روند مسئولیت‌پذیری بانک‌ها در ابتدا یک رویکرد تدافعی و انفعالی با پذیرش کمترین سطح از مسئولیتهای اجتماعی بود که این رویکرد به مرور زمان تبدیل به یک رویکرد فعال و نوآورانه شده است.
سید مسعود همایونفر مدیر عامل شرکت ملی انفورماتیک در روز دوم ششمین همایش سالانه بانکداری الکترونیک و نظام های پرداخت ارایه‌ای با عنوان مسئولیت اجتماعی در بانکداری را در سالن اصلی همایش داشتند.
وی با بیان این نکته که از حدود سال‌های ۱۳۹۰ و ۱۳۹۱ برخی از بانک‌های کشور به موضوع مسئولیت اجتماعی توجه کرده و گزارشاتی را در این خصوص ارایه دادند، افزود: امروزه حداقل ۶ تا ۷ بانک از مجموعه بانک‌های کشور در این زمینه به ارایه گزارش می‌پردازند. البته مسئولیت اجتماعی در صنعت بانکداری یک پارادایم جدید با پنج تا شش دهه عمر است از دهه ۱۹۵۰ میلادی به بعد در این صنعت مطرح شده است و چارچوب‌های مدیریتی بانک‌ها سعی در پاسخگویی در این حوزه داشته‌اند.
همایونفر اشاره کرد: مهمترین محورهای مسئولیت اجتماعی به نظام حکمرانی خوب، مدیریت ریسک، کنترل داخلی، وضع مقررات و نظارت، تحول در نظام پرداخت، ارتقای تکنولوژی و فرایندها، همکاری‌های بین‌المللی، شفافیت و مسئولیت‌پذیری، اخلاق حرفه‌ای و غیره می‌پردازد.
او با بیان اینکه بانک مرکزی نقش هدایت‌گری و راهبردی در این بحث دارد افزود: صنعت نرم‌افزاری هم می‌تواند در همه این محورها نقش موثر ایفا نماید.
مدیر عامل شرکت ملی انفورماتیک در ادامه افزود: مدل‌های اقتصادی نتوانستند فقر و شکاف طبقاتی را در جامعه حل کند؛ از این جهت حرکت به سمت مدل‌های قانونی در دستور قرار گرفت اما این مدل‌ها نیز به‌علت سوءاستفاده شرکت‌ها از خلاهای قانونی نتوانستند جوابگوی رفع چالش‌های پیش‌گفته باشند. مدل‌های سوم که همان مدل‌های اجتماعی هستند پس از دو مدل قبلی مطرح شدند. این مدل‌ها تلاش دارند تا با استفاده از ظرفیت و تمایل شرکت‌ها، مسئولیتهای اجتماعی را در راستای حل معضلات اجتماعی به کار گیرد.
همایونفر با ذکر این نکته که ابعاد مسئولیتهای اجتماعی شرکت‌ها و موسسات در سه بعد اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی پیاده می‌شوند بیان کرد: روند مسئولیت‌پذیری شرکت‌ها در ابتدا یک رویکرد تدافعی و انفعالی با پذیرش کمترین سطح از مسئولیتهای اجتماعی بود که این رویکرد به مرور زمان تبدیل به رویکرد فعال و نوآورانه شده است. در این رویکرد اهداف از وضعیت حداکثرسازی سود به وضعیت بهینه‌سازی سود حرکت کرده و به جای توجه صرف به بخش سهامداران، کلیه ذینفعان را مدنظر قرار دادند.
او انگیزه‌های سازمان‌ها برای پذیرش مسئولیتهای اجتماعی را کسب شهرت، مدیریت برند، مدیریت ریسک، جذب، نگهداری و ایجاد انگیزه در کارکنان، دسترسی بهتر به منابع سرمایه‌ای، نوآوری و یادگیری، صرفه‌جویی در هزینه‌ها و کارایی عملیات، رقابت و نفوذ در بازار، کسب مجوزهای اجتماعی برای تداوم کار، ارتباط بهتر با مقامات دولتی، بهبود مستمر و ارتقای سازمانی عنوان کرد.
همایونفر در ادامه افزود: سازمان‌ها در ارتباط با مسئولیت اجتماعی از سطوح بلوغ متفاوتی برخوردارند. نشانه‌های اصلی زیر می‌تواند بیانگر سطح بلوغ سازمان‌ها باشد.
ابتدای راه: سازمان تمام قوانین و مقرراتی را که الزامی هستند رعایت می‌کند.
میانه راه: گفتگو و ارتباط فعال با ذینفعان، برخی برنامه‌های مسئولیت اجتماعی به اجرا درآمده است.
پیشرو: انتظارات ذینفعان، متوازن شده و اندازه‌گیری می‌شود و برای تحقق آنها اقدام به عمل می‌آید. مسئولیت اجتماعی در بطن استراتژی، خط مشی‌ها و مدیریت روزمره سازمان در جهت تعالی پایدار جای گرفته است.
او با اشاره به اهمیت استفاده از استانداردهای بین‌المللی برای ارایه گزارش در خصوص مسئولیت‌پذیری اجتماعی همچون استانداردهای GRI عنوان کرد: یک گزارش خوب باید از ویژگی‌هایی برخوردار باشد. از جمله این ویژگی‌ها می‌توان تمرکز بر ذینفعان، توجه به موضوعات با اهمیت و چالش‌ها و ارایه روش‌های حل آن، توجه به ریسک‌ها، فرصت‌ها و استراتژی‌های سازمان، هدف‌گذاری برای کل زنجیره ارزش سازمان و شفافیت و متعادل بودن بخش‌های گزارش را برشمرد.
همایونفر در پایان خاطر نشان کرد: گزارش‌دهی از وضعیت مسئولیت‌پذیری اجتماعی یکی از اقدامات مهم بانکداری مسئولانه است.
