روایت یادگار امام از روز ثبت نام آیت‌الله هاشمی در سال ۹۲

حجت‌الاسلام سیدحسن خمینی در همایش دیدبان اعتدال عنوان کرد: سالروز ارتحال زینب کبری را گرامی می‌داریم و از این که توفیق شد در جمع دوستداران مرحوم آیت‌الله هاشمی رفسنجانی باشم، خرسندم.
او افزود: در رسای آیت‌الله هاشمی رفسنجانی صحبت کردن سخت است، کسانی که ایشان را می‌شناسند بواسطه علقه‌ای که با وی داشتند هنوز برایشان قابل باور نیست. اما به هر حال این تقدیر الهی است اگر قرار بود کسی بماند ، پیامبر خدا می‌ماند.
یادگار امام یادآور شد: کتابی را نوشته بودم سال گذشته نسخه‌ای را مظهر آقای هاشمی تقدیم کردم، ایشان لطف داشتند و گفتند می‌خوانند، هفته بعد فرمودند مقدمه را خواندند. ایشان گفتند که مواردی که نوشته شده باطل است و  وراد بحث شدیم، در این مجلس نمی‌گنجد که چه گفتیم مقصودم این است که آقای هاشمی چقدر نکته‌دان بودند و گریز داشتند از ریا به گونه‌ای که فکر می‌کردم که مقداری افراط می‌کردند.
او با بیان اینکه در ادوار مختلف آیت‌الله هاشمی به اشرافیت متهم شد، گفت:  اما واقعیت این است که در عمل و گفتار به دور از ریا بود. در سخنرانی‌هایی ایشان گفتند به این دلیل جذب امام شدم که ریا نداشت. آقای هاشمی هم هیچ‌گاه بنای کتمان نداشت و خودشان بودند.
سیدحسن خمینی تاکید کرد: روزی که برای ثبت‌نام سال ۹۲ رفته بود، گفتم با همان ماشین‌های که همیشه رفت و آمد می‌کنید رفتید، گفتند بله برای رای مردم که نباید ریا کرد. اشرافیت یعنی مال داشتن ، اگر ابراز کنیم به جهت تفاخر به دور از شان انسانی است، اما حالا کسی مال دارد اما کتمان می‌کند که ریا است و مصداق چون به خلوت می‌روند آن کار دیگر می‌کنند، است.
او ادامه داد: آقای هاشمی معتقد بود ریا مانع رشد در جوامع اسلامی است، او معتقد بود علت عقب‌ماندگی در جامعه اسلامی این است که به تولید ثروت فکر نمی‌شود برای این است که توسعه کنار گذاشته می‌شود. بله هنگامی است که دین در جامعه حکومت می‌کند و می‌خواهند خوش نام باشد برای همین از ثروت‌اندوزی دوری می‌کنند. اما ایشان به توسعه جامعه فکر می‌کرد، آیت‌الله هاشمی خواستار توسعه و ثروتمند شدن جامعه بود که با اندیشه سوفیانی مخالف بود. در زندگی شخصی‌اش حتی قبل انقلاب نیز چنین می‌اندیشد .

سیدحسن خمینی افزود: در خطبه‌های نماز جمعه پس از جنگ، آقای هاشمی به توسعه و آبادانی کشور تاکید داشت و به آبادانی جامعه توسط امام علی اشاره می‌کرد.

او با بیان اینکه آقای هاشمی هیچ وقت نگفت که وضعیت مطلوب انزوا است، اظهار کرد: ایشان وضعیت مطلوب را تولید کار و ثروت و خروج کشور از خمودگی و رکود می‌دانست. البته این مساله تنها وظیفه دولت نیست بلکه تمام افراد است اما ایشان می‌گفت که افراد باید این ثروت را به نفع جامعه و خیر عمومی ببخشند.

یادگار امام با بیان اینکه حد مطلوب از نظر آقای هاشمی این بود که انسان هرچه بیشتر تولید کند و گره گشایی کند اما در هنگام انتفاع ببخشد، تصریح کرد: این مساله بیشتر از هر کس دیگری در زندگی امیرالمومنین نمود داشت. ایشان بیشترین کسی بود که جامعه را آباد می‌کرد ولی می‌بخشید.

