گزارش تجارت از برنامه‌ريزي براي گسترش بازارهاي صادراتي فرش
گروه صنعت، معدن و تجارت: رئیس اتحادیه صادرکنندگان فرش دستباف از صادرات ۱۰۰ میلیون دلاری فرش دستباف به آمریکا پس از تحریم تاکنون خبر داد. تشديد تحريم‌ها بازارهاي صادراتي فرش ايران را با مشكلات زيادي مواجه كرد. بازارهاي صادراتي فرش دستباف ايراني در دوران تحريم يك به يك در اختيار كشورهاي رقيب قرار مي‌گرفت. رقبايي كه توان چنداني در توليد اين هنر به سبك ايراني نداشتند، اما جاي خالي ايران موجب شد تا بازارها در اختيار آنها قرار گيرد.
به گزارش تجارت آنلاين، لغو تحريم‌هاي مربوط به صادرات فرش دستباف، پسته و زعفران از اولين مواردي بود كه پس از حصول توافق نهايي ميان ايران و كشورهاي 1+5 اجرايي شد. هرچند بررسي‌ها نشان مي‌دهد كه اين محصولات هنوز هم نتوانسته‌اند بازارهاي سال‌هاي پيش از تحريم‌ها را بازيابي كنند، اما برنامه‌ريزي‌هاي متعددي براي جلب نظر خريداران در بازارهاي مختلف جهاني در حال انجام است.
تشديد تحريم‌ها طي سال‌هاي گذشته فرش دستباف ايراني را با مشكلات متعددي مواجه كرد. بازارهاي صادراتي اين محصول پس از سال‌ها يكه‌تازي هنرمندان ايراني، به يك باره در اختيار ساير كشورها قرار گرفت. آمريكا خريدار 40 درصد محصول صادراتي فرش‌هاي دستباف ايراني بود كه در پي تشديد تحريم‌ها و ممنوعيت صادرات به آمريكا، اين بازار به كلي از ميان رفت. پس از آن فرش‌هاي هند، پاكستان، افغانستان و حتي چين جايگزين محصول ايراني در بازارها شدند. با اين حال پس از برداشته شدن تحريم‌ها، فرصت مجددي براي حضور فرش‌هاي دستباف ايراني در بازارهاي جهاني ايجاد شده است. حالا طبق صحبت‌هاي مطرح شده از سوي مسئولان و فعالان اين حوزه مي‌توان گفت كه برنامه‌ريزي‌هايي براي جلب مشتري بيشتر و به دست آوردن بازارهاي صادراتي در صنعت فرش دستباف ايراني فراهم شده است. در مدت كمتر از يك سال گذشته از عمر برجام و برداشته شدن تحريم‌ها، ميزان صادرات فرش دستباف ايراني به آمريكا معادل 100 ميليون دلار شده است.
دليل علاقه آمريكايي‌ها به فرش‌هاي ايراني
سیدمجتبی عراقچی در گفتگو با ایسنا، با اشاره به اینکه در مدت زمان تحریم از فروش فرش ایرانی به آمریکایی‌ها جلوگیری می‌شد، اظهار کرد: در این زمان هندی‌ها توانستند جای بازار فرش ایرانی را پر کنند و در این رابطه از خرید و فروش فرش ایرانی به کشور آمریکا جلوگیری شد. رئيس اتحاديه صادركنندگان فرش دستباف با اشاره به اینکه فرش هنری ایران حرف اول را در دنیا می‌زند، یادآور شد: هندوستان، پاکستان و افغانستان رقیب ایران در فرش دستباف هستند و به دلیل ارزان بودن کارگر در این کشورها توانسته‌اند پیشرفت‌های قابل مقایسه‌ای داشته باشند اما در مقوله فرش‌های هنری، تجاری و آنتیک کماکان ایرانی‌ها از سایر کشورها جلوتر هستند. وي با اعلام اینکه پیش از تحریم حدود ۴۰ درصد فرش دستباف ایرانی که شامل فرش صنعتی و هنری بود به آمریکایی‌ها فروخته می‌شد، عنوان کرد: در دوره تحریم از خرید و فروش فرش ایرانی به آمریکا جلوگیری شد اما مجددا پس از تحریم این دست فرش‌ها مورد استقبال آمریکایی‌ها قرار گرفته و بازار آمریکا برای فرش ایران بسترهای لازم را فراهم کرده است. عراقچی در مورد علاقه آمریکایی‌ها به فرش ایرانی گفت: در آمریکا سرمایه‌داران بسیاری وجود دارند و به این هنر ایرانی بسیار علاقه‌مند هستند. حتی در زمان تحریم عده‌ای از این سرمایه‌گذاران نامه‌ای به اوباما نوشتند و از او درخواست کردند که آنها را از خرید فرش‌های ایرانی محروم نکند.
