برندسازی بنزین؛ خوب یا بد؟

 در این گفت و گو  با رئیس انجمن جایگاهداران سوخت کشور منتشر شد، می خوانیم: بنزین بخش مهمی از سبد سوختی در ایران را به خود اختصاص داده است. مروری بر وضعیت سوختگیری در ایران نشان می دهد بخش مهمی از انتقادات درخصوص سوختگیری در کشور معطوف به خرید بنزین بی کیفیت، خرید هوا به جای بنزین، اختلاط بنزین با آب و... برمی گردد.
برخی کارشناس بر این اعتقادند که با اجرایی شدن طرح برندسازی بنزین بساط تقلب هایی از این نوع جمع آوری خواهد شد و جایگاه هایی که خدمات بیشتر و بنزین باکیفیت تر به مردم بدهند امکان دریافت پول بیشتر را دارند و جایگاه هایی که فاقد این قبیل خدمات هستند، موظف به دریافت هزینه کمتر از مردم خواهند بود. سال گذشته بود که طرحی مبنی بر برندسازی بنزین از سوی شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی به وزیر نفت ارائه شد.
این طرح که حمایت های اولیه وزیر نفت را داشت، در گام بعدی نظر مثبت این مقام مسئول را از آن خود کرد تا معلوم شود برندسازی بنزین اتفاقی مهم در صنعت عرضه سوخت ایران است. وزیر نفت ایران اردیبهشت سال جاری بود که ضوابط اعطای برند سوخت جایگاه های سوختگیری را اعلام کرد. وی تاکید کرد: هدف از ایجاد برند ارائه خدمات بهتر و مطلوب تر در حوزه عرضه فرآورده های نفتی به مردم، حمایت از بخش خصوصی و ایجاد فضای رقابتی در کشور است.
زنگنه اعلام کرد: امیدواریم شرکت هایی که شرایط لازم را طبق ضوابط اعلامی دارند، مراجعه کنند و درخواست برند شدن بدهند تا پس از این شاهد احداث جایگاه های تحت پوشش برند و بهبود عرضه سوخت در سراسر کشور باشیم. وی به تشریح جزئیات طرح تقسیم بندی جایگاه های عرضه کننده بنزین به «سه» کلاس یا طبقه پرداخت و گفت: در طبقه «یک» این تقسیم بندی، قیمت سوخت به صورت عادی یا هر قیمتی که دولت تعیین می کند، عرضه خواهد شد.
این عضو کابینه دولت یازدهم ادامه داد: دو طبقه دیگر برحسب خدمات بیشتری که به مصرف کنندگان ارائه می دهند اجازه خواهند داشت قیمت بیشتری را از مصرف کنندگان دریافت کنند.
**این طرح در ایران قابل اجرا نیست
هرچند صداهای مخالفی در این زمینه نیز به گوش می رسد و برخی دست اندرکاران نظام توزیع در ایران معتقدند این طرح با شرایط کنونی ایران، قابلیت اجرایی ندارد، اما موافقان نیز معتقدند اجرای این طرح البته می تواند زمینه حفظ حقوق مشتریان سوخت در کشور را برآورده سازد.
در حالی که روزانه میلیون ها لیتر بنزین در ایران فروخته می شود، اما در عمل شاهدیم مصرف کننده ایرانی صدای رسایی ندارد و انتقاداتش در این زمینه به جایی نمی رسد. تخریب خودروها در اثر استفاده از سوخت غیر استاندارد و اختلاط سوخت با آب یا فروش هوا به جای بنزین، همگی سبب شده است مصرف کننده ایرانی حتی در صورت نارضایتی نیز صدای رسایی نداشته باشد؛ این در حالی است که اگر جایگاه ها صاحب برند خاصی شوند، در صورت عدم ارائه خدمات لازم و کافی به مشتریان، با مشکلاتی روبه رو خواهند شد، چراکه حقوق مصرف کنندگان در این شکل، مورد ملاحظه و رعایت قرار خواهد گرفت.
