معاون فنی مجری طرح سامانه های نوین آبیاری كشور گفت: استفاده از روش آبیاری قطره ای كه «تیپ» یكی از آنهاست، علاوه بر كاهش 50 درصدی مصرف آب، عملكرد تولید را بین 2 تا چهار برابر افزایش می دهد.
علی گرجی در حاشیه بازدید خبرنگاران از مزارع گندم جنوب استان كرمان و
بندرعباس افزود: ایران در منطقه خشك و نیمه خشك قرار داشته و به شدت در
تامین منابع آبی با محدودیت مواجه است.
به گفته این مقام مسئول، بیش از 90 درصد تامین امنیت غذایی و تولیدات كشاورزی كشور از اراضی آبی به دست می آید و به دلیل پراكنش و حجم بارش ها امكان كشت دیم وجود نداشته و كمتر از 10 درصد تولیدات كشاورزی در اراضی دیم تولید می شود.
وی با تاكید بر لزوم برنامه ریزی برای تولید محصولات كشاورزی در اراضی آبی، تاكید كرد: استفاده از سامانه های نوین آبیاری با استفاده بهینه از منابع محدود آب، می تواند به عنوان یك ابزار كارآمد، كمك موثری در تحقق اهداف این بخش داشته باشد.
به گفته گرجی، اینك سه نوع سامانه آبیاری نوین شامل بارانی، موضعی (قطره ای) و كم فشار در كشور استفاده می شود كه از بین آنها، روش آبیاری موضعی (قطره ای) دارای بازدهی بیش از 90 درصد است.
معاون فنی مجری طرح سامانه های نوین آبیاری كشور، افزود: روش آبیاری تیپ (قطره ای) می تواند در محصولاتی همانند گندم، جو، چغندرقند، ذرت و كلزا كه از شیوه كشت ردیفی در آنها استفاده می شود، به كار گرفته شود.
وی اضافه كرد: بطور مثال كشت گندم در بندرعباس كه دارای شرایط آب و هوایی مساعدی نیست، در آبیاری نشتی هشت هزار مترمكعب آب نیاز دارد و دارای عملكرد چهار تن در هكتار خواهد بود، اما در روش آبیاری تیپ سه هزار و 700 مترمكعب آب و دارای عملكرد بیش از هفت تن درهكتار می شود كه میزان مصرف آب به نصف و عملكرد حدود دو برابر افزایش می یابد.
گرجی، ارتقای بهره وری در بخش كشاورزی را با وجود كاهش منابع آبی پراهمیت برشمرد.
** كاهش تنش و استرس آبی با به كارگیری روش آبیاری قطره ای
معاون فنی مجری طرح سامانه های نوین آبیاری كشور درباره كاهش تغذیه آبی گیاهان با وجود محدودیت منابع آبی نیز گفت: برخی تصور می كنند هرچقدر آب بیشتر مصرف شود گیاه محصول بیشتری می دهد كه تفكر اشتباهی است.
به گفته وی، در بخش كشاورزی با موجود زنده ای مواجه ایم كه با وجود شاخص های دما، رطوبت و ساعت های روشنایی، دارای نیاز آبی مشخصی هستند كه باید برطرف شود تا گیاه دچار استرس و تنش نشود.
گرجی ادامه داد: شیوه آبیاری نشتی حجم زیادی آب وارد مزرعه می كند و پس از دو ، 10 تا 15 روز دیگر اقدام به آبیاری مجدد می شود؛ بنابراین گیاه چند روز نخست به دلیل آب فراوان و كمبود اكسیژن و چند روز انتهایی به دلیل خشكی دچار استرس و تنش آبی می شود كه این وضعیت روی عملكرد گیاه تاثیر می گذارد.
وی ادامه داد: این درحالی است كه در روش آبیاری قطره ای، با كاهش «دور آبیاری ها» هر نوع استرس از گیاه دور شده و با استفاده مطلوب تر از مواد غذایی خاك، شرایط رشد مناسبی برای گیاه فراهم می شود.
