری بین المللی پخش شد و مورد توجه دیگر رسانه ها قرار گرفت.
اکنون با قرار گرفتن ایران در فضای پسابرجام، ایتالیا به عنوان نخستین شریک تجاری ایران بین اعضای اتحادیه اروپا با ارزش سالانه هفت میلیارد دلار پیش از وضع تحریم های یکجانیه و غیرقانونی و فرانسه اصلی ترین شریک خودروسازی ایران، زودتر از دیگر کشورهای اروپا برای احیای روابط پیشگام شدند.
«سرجو ماتارلا» رئیس جمهوری ایتالیا پیش از آغاز این سفر در مصاحبه اختصاصی با خبرنگار ایرنا در رم، گفت: نقش تهران نه تنها در تعادل منطقه بلکه در تعامل های بین المللی «بسیار مهم» است.
وی تصریح کرد: نیاز به همکاری همه است. طبیعتا ما روی اینکه ایران بتواند تعاملی سازنده و مثبت در سطح بین المللی داشته باشد، حساب می کنیم.
رئیس جمهوری ایتالیا همچنین با ابراز خرسندی از توافق هسته ای و لغو تحریم های اروپا و آمریکا علیه جمهوری اسلامی ایران، گفت: این توافق یک موفقیت بزرگ برای صلح و ثبات منطقه و جهان است.
ماتارلا با یادآوری زمینه های مختلف همکاری در دوران پسا تحریم، افزود: شرکت های ایتالیایی در انتظار این لحظه بودند و اکنون آماده همکاری و از سرگیری فعالیت در زمینه های مختلف در ایران هستند و دولت نیز آن را تشویق می کند. روابط اقتصادی میان ایران و ایتالیا با توجه به شرایط بوجود آمده کنونی، می تواند توسعه یابد.
رئیس جمهوری ایتالیا با تاکید بر محسوس بودن روابط دوستانه و سنتی میان ایران و ایتالیا گفت: روابط میان دو کشور حتی در لحظات دشوار نیز پابرجا مانده زیرا این دوستی برپایه علاقه و نزدیکی میان دو ملت ایران و ایتالیا است و من از اینکه آقای روحانی ایتالیا را به عنوان نخستین کشور اروپایی برای سفر به اروپا انتخاب کرده است، بسیار خشنودم. این نشانه یک دوستی بزرگ و نزدیکی میان دو کشور و دو ملت است.
روحانی و ماتارلا همچنین در مذاکرات خود در رم بر اهمیت گسترش روابط دوجانبه برای جبران سال های گذشته و همگرایی ایران و اروپا در امور منطقه ای و بین المللی تاکید کردند.
روحانی در این دیدار تاکید کرد: دو کشور در سال های گذشته به دلیل تحریم های ناعادلانه و نادرست نتوانستند از فرصت ها و ظرفیت های متقابل به خوبی استفاده کنند و اکنون زمان جبران است و باید همکاری های خود را با تعامل و در راستای منافع متقابل افزایش دهند.
رئیس جمهوری همچنین با تحلیل ریشه های بی ثباتی در منطقه و تاکید بر اینکه ایران کشوری باثبات و مردمسالار است، تصریح کرد: برای جمهوری اسلامی ایران ارتقای روابط با اروپا به ویژه ایتالیا از اهمیت بسزایی برخوردار است و در فضای جدید ایجاد شده باید سطح این روابط هر چه بیشتر گسترش یابد.
روحانی گفت: تهران و رم همچون گذشته می توانند در بسیاری از مسائل منطقه ای، و از جمله مبارزه با تروریسم، خشونت و افراطی گری با یکدیگر رایزنی و همکاری های مفیدی داشته باشند.
رئیس جمهوری در ادامه، تروریسم را بزرگترین معضل منطقه و تهدیدی برای اروپا و سراسر جهان دانست و اضافه کرد: بدون همکاری های جامع و جدی نمی توان تروریسم را ریشه کن کرد و بی شک اگر خاورمیانه بی ثبات شود، خسارت های آن به اروپا هم می رسد.
