پيام عابدي
abedi.payam@gmail.com
رشد اقتصادي در ايران همواره مـديون ســرمايهگذاري در صنايع بالادستي بوده است. در سالهاي گذشته و همزمان با بالا گرفتن دامنه تحريمها اين حتي به يک قاعده تبديل شد و دولت گذشته و تا حدودي دولت يازدهم نيز ريل سياست گذاريهاي اقتصادي خود را بر اين اساس چيدند.
با برداشته شدن تحريمهاي اتحاديه اروپا به تدريج دولت به اين سمت رفت که ميتواند سرمايه گذاريها را وارد صنايع کوچک نيز بکند تا صنايعي که پيش از رونق گرفتن صنعت نفت و گاز در ايران پا گرفته بودند هم نفسي با خيال راحت بکشند.
در همين راستا دولت اعلام کرده است که پس از انعقاد برجام در ايران 11 ميليارد دلار سرمايه گذاري خارجي شده است. همچنين قرار شده که بر اساس برنامه ششم توسعه 25 ميليارد دلار ديگر در ايران سرمايه گذاري شود. اما مشکلي که در اين ميان وجود دارد قانع کردن دولت و سرمايه گذاران خارجي براي سرمايه گذاري در صنايع کوچک است. صنايع کوچک کشور بيش از هر زماني به سرمايه گذاريهاي خارجي نياز دارند از اين رو ابتدا بايد دولت را به سوق دادن سرمايه به اين بخشها واداشت تا در گام بعدي سرمايه گذران خارجي را هم قانع کرد که بخش اعظمياز شريان اقتصاد ايران در صنايع کوچک است. اما سرمايه گذاران خارجي هم علاقه مند به بازگشت سود سرمايههاي خود هستند و به همين خاطر جذابترين بخش براي آنها صننايع بالادستي است اما اين موضوع تا ابد به نفع اقتصاد کشور نيست چرا که ورود ارزهاي خارجي حاصل شده از پول نفت اقتصاد کشور را دچار «بيماري هلندي» ميکند. بيماري هلندي به اين مفهوم است که افزايش درآمد ناشي از منابع طبيعي ميتواند اقتصاد را از حالت صنعتي خارج کند اين اتفاق به علت کاهش نرخ ارز و يا عدم افزايش آن در حد نرخ تورم صورت ميگيرد که بخش صنعت را در رقابت تضعيف ميکند. به صورت کلي اقتصاددانان تاکيد دارند که هر فعاليت توسعهاي که نتيجهاش ورود بيرويه ارز خارجي باشد اقتصاد کشور را با اين «بيماري مهلک» رو به رو ميکند. از اين رو ضرورت دارد که تحولي شگرف در رويکردهاي اقتصاد کلان دولت ايجاد شود تا ضمن برقراري عدالت در سرمايه گذاريها به صنايع کوچک را نيز توانمند ساخت تا اگر روزي بازهم قيمت نفت به بشکهاي 40 دلار رسيد مجبور نشويم که «کاسه چه کنم چه کنم» به دست بگيريم. در يک کلام بايد اذعان داشت که راه خروج ار رکود فعلي توانمند سازي صنايع کوچک است در غير اين صورت بايد تا ابد گرفتار چرخه تورم باشيم و منتظر بمانيم که سرمايه گذران خارجي براي ما هم دلي بسوزاند.