یخ‌هایی که در سال‌های تحریم در مناسبات اقتصادی و تجاری ایران و سایر کشورها شکل گرفته بود در حال ذوب‌شدن است. یکی از بخش‌هایی که در دوره محدودیت‌های تحریم فشار زیادی بر اقتصاد ایران وارد کرده بود، صنعت نفت بود که به‌عنوان مهم‌ترین منبع درآمدی کشور، مطرح است. در این دوران در کنار افت شدید صادرات نفت، به‌دلیل نبود سرمایه‌گذاری مناسب و بهنگام، تولید و ظرفیت‌های آن نیز افت شدیدی را تجربه کرد. به‌طوری که در این مقطع، صادرات روزانه نفت که بیش از 2.2 میلیون بشکه بود به زیر یک میلیون بشکه سقوط کرد.
اما از اواسط سال 1392 پیش‌بینی‌های امید‌بخشی از آینده اقتصاد نفت ارائه شد. پیش‌بینی‌هایی که باگذشت زمان رنگ واقعیت به خود گرفت. امضای رسمی 7 کشور پای سند برجام هم سرعت پیشرفت و رفع موانع را افزایش داد. علاوه بر اصلاح سیاست‌های کلان دولت در صنعت نفت که به افزایش قابل توجه تولید نفت حتی پیش از لغو رسمی تحریم‌ها منجر شد؛ فضای جدید، بسترهای بازگشت سرمایه‌گذاران و شرکت‌های بزرگ نفتی به ایران را فراهم کرد.
از همان روزهای نخست پذیرش برجام توسط طرفین، شرکت‌های بین‌المللی فعال در صنعت نفت به همراه هیأت‌های اقتصادی کشور متبوعشان به تهران آمدند و علاقه خودشان را برای از سرگیری روابطی که سال‌ها قطع شده بود، نشان دادند. در همین راستا معتبر‌ترین شرکت‌های نفتی اروپایی با مقامات و مسئولان ایران به مذاکره نشستند.
توتال بازمی‌گردد
توتال به‌عنوان چهارمین شرکت بزرگ نفتی جهان که در سال‌های قبل از تحریم چهار قرارداد، نفتی با ایران امضا کرده بود؛ در فضای جدید به‌وجود آمده، علاقه بسیاری برای بازگشت به ایران از خود نشان می‌دهد.
موضوع نخستین قرارداد خرید نفت از ایران به میزان روزانه 160 هزار بشکه توسط توتال، نشان دهنده این تمایل است.
در دوران پسا‌تحریم مقام‌های ارشد و تیم‌های کارشناسی شرکت فرانسوی توتال بارها به ایران سفر کردهاند و پیگیر موضوعات مورد علاقه خود شده‌اند. اما این‌بار خبرنگاران برای گفت‌وگو با مسئولان ارشد این شرکت به ساختمان 46 طبقه توتال در منطقه دوفرانس پاریس رفته‌اند. «استفان میشل» مدیر بخش خاورمیانه و آفریقای توتال است که به سؤالات ما پاسخ می‌دهد.
این مدیر ارشد توتال در تمام طول گفت‌وگو از تمایل و اشتیاق شدید این شرکت برای بازگشت به صنعت نفت ایران می‌گوید. براساس گفته‌های او هم‌اکنون تمام شرکت‌های بزرگ نفتی دنیا برای ورود به صنعت نفت ایران آماده شده‌اند و در این زمینه با یکدیگر رقابت دارند. به‌گفته میشل، تیم مدیریتی توتال دو شرط اصلی برای از سرگیری رابطه با ایران تعیین کرده بود که خوشبختانه اکنون هم دو شرط عملیاتی شده است.
نخستین شرطی که توتال داشت، رفع و لغو تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران بود که از ابتدای سال 2016 میلادی محقق شد و هم‌اکنون تمام تحریم‌ها علیه ایران از میان برداشته شده است.
دومین شرط توتال به قراردادهای نفتی مربوط می‌شد. طبق اظهارات این مقام توتال، قراردادهای قدیمی ایران که ملاک عمل برای همکاری با شرکت‌های خارجی بود، براساس مدل «بای بک» استوار بود که سود طرف خارجی قرارداد کمتر در آن دیده شده بود، بر همین اساس شرکت‌های خارجی خواستار اصلاح قراردادهای نفتی ایران بودند.
البته دولت ایران نیز پیش‌از لغو نهایی تحریم‌ها به منظور جذب سرمایه‌گذاری خارجی، اصلاح قراردادهای نفتی را در دستور کار خود قرار داد و پس از ماه‌‌ها بحث و بررسی وتصویب مدل جدید قراردادهای نفتی جدید موسوم به «IPC» در نهادهای ذیربط، این نوع قراردادها نهایی و ابلاغ شد.
مدیر بخش خاورمیانه و آفریقای توتال در پاسخ به سؤال خبرنگار «ایران» با تأکید مجدد بر تمایل این شرکت برای حضور در صنعت نفت ایران اعلام کرد که ما برای آغاز طرح‌ها و امضای قراردادها با ایران آمادگی کامل داریم و تنها منتظر انتشار مدل جدید قراردادهای نفتی برای شرکت‌های خارجی هستیم. بر پایه اظهارات این مقام مسئول، توتال علاوه بر اکتشاف و تولید نفت خام آمادگی و تمایل دارد که در صنعت پتروشیمی ایران ورود کند.
همچنین قرارداد تولید مشترک روغن موتور که در سال‌های قبل با یکی از شرکت‌های خصوصی ایران و توتال منعقد شده بود، در شرایط جدید فعال خواهد شد. صنعت گاز نیز یکی از اولویت‌های اصلی توتال برای سرمایه‌گذاری در ایران است. البته نکته‌ای که «میشل» روی آن تأکید می‌کند، انتقال دانش فنی- مهندسی است. به اعتقاد او توتال تنها به‌دنبال اجرای طرح نیست و دید بلند مدت‌تری در بازار ایران دارد.
مدیر بخش خاورمیانه و آفریقای توتال اشاره‌ای نیز به تفاهمنامه امضا شده بین وزارت نفت ایران و این شرکت داشت که در سفر رئیس‌جمهوری ایران به پاریس اجرایی شد. به گفته او، از زمانی که این تفاهمنامه امضا شد، تیم‌های کارشناسی توتال کار خود را برای نیاز‌سنجی طرح‌های مورد همکاری، میزان سرمایه‌گذاری و تکنولوژی مورد نیاز آغاز کردهاند.
میشل با بیان اینکه ایران کشور بزرگی است و در بخش انرژی با داشتن ذخایر عظیم نفت و گاز بازیگر تأثیر‌گذاری است، اظهار کرد: توتال می‌تواند در کنار انتقال دانش فنی روز به مهندسان ایرانی، بخشی از سرمایه مورد نیاز طرح‌های نفتی را تأمین کند. البته به‌دلیل مشکلات اقتصادی جهان توان سرمایه‌گذاری‌‌ها کاهش یافته است. توتال در سال 2013 بالغ بر 28 میلیارد یورو سرمایه‌گذاری داشت که پیش‌بینی می‌شود در سال 2017 میلادی این رقم به 15 تا 17 میلیارد یورو برسد.