وی با تاکید براینکه مشکلات کنونی در برخی کشورهای منطقه راه حل سیاسی و نه راه حل نظامی دارد، افزود: ایران و ایتالیا به عنوان دو بازیگر مهم درمنطقه خاورمیانه و اتحادیه اروپا می توانند در مسیری که منافع دو ملت، منطقه و جهان را تضمین می کند؛ همکاری های موثر و سازنده ای با یکدیگر داشته باشند.
رئیس جمهوری ایتالیا نیز انجام اولین سفر خارجی دکتر روحانی پس از آغاز اجرای برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) به ایتالیا را نشانه دیگری از دوستی و صمیمیت عمیق دو ملت و دو کشور دانست و گفت: رم مصمم است زمینه های دوستی و همکاری خود را با جمهوری اسلامی ایران مستحکم کرده و همکاری های پایداری با تهران برقرار سازد.
رئیس جمهوری ایتالیا از آغاز دور جدید همکاری های پرشتاب ایتالیا با ایران به ویژه در بخش های اقتصادی خبر داد و خاطرنشان ساخت: شرکت های مختلف صنعتی و تجاری ایتالیا بسیار مشتاق حضور و همکاری با ایران هستند. ما با سرمایه گذاری و حضور فعالانه به دنبال جبران عقب ماندگی ها و فرصت هایی هستیم که تحریم ها آنها را از ما گرفت.
ماتارلا با ابزار رضایت و خشنودی ایتالیا از توافق هسته ای و پایان تحریم های ضد ایرانی و تاکید بر اشتراک نظر با رئیس جمهوری ایران درباره مسائل مهم منطقه ای و بین المللی تصریح کرد: بی تردید شرایط جدید به تهران این امکان را می دهد که نقش اصلی و ثبات آفرین خود را در منطقه هر چه بیشتر و بهتر ایفا کند.
رییس جمهوری ایتالیا در ادامه تروریسم را خطر واقعی و بزرگترین تهدید برای جامعه جهانی دانست و اضافه کرد: برای مقابله با تروریسم همه باید همکاری سازنده و منسجمی را شکل دهند.
ماتارلا اظهار داشت: ایتالیا از نقش سازنده ایران برای حل و فصل دیپلماتیک مسائل در کشورهای منطقه استقبال کرده و از آن حمایت می کند و معتقدیم برای رسیدن به راه حل های نتیجه بخش نیازمند نقش موثر ایران هستیم.
روحانی همچنین در رم اعلام کرد: در دوران پسا برجام و پسا تحریم به منطقه اروپا سفر کردیم زیرا اتحادیه اروپا در به ثمر رسیدن توافق هسته ای ایران و گروه 1+ 5 بسیار نقش موثری داشت و سفر را از ایتالیا شروع کردیم زیرا دوستی ما با این کشور نیز بسیار دیرینه است.
دیدار رییس جمهوری ایران و نخست وزیر ایتالیا نیز تعیین کننده نقشه راه توسعه روابط دو کشور شد که طرفین بر لزوم گسترش فراگیر همکاری ها تاکید کردند.
نخست وزیر ایتالیا در نشست خبری با رئیس جمهوری ایران درباره اهمیت توافق هسته ای گفت: این توافق نه تنها آغاز فصل جدیدی در مناسبات و روابط ایران و جهان بود بلکه گام مهمی برای صلح و ثبات برای کل منطقه محسوب می شود.
متئو رنتزی در این نشست خبری تصریح کرد: برجام نشان داد که اگر توانستیم در موضوع هسته ای به توافق برسیم درباره تمام مسائل منطقه ای نیز می توانیم به تفاهم و توافق دست یابیم.
وی اشتراکات فرهنگی و روابط دیرینه دو تمدن ایران و رم را پشتوانه قوی در روابط پایدار دو ملت دانست و اظهار کرد: ایتالیا در ضرورت نیازمندی جهان به صلح و دوستی، با ایران اشتراک نظر دارد.
رنتزی با تاکید بر نقش و جایگاه برجسته ایران در معادلات منطقه ای گفت: ایران می تواند در دستیابی به صلح و دمکراسی در منطقه نقش مهم و قابل توجهی داشته باشد. ضمن اینکه مبارزه با تروریسم به عنوان یک خطر فراگیر نیازمند اتحاد و هماهنگی همگانی است و ایران نقش فعال و موثری در مبارزه با تروریسم و تروریست ها دارد.
