به گزارش مهر، استان کرمان پس از ۲۰ سال خشکسالی پیاپی، حالا پنجه در پنجه بحرانی بالقوه به نام خشکسالی انداخته است.
برداشت آب از منابع زیر زمینی استان کرمان هر سال در حال توسعه است و سالانه ۱.۱ میلیارد مترمکعب آب از منابع کرمان برداشت منفی می شود.
کشاورزی آب های موجود در دشت های کرمان را می بلعد
از سوی دیگر سیستم های آبیاری مکانیزه نیز در کرمان آنگونه که باید توسعه نیافته است و هر سال شهرها و روستاهای جدیدی در کرمان با مشکل کمبود آب مواجه می شود، این درحالی ست که کمبود آب از بخش کشاورزی حالا به حوزه تامین آب شرب نیز کشیده شده است و عملا امکان زندگی در برخی از مراکز جمعیتی با چالش مواجه شده است و این مساله موجب شده که هر روز از سطح زیر کشت و کیفیت محصولات نیز کاسته شود.
این درحالی ست که طبق سند چشم انداز توسعه روند آینده اقتصادی استان کرمان برپایه کشاورزی بنا شده است و وجود باغ ها و زمین های کشاورزی گسترده هر روز فشار را بر منابع آبی کرمان افزایش می دهد.
یکی از راه های گریز از وضعیت فعلی و حفاظت از داشته های اقتصادی در بخش کشاورزی در استان کرمان تغییر الگوی کشت و توسعه آبیاری مکانیزه است
تمام این مشکلات در حالی است که در سال گذشته و سال جاری روند بارندگی در کرمان همچنان سیر نزولی را طی کرده است و عملا دشتهای کرمان تشنه مانده اند.
طبق آمار موجود در استان کرمان ۹۰ درصد آب های استحصالی در بخش کشاورزی مصرف می شوند که از این میزان ۷۰ درصد آب های اختصاص یافته به دلیل آبیاری سنتی هدر می رود.
وجود زمینه های کشاورزی سنتی و آبیاری غرق آبی مشکلات را در کرمان دو چندان کرده است و ادامه این روند کل کشاورزی و اقتصاد استان کرمان به خطر انداخته است.
یکی از راه های گریز از وضعیت فعلی و حفاظت از داشته های اقتصادی در بخش کشاورزی در استان کرمان تغییر الگوی کشت و توسعه آبیاری مکانیزه است.
در همین راستا معاون عمرانی استاندار کرمان در گفتگو با مهر اظهارداشت: با توجه به ضرورت های موجود در استان کرمان برای توسعه آبیاری مکانیزه تسهیلات ویژه ای در اختیار کشاورزان قرار گرفته است.
تغییر الگوی کشت و آبیاری مکانیزه در کرمان بسیار ضروری است
ابوالقاسم سیف الهی افزود: متاسفانه بخش قابل توجهی از آب های موجود در کرمان به دلیل آبیاری سنتی تبخیر و یا در زمین فرو می رود و ادامه این روند در وضعیت بحرانی کرمان نگران کننده است در همین راستا استاندار کرمان با ورود به این مساله طرحی ویژه برنامه ریزی کرده و مصوبات ۱۷ گانه ای در این طرح مشخص شده است.
وی تصریح کرد: توسعه آبیاری مکانیزه و تغییر الگوی کشت از جمله راهکارهایی است که در این مصوبات وجود دارد.
سیف الهی ادامه داد: در همین راستا تسهیلات ویژه ای به کشاورزانی داده می شود که از سیستم های آبیاری مکانیزه استفاده می کنند و بخشی از هزینه ها توسط دولت پرداخت می شود و تنها بخشی از این تسهیلات توسط کشاورزان پرداخت می شد که طی روزهای اخیر این روند تسهیل شده است و بخش بیشتری از هزینه ها توسط دولت به صورت بلاعوض پرداخت می شود.