این مقام مسئول یادآورشد: رمز موفقیت در این شیوه، كوتاه كردن دور آبیاری است كه با مرطوب نگه داشتن منطقه ریشه و مصرف كمتر آب، افزایش عملكرد حاصل می شود.
گرجی با بیان اینكه تاكنون حدود یك میلیون و 500 هزار هكتار از اراضی زراعی و باغات كشور به سیستم های نوین آبیاری مجهز شده است، افزود: به كارگیری این شیوه های نوین آبیاری با كاهش مصرف انرژی، كود، سم، هزینه های كارگری، مبارزه با آفات و كاهش مصرف بذر، هزینه های تولید را نیز كاهش می دهد.
** بدهی پیمانكاران اجرای طرح های نوین آبیاری
وی درباره بدهی هشت هزار میلیارد ریالی پیمانكاران بابت اجرای سیستم های نوین آبیاری، ابراز امیدواری كرد كه با حمایت وزیر جهاد كشاورزی بزودی مطالباتت پیمانكاران تامین و پرداخت شود.
این مقام مسئول با بیان اینكه هم اكنون وضعیت منابع آب به شكلی است كه كشاورزان از ایجاد روش های نوین آبیاری نوین استقبال می كنند، گفت: نخستین مركز ارتباطی كشاورزان با وزارتخانه، مراكز خدمات كشاورزی با حضور كارشناسان است، اما علاوه بر آن سامانه نوین آبیاری طراحی شده كه تقاضا و درخواست كشاورزان را مدیریت می كند.
به گفته وی، مطابق قانون، 85 درصد اعتبارات اجرای سیستم های نوین آبیاری توسط دولت و بقیه توسط كشاورزان تامین می شود.
** اجرای 58 هزار هكتار سامانه آبیاری تحت فشار در جنوب استان كرمان
مسئول دفتر فنی مدیریت آب و خاك جیرفت نیز در حاشیه بازدید خبرنگاران از این شهرستان گفت: این شهرستان به دلیل شرایط اقلیمی نظیر دمای 55 درجه سانتیگراد در برخی روزهای سال و تبخیر آب های سطحی روزانه بیش از هفت میلیمتر، ناگزیر به اجرای سیستم های آبیاری نوین به ویژه آبیاری قطره ای است.
غلامرضا سرحدی با بیان اینكه سطح زیركشت جنوب استان كرمان افزون بر 260 هزار هكتار است، افزود: تاكنون 58 هزار هكتار از اراضی شهرستان های جنوب استان زیر پوشش سیستم آبیاری تیپ (قطره ای) قرار گرفته است به طوری كه سال گذشته 9 هزار هكتار دیگر عملیاتی شد كه این مهم بستگی به میزان اعتبارات و بودجه تخصیص این بخش دارد.
وی اظهارداشت: برای هر هكتار اجرای آبیاری نوین بین 90 تا 100 میلیون ریال اعتبار نیاز است كه بخش عمده آن به حمایت دولت وابسته است.
وی با اشاره به اینكه بهره وری آب در آبیاری سطحی بین 30 تا 35 درصد است، افزود: به كارگیری شیوه آبیاری قطره ای، بهره وری آب را بین 80 تا 90 درصد ارتقا داده و برداشت محصول را در هر واحد سطح افزایش می دهد.
** تولید سالیانه چهار میلیون و 200 هزار تن محصول در جنوب استان كرمان
رئیس سازمان جهاد كشاورزی جنوب استان كرمان نیز گفت: هم اكنون سطح زیركشت این منطقه 264 هزار هكتار است كه سالیانه چهار میلیون و 200 هزار تن انواع محصولات زراعی، دامی، باغی و شیلاتی در آنها تولید می شود.
سیدیعقوب موسوی افزود: این منطقه در تولیدات گلخانه ای، خرما، هندوانه، سیب زمینی و پیاز طرح استمرار، حنا و وسمه مقام نخست كشور را دارد.
وی تصریح كرد: بخشی از تولیدات این منطقه در داخل و بخشی در آسیای میانه، جنوب شرق آسیا، شبه قاره هند و كشورهای حاشیه خلیج فارس و حوزه قفقاز صادر می شود؛ به طور نمونه بخش عمده خیار خاردار و «پاترون» به روسیه و آذربایجان صادر می شود.