سید حسن خمینی با بیان اینکه عارف در میانه میدان زندگی می‌کند، خاطرنشان کرد: عارفی که بر کناره می‌رود عرفانش ناقص است. از میانه جامعه به حوزه وحدت و از وحدت به کثرت رفتن وضع مطلوب عارف است. عارف به سمت حل مشکلات جامعه می‌رود؛ یعنی عارف به سمت تولید و کار بیشتر و ثروت بیشتر می‌رود ولی می‌بخشد.

او اضافه کرد: اگر شما بخواهید تلاش و سختی را رها کنید و به تنبلی روی بیاورید جامعه به خمودگی و سستی می‌رود. آقای هاشمی به این شیوه صوفی‌گری ناکارامد حساسیت داشت.

نوه بنیانگذار جمهوری اسلامی با بیان اینکه باید دنیاسازی دنیا گریزانه داشت، ابراز داشت: آقای هاشمی براساس نگاه عملگرایانه و واقع بیانه می‌گفت جامعه را باید به تلاش دعوت کنید تا به اندازه کفاف بهره‌مند شود و به همین خاطر استراتژی ایشان در حکومت‌داری به توسعه و تولید بیشتر میل پیدا می‌کرد.

سیدحسن خمینی یادآور شد: البته در جامعه به ویژه در حاکمان باید ساده زیستی ترویج یابد چون حاکمان هرچه ساده زیست تر باشند، درد جامعه را راحت تر تحمل و درک می‌کنند. اگر پایین آوردن سطح درد جامعه ممکن نیست میتوان سطح تحمل را بالا آورد.

او با تاکید بر اینکه آقای هاشمی یک فرد معتدلی بود و شعارش اعتدال بود، عنوان کرد: البنه این مساله آرام آرام شکل گرفت. هاشمی مرد میانه روی بود. حرکت در میانه امور یعنی نه زهد ریاکارانه و نه تزویر و اسراف که این مشی اعتدال است.

این استاد حوزه علمیه قم در تمایز عدالت و اعتدال گفت: ما دو عدالت داریم؛ عدالت در تقنین ک عدالت در اجرا. نفس قانون باید عادلانه باشد اما عادلانه هم باید اجرا شود. قانون ظالمانه  بدترین ظلم است چون وقتی اجرا شود ظلم نهادینه می‌شود البته حل این مساله مسیرهای خاص خودش را هم دارد. پس یک عدالت در تقنین و نوشتن و یک عدالت در اجرای قانون داریم.

سیدحسن خمینی با بیان اینکه اعتدال روش اس، اظهار داشت: اعتدال روشی هم عادلانه و هم عاقلانه است. عاقلانه یعنی باید بیشترین منفعت را با کمترین منفعت به دست آوریم.

او در تشریح اینکه چرا برخی افراد عاقلانه عمل نمی‌کنند، تصریح کرد: عمده دلیل بازداشتن افراد از رفتار عاقلانه، احساسات است. این احساسات می‌تواند ترس یا شادی یا حب فرزند و جاه و مقام باشد.

یادگار امام با بیان اینکه برای اعتدال ورزیدن باید عدالت در اجرا داشته باشیم و عقلانی تصمیم بگیریم، خاطرنشان کرد: از امتیازات آقای هاشمی این بود که احساسات‌ش در کنترلش بود. هاشمی فرد به شدت احساساتی بود. کافی بود با او حرفی بزنید تا اشکش در بیاید. به عبارتی، سریع البکا بود ولی در تصمیم گیری احساساتش را دخیل نمی کرد و حتی نسبت به کسانی که به او بد کردند این کار را می‌کرد.

سیدحسن خمینی با بیان اینکه آیت الله هاشمی صبور بود، ابراز داشت: صبر هاشمی در عقلانیتش ریشه داشت چون به دنبال منفعت و هدفی بود. هدف را تعیین می‌کرد و به آن سمت می‌رفت.

او ادامه داد: هاشمی چون معتدل بود با کسانی که به او بد می‌کردند، بد نمی‌کرد و می‌توانست دشمن دیروز را ببخشد و حتی با آنها ائتلاف کند. او می‌توانست ببخشد و حتی فراموش کند. به واسطه سال‌های اخیر با ایشان زیاد حشر و نشر داشتم. درباره تمام آدم‌هایی که شما بگویید، درخصوص آنها حرف می‌زند و نظرش را می‌گفت ولی نمی‌توانست از آنها عبور کند. او می‌توانست از به افق دوردست نگاه کند و امروز را پلکانی برای فردا کند.