قرار گرفتن در آستانه سالروز دیدار مسئولین و فعالان محیط زیست با مقام معظم رهبری در تاریخ 17 اسفند سال 93، فرصت خوبی برای ارزیابی کارنامه عملکرد دستگاه‌های مختلف به ویژه سازمان محیط زیست با محوریت تحقق و اجرای فرامین و تاکیدات مقام معظم رهبری است.
صحبت‌های تخصصی و توصیه‌های اکید ایشان برای بخش‌های مختلف حوزه محیط زیست ازجمله بحث ضرورت پیگیری مسئله زمین‌خواری‌ها و ضرورت جرم‌انگاری تخلفات زیست محیطی و همچنین موانع پیش‌روی سازمان حفاظت محیط زیست در اجرای تاکیدات مقام معظم رهبری و میزان مشارکت مردم در اجرای این محورها برخی از محور‌های گفت‌وگوی معصومه ابتکار معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست است.
معصومه ابتکار در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به اینکه دیدار فعالین و مسئولین دستگاه‌های مختلف محیط زیست کشور با مقام معظم رهبری در 17 اسفند 93 نقطه عطفی در برنامه‌ها و مناسبات محیط زیست کشور به وجود آورد، گفت: این دیدار سرآغازی برای یک گفتمان جدید با توجه و استناد به خط مشی‌های طراحی شده از سوی مقام معظم رهبری شد، ایشان در این دیدار تاکیدات و نقطه نظراتی به طور صریح و شفاف و تخصصی در حوزه محیط زیست مطرح کردند.
وی با بیان اینکه صحبت‌های مقام معظم رهبری در جریان این دیدار، در مناسبت‌های مختلف، در تمام سفرهای استانی، جلسات شوراهای اداری استان‌ها و فعالین بخش‌های مختلف صنعت، تشکل‌ها و رسانه ها به طور مکرر مورد استناد قرار گرفت و خط مشی سازمان محیط زیست از آن اتخاذ شد، اظهار کرد: در سال جاری نیز سیاست‌های کلی محیط زیست از سوی مقام معظم رهبری مطرح شد که پشتوانه مضاعفی برای سازمان محیط زیست محسوب می‌شود، این سیاست‌های کلی خط مشی سازمان را روشن و مسئولیت‌های آن را سنگین‌تر کرد.
آزادسازی صدها هکتار اراضی تصرف‌شده
رئیس سازمان حفاظت محیط زیست با تاکید بر اینکه این سازمان بر اساس صحبت‌های مقام معظم رهبری در 17 اسفند 93 تلاش بسیاری را به ویژه در زمینه تاکیدات ایشان در مورد زمین خواری و جنگل خواری شروع کرد، افزود: سازمان محیط زیست به طور ویژه در بحث زمین‌خواری در سطح کل کشور ورود جدی داشته و اقدامات گسترده‌ای در استان‌های که طی سال‌های اخیر این مشکل را داشته‌اند، انجام داد، در تهران و سایر استان‌ها صدها هکتار آزادسازی صورت گرفت و این آزاد‌سازی‌ها باعث شد بسیاری از اراضی منابع طبیعی در تهران، مازندران، فارس و سایر استان‌های شمالی و جنوبی به طبیعت و محیط زیست بازگردد.
ابتکار همچنین به اقدام مشترک سازمان محیط زیست و سازمان جنگل‌ها در زمینه واردات چوب و تعیین جایگزین مصارف چوب در کشور اشاره کرد و گفت: در بحث جنگل برای مقابله با تخریب، بهره‌برداری و برداشت از ذخایر طبیعت، اقدامی با همکاری سازمان جنگل‌ها در ارتباط با واردات چوب شروع شد که پیگیری این امر ادامه دارد.
ایجاد فضای ناامن برای متخلفین محیط زیست
وی با اشاره به استفاده از ظرفیت مردمی و سمن‌ها در سال همدلی و همزبانی دولت و ملت در جهت حفظ محیط زیست و مبارزه با متخلفین، گفت: در موضوع مقابله با تخلفات زیست محیطی نیز سازمان محیط زیست به طور گسترده در مسائل صید و شکار، حیات‌وحش و تخلفات مربوط به آلودگی و ... با مشارکت و کمک آحاد مردم و گزارش دهی آنها اقدامات موثری داشته است.
به گفته رییس سازمان حفاظت محیط زیست، از تاکیدات مقام معظم رهبری بحث جرم‌انگاری محیط زیست است که سازمان در این زمینه با قوه قضاییه همکاری داشته، همچنین در کمیسیون قضایی مجلس نیز روی این موضوع کار کرده‌ایم تا جرم‌انگاری محیط زیستی اتفاق افتد، در شورای عالی محیط زیست نیز نرخ و سطح جرایم محیط زیست را افزایش دادیم و کارهای بسیاری در این بحث شکل گرفته تا فضا برای متخلفین ناامن شود.
