همزمان با آغاز تعطیلات نوروزی مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان تهران از توزیع نقشههای گردشگری در فرودگاهها و عوارضیهای تهران خبر داد و گفت که این نقشهها علاوه بر گردشگران، در اختیار رانندههای تاکسیهای فرودگاه نیز قرار میگیرد تا مردم را به سایتهای گردشگری در پایتخت هدایت کنند؛ اما این نقشهها که معاون گردشگری استان تهران تعداد آنها را نزدیک به ۱۰۰ هزار نسخه اعلام کرده، نقصهایی در اطلاعاتشان دارند که استفادهکننده را به اشتباه میاندازند و حتی به مرز سرگردانی میرسانند.
این نقشه که جاذبههای گردشگری در آن فقط با یک کادر رنگی جانمایی شده و صفحه پشت آن هم به چند عکس از جاذبههای استان تهران مزین شده، دو تاریخ متفاوت دارد؛ یکی سال ۹۵ و ۲۰۱۶ میلادی و دیگری ۹۶ و ۲۰۱۷ میلادی. به نظر میرسد نقشه بدون اصلاح دادهها و بهروزرسانی وضعیت مسیرهای دسترسی و اماکن دیدنی، فقط تجدید چاپ شده است.
علی رفیعی ـ معاون گردشگری استان تهران ـ که این نقشه در زیرمجموعه او منتشر شده، درباره آخرین بهروزرسانی این نقشه گردشگری به ایسنا گفت: GIS این نقشه را خودم حدود چهار - پنج سال پیش انجام دادم، نقشه خیلی هم قدیمی نیست.
این درحالی است که دست کم حدود پنج سال از افتتاح خط ۴ متروی تهران (ارم سبز ـ کلاهدوز) میگذرد که نهتنها زحمت جانمایی آن در این نقشه گردشگری کشیده نشده، بلکه دیگر خط ها و ایستگاههای مترو که در فاصله این سالها راهاندازی شدهاند هم در نقشه مشخص نشده است.
بزرگراه همت مثل پنج سال پیش است و مسافرانی که از این نقشه استفاده میکنند، باید آن را کنار بگذارند و به تابلوهای نصبشده در اتوبان توجه کنند. خیابانهای شهری این نقشه هم هنوز همان هویت و نام چهار - پنج سال پیش را دارند. هرچند برای جبران این کاستیها، نقشه کوچکی از خطوط متروی شهری و راههای اصلی در گوشهای چاپ شده که چندان هم به کار نمیآید، چون همان نقشه مترویی است که در ایستگاهها و قطار وجود دارد. نقشه راههای اصلی هم که خیلی کلی نمایش داده شده و فقط خطوط قرمزی در آن دیده میشود که از مبدأیی به مقصدی میرسد، بدون آنکه نام و حتی جاذبههای مبدأ و مقصد آن مشخص شده باشد.
در این نقشه گردشگری نه از خط اتوبوس تندرو (BRT) خبری هست و نه بزرگراههایی مثل امام علی (ع) و باکری، چه برسد به اینکه مسیر جدید اتوبوس دو طبقه گردشگری و محلهای توقف در آن مشخص شده باشد. تفرجگاههایی هم که در این چند سال در شهر راه افتادهاند، جایشان در نقشه خالی است، مثل بوستان ولایت که هنوز در نقشه نام آن فرودگاه قلعه مرغی است یا دریاچه شهدای خلیج فارس و پارکهای نزدیک به آن، پل طبیعت و منطقه گردشگری عباسآباد یا باغ - موزه قصر و حتی پارکهایی که مختص بانوان ساخته شده یا محلهایی که برای دوچرخهسواری، پاراگلایدر و آفرود در تهران وجود دارند. انتهای شهر تهران و فرودگاه بینالمللی امام خمینی (ره) هم که در صفحه نقشه جا نشده است.
این در حالی است که در یک نقشه گردشگریِ کاربردی باید مسیرها و نحوه دسترسی به جاذبهها واضح و دقیق براساس نیاز گردشگر مشخص شود، اما به نظر میرسد این نقشه بیشتر قابلیت شهری دارد تا گردشگری، هرچند اطلاعات شهری آن هم ناقص است. در بیشتر نقشههای شهرهای گردشگری مثل استانبول (ترکیه) که بارها با تهران مقایسه شده، طراحی به شکلی است که مسافر براساس اطلاعات دادهشده میداند از چه مسیری و با چه وسیلهای میتواند به جاذبه مد نظر خود برسد. در بیشتر این نقشهها، مسیرهای پیادهروی و دوچرخهسواری، بین جاذبههای نزدیک بههم تعیین شده است.
معاون گردشگری استان تهران که باور ندارد این نقشه گردشگری، ناقص و اشتباه است و چندان به کار گردشگران نمیآید، درباره بودجهای که برای بهروزرسانی اطلاعات گردشگری پایتخت لازم است، به ایسنا گفت: نقشه تنها چالش تبلیغات نیست، ولی در هر حال برای بهروزرسانی آن دست کم به بیش از ۵۰۰ میلیون تومان اعتبار نیاز است. ما در تبلیغات، مشکلات و معضلات زیادی داریم که بیشترین آن مالی است.
او درباره جانمایی مسیر حرکت اتوبوس دو طبقه گردشگری که بیش از یک سال است درباره پروژه شهری آن رایزنی میشود، اظهار کرد: براساس استاندارد این تورها، مسیر و زمان حرکت اتوبوس و توقفگاهها را مشخص و جانمایی کردهایم، اما هنوز اجرا نشده است، البته ستاد گردشگری شهرداری تهران به این موضوع واقف است، ولی چون اتوبوس در چند منطقه شهری تردد میکند، باید با همه آنها رایزنی شود.
شهرداری تهران نیز که این روزها سخت در حال تبلیغات گردشگری است، نقشه مشابهی را در ایستگاههای اطلاعرسانی گردشگری که بیشتر در مترو هستند، توزیع میکند که البته بهروزتر است، دست کم میتوان به راههای آن اعتماد کرد و سرگردان نشد، ولی نقشهای که معاون گردشگری استان تهران با استناد به آمارهای ستاد گردشگری شهرداری تهران میگوید که نزدیک به ۵۰۰ هزار نسخه از آن چاپ شده، بهحدی ناخواناست که کاربری کمی در بخش گردشگری دارد.
با آنکه این نقشه با تاکید بر عنوان «کاربردی گردشگری تهران ـ سال ۱۳۹۵» توزیع شده است، اما دقیقا جاذبههایی که با یک نوار باریک و رنگی مشخص شده، مشکل چاپی دارند و ناخوانا هستند.
مشکل دیگر هر دو نقشه، آن است که اماکنی برای بازدید گردشگران پیشنهاد شدهاند که سالهاست یا تعطیلاند یا منع بازدید دارند و این موضوع با هیچ نشان و رنگی از سایر جاذبههای تفکیک نشده است. البته معاون گردشگری تهران در اینباره توضیح داده است که «پایه این نقشه ستاد گردشگری شهرداری تهران همان نقشه گردشگری اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان تهران بوده» که البته چهار - پنج سال پیش تهیه شده و ظاهرا شهرداری فقط راهها و جزییات شهری مربوط به خودش را به آن اضافه کرده است، مثل فروشگاهها و سینماها و مجموعههای فرهنگی زیرمجموعه شهرداری و عجیب آنکه در هیچیک از این نقشهها، به امکاناتی مانند سرویس بهداشتی که مهمترین نیاز و اصلیترین چالش مسافران است و اتفاقا شهرداری مسوول تامین آن در شهر تهران است، اشارهای نشده است.