وی درباره صادرات خرما نیز گفت: افغانستان، كشورهای حوزه آسیای میانه، روسیه، اوكراین و پاكستان از واردكنندگان خرمای این استان هستند.
به گفته وی، این استان دارای كشت استمرار سیب زمینی و پیاز است و جنوب استان كرمان اصلی ترین مكان در تعیین قیمت سیب زمینی و پیاز كشور به شمار می رود.
موسوی درباره تولیدات گلخانه ای جنوب كرمان نیز گفت: این منطقه با تولید سالیانه 260 هزارتن محصولات گلخانه ای در سطح یك هزار و 400 هكتار، رتبه نخست كشوری را به خود اختصاص داده است.
وی، بحران آب را یكی از مشكلات جنوب كرمان برشمرد و افزود: این منطقه در اجرای آبیاری قطره ای مقام نخست و در آبیاری نوین و بارانی از لحاظ كیفی و كمی مقام دوم كشور را به خود اختصاص داده است.
** هشت هزار حلقه چاه غیرمجاز
وی در ادامه به وجود بیش از 24 هزار حلقه چاه در جنوب استان كرمان اشاره كرد و گفت: افزون بر هشت هزار حلقه چاه غیرمجاز در این منطقه وجود دارد.
** معضل اجاره بالای اراضی كشاورزی
موسوی یكی دیگر از مشكلات جنوب استان كرمان را نرخ های بالای اجاره زمین برشمرد و گفت: درحالی كه عُرف اجاره زمین در این استان 35 تا 40 میلیون ریال در هر هكتار است، اما 110 میلیون ریال در هكتار اجاره داده می شود.
وی ادامه داد: هم اینك هندوانه در این استان به شكل تیپ و مالچ تولید می شود، بنابراین زیاد آب بر نیست اما محصولاتی همچون یونجه و ذرت دانه ای آب بر محسوب می شوند كه در تلاشیم تا سطح زیركشت آنها را كاهش دهیم.
شهرستان جیرفت به عنوان گلخانه طبیعی ایران در جنوب استان كرمان در پهنه 38 هزار كیلومتر مربع در جنوب شرقی ایران واقع شده است.
به گفته این مقام مسئول، بیش از 90 درصد تامین امنیت غذایی و تولیدات كشاورزی كشور از اراضی آبی به دست می آید و به دلیل پراكنش و حجم بارش ها امكان كشت دیم وجود نداشته و كمتر از 10 درصد تولیدات كشاورزی در اراضی دیم تولید می شود.
وی با تاكید بر لزوم برنامه ریزی برای تولید محصولات كشاورزی در اراضی آبی، تاكید كرد: استفاده از سامانه های نوین آبیاری با استفاده بهینه از منابع محدود آب، می تواند به عنوان یك ابزار كارآمد، كمك موثری در تحقق اهداف این بخش داشته باشد.
به گفته گرجی، اینك سه نوع سامانه آبیاری نوین شامل بارانی، موضعی (قطره ای) و كم فشار در كشور استفاده می شود كه از بین آنها، روش آبیاری موضعی (قطره ای) دارای بازدهی بیش از 90 درصد است.
معاون فنی مجری طرح سامانه های نوین آبیاری كشور، افزود: روش آبیاری تیپ (قطره ای) می تواند در محصولاتی همانند گندم، جو، چغندرقند، ذرت و كلزا كه از شیوه كشت ردیفی در آنها استفاده می شود، به كار گرفته شود.
وی اضافه كرد: بطور مثال كشت گندم در بندرعباس كه دارای شرایط آب و هوایی مساعدی نیست، در آبیاری نشتی هشت هزار مترمكعب آب نیاز دارد و دارای عملكرد چهار تن در هكتار خواهد بود، اما در روش آبیاری تیپ سه هزار و 700 مترمكعب آب و دارای عملكرد بیش از هفت تن درهكتار می شود كه میزان مصرف آب به نصف و عملكرد حدود دو برابر افزایش می یابد.