انتشار کارنامه محیط زیستی دستگاه‌های دولتی بزودی
رئیس سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به اینکه با محوریت فرمایشات مقام معظم رهبری، گزارشی از میزان عملکرد سازمان محیط زیست تنظیم کرده‌ایم، گفت: مقام معظم رهبری در پایان صحبت‌های خود در 17 اسفند سال گذشته، تاکید داشتند به عملکرد و کارنامه دستگاه‌ها در حوزه محیط زیست نمره داده شود، بنابراین بر اساس یک جدول و مجموعه شاخص‌ها عملکرد دستگاه‌های عضو دولت را در حوزه محیط زیست دریافت کرده و کارنامه عملکرد زیست محیطی دولت را طی یکی دو سال اخیر تنظیم کرده‌ایم.
ابتکار با تاکید بر اینکه گزارش عملکرد زیست محیطی دولت با محوریت صحبت‌های مقام معظم رهبری و سیاست‌های کلی محیط زیست تنظیم شده است، افزود: این گزارش در دو یا سه هفته گذشته برای دفتر مقام معظم رهبری ارسال شد و امروز یا فردا نیز منتشر خواهد شد تا بتواند نمونه‌ای از تلاش‌های صورت گرفته برای بهبود وضعیت محیط زیست را انعکاس دهد.
ابتکار درباره وضعیت اعتبارات سازمان حفاظت محیط زیست برای اجرای ماموریت‌ها و برنامه‌های متبوع ضمن تاکید بر اینکه به طور قطع و یقین سازمان حفاظت محیط زیست با مشکل اعتبارات و کمبود بودجه مواجه است، به ذکر مواردی دراین باره پرداخت و گفت: محیط‌بانان به لحاظ تجهیزات دچار مشکل هستند و متاسفانه تعمیر و نوسازی تجهیزات فرسوده آنها، با تاخیر روبرو شده است.
وی اضافه کرد: باوجود همه این نیازها و کمبودها، دولت در برخی زمینه‌ها اقدامات مهمی انجام داده است به عنوان مثال در همین شرایط محیط‌بانان از 3000 امتیاز سختی‌کار و در برخی استان‌ها از بند 10 ماده 60 برخوردار شدند که کمک بی‌نظیری را به بهبود وضعیت معیشتی آنها کرده است.
رئیس سازمان حفاظت محیط زیست در عین حال تاکید کرد: البته این اقدامات برای محیط‌بانان کافی نیست ولی از آن جهت که دولت توانست در یک مدت کوتاه چنین اقدامی را انجام دهد، بی‌نظیر است.
معاون رییس‌جمهور همچنین به برخی از موانع پیش‌روی سازمان محیط زیست اشاره کرد و گفت: در برخی زمینه‌ها، کاستی‌ها و کارهای عقب‌مانده وجود دارد و اعتبارات ناچیز است به عنوان نمونه در برخی استان‌ها همچون استان تهران با توجه به رشد جمعیت و توسعه صنعت، ساختار با نیازها تطابق ندارد.
گلایه‌های ابتکار از نامهربانی‌ها و برخوردهای سیاسی برخی منتقدین
معاون رئیس جمهور در ادامه با بیان اینکه از نقد و انتقاد استقبال می‌کنیم و از همه دعوت می‌کنیم که سازمان محیط زیست را نقد کنند و مشکلات آن را بگویند، گفت: گاهی این نقدها جنبه سیاسی پیدا می‌کند، در حالی که احصای فعالیت‌های من طی دو سال اخیر نشان می‌دهد که چند درصد فعالیت‌های من مربوط به محیط زیست بوده است. 98 درصد اقدامات من در حوزه محیط زیست بوده که به لطف خدا با همراهی و هدایت محیط بانان، کارشناسان، تشکل‌ها، رسانه‌ها و ... پیشرفت خوبی حاصل شده است.
2درصد کارهایم به حوزه سیاسی برمی‌گردد
ابتکار با تاکید بر اینکه طبیعی است درصدی از کارهایم به فعالیت‌های سیاسی و بین‌المللی مربوط باشد، افزود: شاید تنها یکی دو درصد از فعالیت‌ها مربوط به فعالیت‌های سیاسی آن هم در راستای فعالیت دولت بوده است، در حالی که منتقدین معتقدند اگر از دولت و سیاست‌های رئیس جمهور هم حمایت صورت گیرد، برخورد سیاسی انجام شده است.
برخی به حمایت من از برجام انتقاد کردند
وی با اشاره به اینکه اعضای دولت باید در یک ساختار یکپارچه مواضع سیاسی و دیدگاه‌های دولت را تبیین کنند، گفت: برخی از منتقدین حتی حمایت من از برجام را سیاسی تلقی می‌کردند، در حالی که سیاست دولت و نظام بر حمایت از برجام متکی بود ولی چون این اتفاق با سلیقه آنها تطابق نداشت این اقدام مرا را نقد می‌کردند.