صادرات 100 ميليون دلاري فرش دستباف به آمريكا
رئیس اتحادیه صادرکنندگان فرش دستباف همچنين با اعلام اینکه غیر از آمریکا کشورهای اروپایی نظیر آلمان، فرانسه، سوئیس و انگلستان از مشتریان فرش هنری و صنعتی ایران هستند، بیان کرد: پس از زمان تحریم تاکنون حدود ۱۰۰ میلیون دلار فرش دستباف از ایران به آمریکا صادر شده و باید در این زمینه اعلام کنیم که یک سوم کل صادرات فرش دستباف ایران به آمریکا انجام می‌شود. وي در ادامه افزود: حتی چینی‌ها که روزی رقیب ما در حوزه فرش بودند هم‌اکنون از مصرف‌کنندگان فرش دستباف ایران هستند و ما کشورهایی نظیر آفریقای جنوبی و روسیه را به عنوان بازار هدف خود مد نظر قرار دادیم. عراقچی درباره مشکلات بازار خرید و فروش فرش دستباف است، خاطر نشان کرد: گران تمام شدن فرش دستباف در ایران، بالا بودن میزان مالیات به‌ویژه برای فروشندگان از مشکلات عمده‌ای است که بازار خرید و فروش فرش دستباف با آن مواجه است و امیدواریم در زمینه مالیات در بخش فروشندگان همانند بخش‌های تولیدکنندگان و صادرکنندگان با ملاحظاتی در جهت کاهش مالیات همراه باشیم.
بازاریابی سنتی مانع رونق صادرات فرش
روند صادرات فرش دستباف ایران در چند دهه اخیر نوسانات شدیدی داشته است. كارشناسان معتقدند كه برای داشتن مزیت نسبی در صادرات فرش باید بازاریابی موثری داشته باشد. فرش دستباف از جمله محصولاتی است كه ارزش افزوده فراوانی دارد و از طرفی موجب اشتغال افراد زیادی از جمعیت كشور به ویژه روستاییان را فراهم ساخته است. می‌توان گفت كه فرش جایگاه ویژه‌ای در اقتصاد ملی از بعد اشتغال، ارزش افزوده و صادرات دارد.
در همين حال يك فعال حوزه صادرات فرش‌هاي دستباف در گفتگو با روزنامه «تجارت» با بیان این مطلب که باید از فرصت ايجاد شده در پسابرجام استفاده كرد و بازارهای صادراتی خود را گسترش داد، گفت: با توجه به ایجاد فضای رقابتی امروز باید بازاریابی نوین و راهبردی فرش در تمامی مراحل از مرحله تهیه مواد اولیه، بافت فرش تا عرضه به بازارهای جهانی مورد توجه بیشتری قرار گیرد. مهدي قلي‌زاده، كارشناس فرش همچنين از تلاش برای کسب بازارهای هدف صادراتی فرش دستباف خبر داد و گفت: امروزه کشورهای بسیاری شروع به تولید فرش کرده‌اند که باید با کاهش قیمت تمام‌شده، ارتقای کیفیت و نقوش زیبا همچنان در تولید فرش در دنیا حرف اول را بزنیم. وی با تاکید بر اینکه هزینه تامین مواد اولیه تولید فرش کاهش یابد، اعلام کرد: بازاریابی در کشور کره و ژاپن انجام شده و درصدد هستیم تا با بازاریابی موفق، چین نیز به یکی از بازارهای هدف صادراتی هنر صنعت فرش دستباف تبدیل شود.
قلي‌زاده در ادامه خاطرنشان کرد: بازاریابی سنتی یکی از مشکلات و موانع صادرات فرش ایران است که در صورت استمرار منجر به دستیابی بیش از پیش بازار توسط رقبای خارجی و نزول سهم صادرات فرش ایران خواهد شد. اين فعال حوزه صادرات فرش، نقشه و کیفیت فرش ایرانی را متمایز با دیگر تولیدات جهان دانست و گفت: قانون قالیبافی متمرکز باید مورد حمایت جدی دولت قرار گیرد تا تولید فرش در کشور سامان‌دهی شده و از حالت سنتی خارج شود.