گرجی، ارتقای بهره وری در بخش كشاورزی را با وجود كاهش منابع آبی پراهمیت برشمرد.
** كاهش تنش و استرس آبی با به كارگیری روش آبیاری قطره ای
معاون فنی مجری طرح سامانه های نوین آبیاری كشور درباره كاهش تغذیه آبی گیاهان با وجود محدودیت منابع آبی نیز گفت: برخی تصور می كنند هرچقدر آب بیشتر مصرف شود گیاه محصول بیشتری می دهد كه تفكر اشتباهی است.
به گفته وی، در بخش كشاورزی با موجود زنده ای مواجه ایم كه با وجود شاخص های دما، رطوبت و ساعت های روشنایی، دارای نیاز آبی مشخصی هستند كه باید برطرف شود تا گیاه دچار استرس و تنش نشود.
گرجی ادامه داد: شیوه آبیاری نشتی حجم زیادی آب وارد مزرعه می كند و پس از دو ، 10 تا 15 روز دیگر اقدام به آبیاری مجدد می شود؛ بنابراین گیاه چند روز نخست به دلیل آب فراوان و كمبود اكسیژن و چند روز انتهایی به دلیل خشكی دچار استرس و تنش آبی می شود كه این وضعیت روی عملكرد گیاه تاثیر می گذارد.
وی ادامه داد: این درحالی است كه در روش آبیاری قطره ای، با كاهش «دور آبیاری ها» هر نوع استرس از گیاه دور شده و با استفاده مطلوب تر از مواد غذایی خاك، شرایط رشد مناسبی برای گیاه فراهم می شود.
این مقام مسئول یادآورشد: رمز موفقیت در این شیوه، كوتاه كردن دور آبیاری است كه با مرطوب نگه داشتن منطقه ریشه و مصرف كمتر آب، افزایش عملكرد حاصل می شود.
گرجی با بیان اینكه تاكنون حدود یك میلیون و 500 هزار هكتار از اراضی زراعی و باغات كشور به سیستم های نوین آبیاری مجهز شده است، افزود: به كارگیری این شیوه های نوین آبیاری با كاهش مصرف انرژی، كود، سم، هزینه های كارگری، مبارزه با آفات و كاهش مصرف بذر، هزینه های تولید را نیز كاهش می دهد.
** بدهی پیمانكاران اجرای طرح های نوین آبیاری
وی درباره بدهی هشت هزار میلیارد ریالی پیمانكاران بابت اجرای سیستم های نوین آبیاری، ابراز امیدواری كرد كه با حمایت وزیر جهاد كشاورزی بزودی مطالباتت پیمانكاران تامین و پرداخت شود.
این مقام مسئول با بیان اینكه هم اكنون وضعیت منابع آب به شكلی است كه كشاورزان از ایجاد روش های نوین آبیاری نوین استقبال می كنند، گفت: نخستین مركز ارتباطی كشاورزان با وزارتخانه، مراكز خدمات كشاورزی با حضور كارشناسان است، اما علاوه بر آن سامانه نوین آبیاری طراحی شده كه تقاضا و درخواست كشاورزان را مدیریت می كند.
به گفته وی، مطابق قانون، 85 درصد اعتبارات اجرای سیستم های نوین آبیاری توسط دولت و بقیه توسط كشاورزان تامین می شود.
** اجرای 58 هزار هكتار سامانه آبیاری تحت فشار در جنوب استان كرمان
مسئول دفتر فنی مدیریت آب و خاك جیرفت نیز در حاشیه بازدید خبرنگاران از این شهرستان گفت: این شهرستان به دلیل شرایط اقلیمی نظیر دمای 55 درجه سانتیگراد در برخی روزهای سال و تبخیر آب های سطحی روزانه بیش از هفت میلیمتر، ناگزیر به اجرای سیستم های آبیاری نوین به ویژه آبیاری قطره ای است.