معاون رئیس جمهور با تاکید بر اینکه از همه توان خود برای تبیین برنامه‌های دولت و رئیس جمهور استفاده و از این برنامه‌ها دفاع می‌کنیم، گفت: طبیعی است که نسبت به شرایط مختلف، نظر، دیدگاه و تحلیل داشته باشم، با این وجود مجموع فعالیت‌های من در حوزه سیاسی یکی دو درصد است ولی همین میزان هم برای برخی گران تمام می‌شود و به چشم آنها سنگین می‌آید.
وی در ادامه گفت‌وگو با ایسنا با بیان اینکه کار در سازمان محیط زیست ابعاد مختلفی دارد، و حجم کار به قدری بالاست و من غرق در کار هستم که فرصتی برای حضور در سایر حوزه‌ها وجود ندارد، افزود: برخی منتقدین حتی اعتراض صنفی و معیشتی برخی همکاران ما در سازمان محیط زیست را دست مایه سیاسی قرار دادند و آن را سیاسی کردند و باعث شدند که تحقق مطالبات معیشتی آنها به تاخیر افتد، در حالی‌که در آن مقطع، کار آنها انجام شده بود ولی بهره‌برداری سیاسی برخی باعث شد این مطالبات به تعویق بیفتد که مایه تاسف است و نهایتا هم تقصیر را به گردن ما انداختند.
ابتکار درباره میزان همکاری سایر دستگاه ها و نهادها با سازمان محیط زیست در اجرای فرامین مقام معظم رهبری با بیان اینکه در کارنامه عملکرد زیست محیطی دستگاه‌ها، میزان همکاری دستگاه‌ها و وزارتخانه‌های مختلف انعکاس یافته است، گفت: در مجموع همکاری همه دستگاه‌ها با سازمان محیط زیست مثبت ارزیابی می‌شود، اما این همکاری با فراز و نشیب‌هایی همراه بوده و همکاری برخی دستگاه بیشتر و برخی کمتربوده است.
به گفته ابتکار، همکاری بسیار خوبی بین سازمان و وزارت ورزش و جوانان در رابطه با توسعه فرهنگ محیط زیست در بین ورزشکاران و جوانان شکل گرفت، با وزارت آموزش و پرورش، وزارتخانه‌های صنعت و نفت نیز همکاری‌های خوبی داشتیم، همچنین با وزارت نیرو در بحث تامین حق‌آبه تالاب‌ها همکاری خوبی شکل گرفت، این همکاری‌ها هنوز تداوم دارد اما در لایه مدیران برخی معتقد هستند که محیط زیست به کار آنها خیلی ارتباط ندارد در حالی که محیط زیست با همه بخش‌ها ارتباط دارد و این دیدگاه باید بین همه مسئولان دولت باشد تا تکالیف و مسئولیت‌ها به خوبی انجام شود.
حضور 700 تشکل زیست محیطی فعال در کشور
ابتکار در ادامه با اشاره به اینکه ظرفیت‌های بسیار خوبی در حوزه مشارکت مردم در حوزه‌های مختلف وجود دارد، افزود: سعی کردیم در اشکال مختلف از سرمایه مهم مشارکت مردم استفاده کنیم، رشد تشکل‌های زیست محیطی طی سال‌های دولت تدبیر و امید خوب بوده و در حال حاضر بیش از 700 تشکل فعال و تاثیرگذار در کشور وجود دارد که هر یک در حوزه‌های مختلف از جمله آموزش کشاورزان، آموزش روستاییان، حفاظت از تالاب‌ها و... فعالیت‌های اجرایی دارند.
رئیس سازمان حفاظت محیط زیست با بیان اینکه 100 تشکل در بخش سمن‌های در نمایشگاه بین‌المللی محیط زیست حضور یافتند، اظهار کرد: در این غرفه‌ها فعالین در حوزه جلب مشارکت مردم و آموزش مردم اطراف مناطق حفاظت شده و تالاب‌ها فعالیت می‌کنند و به نظر می‌آید تشکل‌ها در آستانه رسیدن به بلوغ هستند.
ابتکار در خاتمه با تاکید بر اینکه باید فعالیت سازمان محیط زیست در حوزه جلب مشارکت مردم و تشکل‌های محیط زیستی تداوم یابد، گفت: اخیرا دفتر مشارکت‌های مردمی مستقل شده است که با حضور آقای درویش باید با قوت بیشتر به بحث مشارکت مردمی بپردازد و تحولات خوبی در این زمینه ایجاد کند تا از همه ظرفیت و حضور مردم برای حفظ محیط زیست استفاده شود.