از سوی دیگر، در جریان نشست کاری هیات ایرانی و همتایان ایتالیایی با حضور رییس جمهوری ایران و نخست وزیر ایتالیا، 14 سند همکاری با ارزش حدود 17 میلیار دلار امضا شد.
این اسناد، که توسط مقام های ارشد دو کشور امضا شد، دربرگیرنده حوزه های حمل و نقل، راه آهن و ریل، همکاری های آموزشی و پزشکی، بازرگانی، ایمنی، همکاری های بندری، کشاورزی، قرنطینه و حفظ نباتات، پزشکی و دارویی است.
دو کشور همچنین یک بیانیه سیاسی مشترک برای ترسیم نقشه راه کلی گسترش همکاری ها و تعاملات دو کشور منتشر کردند.
مذاکرات با پاپ فرانسیس در واتیکان که به صورت کوچک ترین کشور جهان در قلب رم اداره می شود، یکی دیگر از مهمترین برنامه های سفر روحانی رییس جمهوری ایران به رم بود که نخستین دیدار یک رییس جمهوری ایران با رهبر مذهبی کاتولیک ها پس از 16 سال به شمار می رود.
در این دیدار که سه شنبه انجام گرفت، روحانی و پاپ با تاکید بر اینکه ادیان الهی و آسمانی، مروج صلح و پرهیز از خشونت و افراطی گری هستند، ملت ها و کشورهای جهان را به تلاشی فراگیر برای استقرار صلح در جهان فراخواندند.
روحانی و پاپ همچنین بر لزوم همراهی و همکاری بیشتر کشورها و سازمان های بین المللی را برای رفع آلام بشری و توقف هر چه سریع تر درگیری و جنگ مورد تاکید قرار دادند.
استقبال از توافق هسته ای و اهمیت تعهد طرفین بر اجرای آن، مباحث مربوط به خاورمیانه و ضرورت تلاش برای حل و فصل سیاسی مسائل این منطقه از دیگر محورهای مورد گفت وگو در نشست پاپ و روحانی بود.
رییس جمهوری همچنین با نخست وزیر واتیکان نیز دیدار و در خصوص روابط دو جانبه، مسایل منطقه ای و جهانی گفت وگو کرد.
سخنان رییس جمهوری ایران در جمع صاحبان صنایع ایتالیا با محوریت آثار زیانبار تحریم های ضد ایرانی بر اقتصاد کشورهای اروپایی، معرفی فرصت های بازار ایران برای شرکت های صنعتی و سرمایه گذاری اروپایی به ویژه ایتالیا و افق جمهوری اسلامی برای توسعه صادرات و جذب همکاری اروپا برای انتقال فناوری نیز مورد توجه رسانه های ایتالیایی قرار گرفت.
همچنین مصاحبه مطبوعاتی امروز در رم پایان بخش برنامه های رسمی سفر رییس جمهوری و هیات ایران به ایتالیا با استقبال گسترده خبرنگاران این کشور، رسانه ها و شبکه های خبری بین المللی قرار گرفت.
ده ها خبرنگار، عکاس و فیلمبردار همراه کارشناسان روابط تهران و رم از ساعت ها پیش از آغاز مصاحبه مطبوعاتی رییس جمهوری در محل برگزاری این برنامه حضور یافته بودند.
روابط دوجانبه و همکاری های تهران با اروپا پس از رکود چندین ساله، آینده مناسبات تهران و واشنگتن، تنش کنونی بین ایران و عربستان و اقدامات ریاض در حمایت از تروریسم تکفیری و بمباران 10 ماهه یمن توسط ائتلاف عربی و فرصت تازه بازار ایران برای جهان از مهمترین پرسش های خبرنگاران در مصاحبه مطبوعاتی روحانی بود.
از سوی دیگر دعوت از رییس جمهوری و نخست وزیر ایتالیا و پاپ فرانسیس برای سفر به ایران توسط رییس جمهوری و ادامه مذاکرات رم در تهران، می تواند آغاز گشایش دوباره در روابط جمهوری اسلامی و اروپا را شتاب بیشتری بخشد.