احتمال تسویه در بازار بدهی

بدهکاری دولت به شبکه بانکی، رقم انباشت شده آن و تسویه این بدهی اکنون به یکی از معضلات بین دولت و شبکه بانکی تبدیل شده و همواره در جلسات مشترک تقاضای تسویه از سوی بانکی‌ها مطرح می‌شود.
 این در حالی است که طبق آخرین آمار منتشره بانک مرکزی تا اواخر سال 1394 دولت نزدیک به 117 هزار میلیارد تومان به بانک‌ها و رقمی حدود 25 هزار میلیارد تومان به بانک مرکزی بدهی دارد. رقم قابل توجهی که توانسته در کنار معوقات بانکی عاملی برای تنگنای مالی شبکه بانکی شده و این بخش را به عنوان تامین‌کننده مالی اقتصاد کشور در ارائه‌ تسهیلات در مضیقه قرار داده است.
 از ماجرای تسویه گذشته، میزان بدهی دولت به شبکه بانکی نیز اغلب محل اختلاف بین طرفین بوده است به‌طوری که آنچه آمارها نشان می‌دهد با آنچه که حسابرسی می‌شود فاصله بسیاری دارد. این در حالی است که اخیرا معاون سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی اعلام کرده که تا پایان سال 1392 رقم قطعی بدهی دولت به بانک‌ها به 36 هزار میلیارد تومان می‌رسد.
 36 هزار میلیارد تومانی که پورمحمدی، براساس نتایج حسابرسی سازمان حسابرسی اعلام کرده در حالی مطرح است که آمارهای بانک مرکزی تاکید دارد مجموع بدهی دولت به شبکه بانکی در پایان سال 1392 حدود 75 هزار میلیارد تومان است که از این رقم بالغ بر 72 هزار میلیارد تومان متعلق به دولت و حدود 3000 میلیارد تومان به شرکت‌ها و موسسات دولتی اختصاص دارد. در این شرایط تاکنون میزان طلب بانک‌ها از دولت به نصف کاهش یافته است.
 گرچه پورمحمدی عنوان کرده که هنوز نتیجه نهایی حسابرسی از میزان بدهی‌های دولت به شبکه بانکی در پایان سال 1393 و 1394 مشخص نشده ولی رجوع به آمارهای رسمی بیانگر این است که در پایان سال 1393 بدهی بخش دولتی به شبکه بانکی 104 هزار میلیارد تومان بوده که از این رقم 100 هزار میلیارد برای دولت و مابقی برای شرکت‌ها و موسسات دولتی است.
 در عین حال در سال گذشته میزان بدهی دولت به بانک‌ها به 117 هزار میلیارد تومان افزایش یافته که نزدیک به 113 هزار میلیارد آن به خود دولت اختصاص دارد که می‌تواند در جریان حسابرسی به‌طور قابل توجهی کاهش یابد.
 با این حال پیش‌تر نوبخت- رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی- اعلام کرده بود که از نگاه این سازمان میزان بدهی دولت به بانک‌ها حدود 64 هزار میلیارد تومان است که می‌تواند جزو تعهدات دولت باشد، اما بانک مرکزی معتقد است این رقم به 100 هزار میلیارد تومان می‌رسد، ولی ما معتقدیم که 40 هزار میلیارد مابقی می‌تواند به شرکت‌ها و موسسات دولتی اختصاص داشته باشد که احتمالا جزوی از تعهدات دولت نیستند.
 اما سیف -رئیس کل بانک مرکزی- تاکید دارد که رقم اعلامی از سوی سازمان مدیریت می‌تواند حسابرسی شده باشد و مابقی 40 هزار میلیارد تومان نیز باید حسابرسی تا رقم قطعی آن مشخص شود. این در حالی است که به گفته نوبخت، شرکت‌های دولتی توقع دارند تا دولت میزان بدهی آنها را تقبل کند، اما در شرایطی این اتفاق خواهد افتاد که شرکتی واگذار شود و با پیشنهاد وزیر، سازمان حسابرسی میزان این بدهی را برآورد کرده و هیات وزیران آن را تصویب کنند آنگاه جزوی از بدهی مسجل دولت قرار خواهد گرفت.
 با این وجود سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی تاکید دارد که به طور حتم در سال جاری برای تسویه حداقل بخشی از بدهی خود وارد خواهد شد به‌طوری که حتی در لایحه بودجه امسال در دو تبصره پیشنهاد ایجاد بازار بدهی و همچنین استفاده از مابه‌التفاوت تسعیر نرخ ارز را برای این موضوع پیشنهاد کرد، اما مجلس به آن رای نداد و از مجموعه بودجه سال 1395 حذف شد.
 آنطور که نوبخت به ایسنا اعلام کرده با توجه به حذف پیشنهادات مطرح شده از سوی نمایندگان مجلس امکان این که دولت بخواهد مجددا آن را در قالب لایحه‌ای به مجلس دهم ارائه کند، وجود دارد تا این‌که بتوان بخشی از بدهی دولت را از طریق بازار بدهی و در قالب اوراق مالی تسویه کرد.