متاسفانه برخی از کشاورزان در سیستم سنتی، آب گران بها را صرف تولید محصولاتی می کنند که از آب مصرفی بسیار کم ارزش تر است
وی از کشاورزان خواست در این خصوص اقدام کنند و هر چه زودتر مزارع و باغ های خود را تجهیز کنند.
وی در ادامه به تغییر الگوی کشت اشاره کرد و ادامه داد: متاسفانه برخی از کشاورزان در سیستم سنتی، آب گران بها را صرف تولید محصولاتی می کنند که از آب مصرفی بسیار کم ارزش تر است.
معاون استاندار کرمان افزود: در بسیاری از مناطق استان کرمان تغییر الگوی کشت در دستور کار قرار دارد و جایگزینی کشت کلزا به جای محصولات آب بر، در همین راستا انجام می شود.
کلزا یکی از محصولات استراتژیک در کشاورزی کشور است و بخش قابل توجهی از روغن مورد نیاز در کشور از این گیاه تامین می شود که تا امروز بخش عمده ای از نیاز داخلی از کشورهای مختلف وارد و ارز قابل توجهی نیز از کشور خارج می شود.
افزایش سود کشاورزان و کاهش مصرف آب
این در حالی است که طی سال های اخیر مسئولان کشاورزی در استان کرمان توسعه کشت کلزا به جای تولید محصولاتی مانند هنداونه را در دستور کار قرار داده است.
این در حالی است که کلزا محصولی کم آب بر و از سوی دیگر با توجیه اقتصادی بسیار مطلوب برای کشاورزان است.
برای حمایت و تشویق کشاورزان نیز به ازای کشت میزان مشخصی کلزا حتی تسهیلات مناسبی هم به کشاورزان پرداخت شده است و به این ترتیب کشت کلزا در کرمان چندین برابر شده و در مقابل سود کشاورزان افزایش یافته و میزان مصرف آب نیز کاهش یافته است.
کشت کلزا به جای گندم و هندوانه
رئیس جهاد کشاورزی استان کرمان نیز در گفتگو با مهر کرمان را مستعد کشت کلزا دانست و افزود: بسیاری از مزارع استان کرمان به کشت گونه های مختلف کلزا اختصاص یافته است اما از نظر ما بهترین گونه کلزا گونه ای است که کمترین آب را نیاز داشته باشد.
عباس سعیدی افزود: با توجه به سیاست های خاص حمایتی شاهد هستیم که کشت کلزا در استان افزایش یافته است و استان کرمان نقش قابل توجهی در تامین این محصول مهم در کشور دارد.
وی تصریح کرد: در واقع قرار است هزاران هکتار مزرعه در استان کرمان رفته رفته و در گذر زمان به کشت کلزا اختصاص یابد که می توان به جایگزین شدن کشت کلزا به جای گندم اشاره کرد.
وی همچنین به استعداد بسیار مطلوب زمین های کشاورزی در کرمان برای کشت کلزا اشاره کرد و افزود: محصول بعد از کشت کلزا زمین را حاصلخیز می کند و محصول سال بعد افزایش می یابد.
سعیدی مهمترین مشخصه کلزا را نیاز کم به آب دانست و افزود: در شرایط منابع آبی کرمان نباید به سمت تولید محصولات پر مصرف برویم و باید با مطالعه، کشت جایگزین را در دستور کار داشته باشیم.
هم اکنون کشت جایگزین به خصوص در جنوب و شرق کرمان که از خشکسالی شدید رنج می برند در دستور کار قرار گرفته است و کشاورزان سعی می کنند با کشت زعفران و کلزا اقتصاد خانوارهای کرمان را سرپا نگاه دارند.
اما به نظر می رسد شتاب گرفتن تغییر مسیر کشاورزی از تولید محصولات آب بر به تولید محصولات اقتصادی به فرهنگ سازی و حمایت های عملی دستگاههای متولی نیاز دارد.