این اما تمام ماجرا نیست. جایگاه های سوختگیری که سال هاست از کمبود درآمدهایشان می نالند و در کش و قوس طرح های متعددی برای افزایش درآمد و اقتصادی کردن محیط کسبشان هستند، با اجرای کامل این طرح امکانی جدی را برای بهبود وضعیت اقتصادی شان خواهند داشت. آنها می توانند با ارائه خدمات مکانیکی، سرویس خودرو و سایر خدمات جانبی در این عرصه موقعیت خود را بهبود بخشند و درآمدهایشان را افزون کنند.
در این حالت یک جایگاه سوختگیری به مکانی اقتصادی و سودآور تبدیل خواهد شد و می توان انتظار داشت زیر سایه این اقتصادی شدن، تقاضا برای فعالیت در این عرصه افزایش یابد؛ بخصوص در شهری چون تهران که با کمبود آشکار جایگاه سوختگیری روبه روست و برخی طرح ها بر راه اندازی جایگاه های تک پمپ که در برخی موارد به جایگاه های زیر پله ای نیز مشهور شده اند، امکان اجرا شدن خواهند داشت.
**طرح برندسازی موفق نخواهد بود
بیژن حاج محمدرضا، رئیس انجمن جایگاهداران سوخت کشور در گفت وگو با خبرنگار ما در این باره گفت: وقتی فرآورده ای با کیفیت مشخص در جایگاه های سوخت عرضه می شود دیگر نیازی نیست برندسازی صورت بگیرد، ضمن این که اکنون در بدنه دولت هنوز مفهوم برندسازی تعریف نشده است و نمی توانیم پاسخ روشنی از آنها دریافت کنیم.
وی افزود: بنزین با کیفیت های یورو2 و یورو 4 در جایگاه های سوخت عرضه می شود و به نظر می رسد طرح برندسازی خیلی موفق نخواهد بود به این دلیل که چه محصولی غیر از بنزین قرار است در جایگاه های سوخت به دست مردم برسد.
حاج محمدرضا تاکید کرد: جایگاه های سوخت کشور آخرین مجاری عرضه بنزین در کشور هستند و اکنون دارای رتبه بندی بوده و براساس سوختی که به فروش می رسانند کارمزد می گیرند، اما در صورت برندسازی کارمزد را به صاحب برند پرداخت می کنند و مشخص نیست حقوق جایگاهدار و حتی مصرف کننده کجاست.
رئیس انجمن جایگاهداران سوخت کشور اضافه کرد: براساس ضوابط تعیین شده در شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی هر شرکت صاحب برند می تواند بین 20 تا صد جایگاه را در اختیار بگیرد و در این صورت قرارداد جایگاهداران با شرکت ملی پخش و شرکت ملی نفت باطل شده و به صاحب برند منتقل می شود. در این صورت هر ماه کارمزد جایگاه داران نیز به صاحب برند پرداخت خواهد شد که پرداخت آن به جایگاه های سوخت در هاله ای از ابهام قرار دارد.
وی همچنین با تأکید بر این که هم اکنون چشم انداز و اجرای طرح برندینگ در بین جایگاهداران سوخت سراسر کشور با ابهامات متعددی روبه روست، خاطرنشان کرد: تاکنون شش شرکت صاحب صلاحیت برای اجرای طرح برندینگ ثبت نام کرده اند و تعدادی از شرکت های خارجی هم آماده مشارکت با شرکت های صاحب برند شده اند.
حاج محمدرضا اضافه کرد: حقوق مصرف کننده در صورت برندسازی با ابهام روبه روست و در شرایط فعلی که فرآورده از مبدا به مقصد می رسد اتهاماتی مانند هوافروشی، اختلاط آب با بنزین و مواردی از این قبیل زده می شود در حالی که بخش های کنترلی همه بخش ها را زیر نظر دارند، اما در صورت برندسازی همه این ساز و کار برچیده خواهد شد.