غلامرضا سرحدی با بیان اینكه سطح زیركشت جنوب استان كرمان افزون بر 260 هزار هكتار است، افزود: تاكنون 58 هزار هكتار از اراضی شهرستان های جنوب استان زیر پوشش سیستم آبیاری تیپ (قطره ای) قرار گرفته است به طوری كه سال گذشته 9 هزار هكتار دیگر عملیاتی شد كه این مهم بستگی به میزان اعتبارات و بودجه تخصیص این بخش دارد.
وی اظهارداشت: برای هر هكتار اجرای آبیاری نوین بین 90 تا 100 میلیون ریال اعتبار نیاز است كه بخش عمده آن به حمایت دولت وابسته است.
وی با اشاره به اینكه بهره وری آب در آبیاری سطحی بین 30 تا 35 درصد است، افزود: به كارگیری شیوه آبیاری قطره ای، بهره وری آب را بین 80 تا 90 درصد ارتقا داده و برداشت محصول را در هر واحد سطح افزایش می دهد.
** تولید سالیانه چهار میلیون و 200 هزار تن محصول در جنوب استان كرمان
رئیس سازمان جهاد كشاورزی جنوب استان كرمان نیز گفت: هم اكنون سطح زیركشت این منطقه 264 هزار هكتار است كه سالیانه چهار میلیون و 200 هزار تن انواع محصولات زراعی، دامی، باغی و شیلاتی در آنها تولید می شود.
سیدیعقوب موسوی افزود: این منطقه در تولیدات گلخانه ای، خرما، هندوانه، سیب زمینی و پیاز طرح استمرار، حنا و وسمه مقام نخست كشور را دارد.
وی تصریح كرد: بخشی از تولیدات این منطقه در داخل و بخشی در آسیای میانه، جنوب شرق آسیا، شبه قاره هند و كشورهای حاشیه خلیج فارس و حوزه قفقاز صادر می شود؛ به طور نمونه بخش عمده خیار خاردار و «پاترون» به روسیه و آذربایجان صادر می شود.
وی درباره صادرات خرما نیز گفت: افغانستان، كشورهای حوزه آسیای میانه، روسیه، اوكراین و پاكستان از واردكنندگان خرمای این استان هستند.
به گفته وی، این استان دارای كشت استمرار سیب زمینی و پیاز است و جنوب استان كرمان اصلی ترین مكان در تعیین قیمت سیب زمینی و پیاز كشور به شمار می رود.
موسوی درباره تولیدات گلخانه ای جنوب كرمان نیز گفت: این منطقه با تولید سالیانه 260 هزارتن محصولات گلخانه ای در سطح یك هزار و 400 هكتار، رتبه نخست كشوری را به خود اختصاص داده است.
وی، بحران آب را یكی از مشكلات جنوب كرمان برشمرد و افزود: این منطقه در اجرای آبیاری قطره ای مقام نخست و در آبیاری نوین و بارانی از لحاظ كیفی و كمی مقام دوم كشور را به خود اختصاص داده است.
** هشت هزار حلقه چاه غیرمجاز
وی در ادامه به وجود بیش از 24 هزار حلقه چاه در جنوب استان كرمان اشاره كرد و گفت: افزون بر هشت هزار حلقه چاه غیرمجاز در این منطقه وجود دارد.
** معضل اجاره بالای اراضی كشاورزی
موسوی یكی دیگر از مشكلات جنوب استان كرمان را نرخ های بالای اجاره زمین برشمرد و گفت: درحالی كه عُرف اجاره زمین در این استان 35 تا 40 میلیون ریال در هر هكتار است، اما 110 میلیون ریال در هكتار اجاره داده می شود.
وی ادامه داد: هم اینك هندوانه در این استان به شكل تیپ و مالچ تولید می شود، بنابراین زیاد آب بر نیست اما محصولاتی همچون یونجه و ذرت دانه ای آب بر محسوب می شوند كه در تلاشیم تا سطح زیركشت آنها را كاهش دهیم.
شهرستان جیرفت به عنوان گلخانه طبیعی ایران در جنوب استان كرمان در پهنه 38 هزار كیلومتر مربع در جنوب شرقی ایران واقع شده است.
