کورش شرفشاهي: اولين مناظرههاي شش نفره دوازدهمين دوره انتخابات رياست جمهوري در حالي که برگزار شد که سه تن از نمايندگان در ادبياتي نه چندان هيجاني ديدگاههاي خود را مطرح کردند و تنها سه تن از نمايندگان ادبياتي را به کار بردند که باعث شد مناظرهها جذابيت بيشتري داشته باشد.
اما با کمال تعجب منظور از جذابيت، شمشير از رو بستن و به کار بردن کلمات و جملاتي بود که مناظرههاي 88 را در اذهان زنده ميکرد. متاسفانه در اين مناظره اتهاماتي مطرح شد که هرگز وارد مصاديق آن نشدند و به کلي گويي گذشت به نوعي که اگر قرار بود به جاي دستگاه ثانيه شمار، دستگاه دروغ شمار يا تهمت شمار داشته باشيم، در مدت کوتاهي اتهامات و دروغهايي عنوان شد که جاي تعجب والبته تاسف دارد. اين مناظره خاطرات تلخ بسياري را در اذهان تداعي کرد، اما هنگاميکه محمدباقر قاليباف برگه اي بيرون آورد، به ياد اتهاماتي افتاديم که احمدي نژاد در مناظرههاي خود عنوان کرده بود. البته ناگفتني بسيار است که فضاي مجازي تمام اين گفتنيها را با آب وتاب بيشتر و از زبان عموميتر منتشر ميکند. اما آنچه قابل استناد است، شامل واکنشهايي ميشود که رسانههاي معتبر منعکس شده است.
*جهانگيري نماينده خاتمياستاما سخنگوي حزب کارگزاران در اين باره گفت: در اولين مناظره سه بسته فکري وجود داشت. ابراهيم رئيسي و محمدباقر قاليباف به هم نزديک بودند، بسته فکري ديگر تکنوکراسي بي حاشيهاي بود که مصطفيهاشميطبا و مصطفي ميرسليم نمايندگان آن بودند و گروه سوم هم اسحاق جهانگيري و حسن روحاني بودند. به گزارش ايلنا حسين مرعشي تاکيد کرد: ميرسليم وهاشميطبا از دو جناح سياسي متفاوتند و در اين باره گفت: «ميرسليم کانديداي رسميحزب موتلفه است و موتلفه حزب اصولگرايي است که سعي ميکند به گروههايي مانند پايداري و جمنا نزديک باشد ولي اصالتهاي خودش را به طور کامل به پاي جمنا يا پايداري نريخته و هنوز اصالت خود را دارد و گروهي قديميو از اصولگرايان اصيل است.هاشميطبا هم به لحاظ ساختار فکري در گروه اصلاحطلبان دستهبندي ميشود و او هم اصالت خودش را دارد. او با تاکيد بر اينکه خوشحالم که جهانگيري با صراحت در اين مناظره اعلام کرد که قرار است سخنگوي جبهه اصلاحات باشد گفت: جهانگيري نميخواهد در اين دوره رئيسجمهوري شود. او نماينده جبههاي است که در ايران رئيسجمهوري را تعيين ميکند و اين مساله ميتواند جايگاه اصلاحطلبان را به خوبي بيان کند. مرعشي معتقد است جهانگيري در مناظره خوب عمل کرد و گفت: او نماينده خاتميو مجموعه اصلاحطلبان در قالب شوراي عالي است. اميدوارم بتواند توفق و برتري اصلاحات در فضاي سياسي را به نمايش بگذارد و نشان دهد که جبهه اصلاحات رئيس جمهوري آينده ايران را مشخص خواهد کرد.
*خوراکي براي دشمنان فراهم نکنيماما مصطفي ميرسليم سرفرصت دست به قلم شد و در نامهاي به رقباي انتخاباتي خود نوشت: اولين مناظره برگزار شد و شاهد مواردي بوديم که نميتوان در برابر آن ساکت ماند. همان گونه که نبايد از تن دادن به نقد در اتاقي شيشهاي و در برابر داوران اصلي که مردماند، گريخت؛ چند نکته را نيز نبايد از نظر دور داشت:نخست آنکه فراموش نکنيم که علاوه بر تقواي الهي، رشد رسانهها و نظارت عموميبه مرحلهاي رسيده کهامکان انکار وعدهها و عملکردها ديگر از نظرياتي همچون «دروغ بزرگ» پيروي نميکند و درجا رسوايي پديد خواهد آورد. بايد به نحوي سخن گفت و وعده داد که فرداها ما را توان عمل به آن باشد.ديگر آنکه فراموش نکنيم در کنار مردم، دشمن نيز نظارهگر اين مناظرات است. نبايد سخنان ما به گونهاي باشد که براي منکوب کردن رقيب يک موضوع استثنائي را بهاندازهاي بزرگ نماييم که خود خوراکى براى دشمن فراهم آوريم و يا در شکلي بدتر، دشمن را براي بهرهگيري از مواضع و عملکرد خود به طمع اندازيم.و از همه مهمتر، ضمن ضرورت بيان شفاف و صريح سخنان و بيان نقد بى پرده، مراقب باشيم که گرفتار «جدال و مراء مذموم» به جاي «جدال احسن» نشويم و به دام هتاکي و مسئوليتگريزي نلغزيم. نبايد به احساس و عصبيت مجال غلبه بر منطق داد. صحنه مناظره اين نگراني را پديد آورد که مبادا مسائل فرعي را بر اصلي اولويت دهيم و يا دوست را به خاطر خطايي دشمن بينگاريم و دشمن خوني و معاند را به بهانه لبخندي دوست فرض کنيم.
*جهانگيري توپخانه روحاني بوداما عباس سليمينمين در اين باره به تسنيم گفت: صرف نظر از بحثهاي کارشناسي که برخي کانديداها مطرح کردند، اولين مناظره يک واقعيت را به خوبي در معرض قضاوت مردم قرار داد و آن اينکه علي رغم اينکه آقايان روحاني و جهانگيري هر دو به آقاي قاليباف حمله و هجمه کردند اما موفق نبودند. سليمينمين تاکيد کرد: اين دو فرد تهمتهاي زيادي به قاليباف زدند تا او منفعل شود اما قاليباف به صورت مصداقي و با اسناد روشن پاسخ آنان را داد.وي افزود: اولين مناظره نشان داد که چرا دولت دوازدهم اينقدر نگران مناظره زنده بود و اين همه تمهيدات براي آن انديشيد، مثلاً مشخص شد که چرا معاون اول رئيسجمهور مستقر را وارد صحنه کرد تا در نقش توپخانه عمل کند؛ نتيجه و خروجي اين مناظره نشان داد نگراني دولت به جا بوده است.وي متذکر شد: نوع رفتار آقاي روحاني و جهانگيري نشان ميدهد که دولت يازدهم با نوعي اعمال زور و قدرت نميخواهد نقد مستند و مستدل به عملکرد 4 سالهشان صورت بگيرد.وي نقش جهانگيري را نقش هجمهکننده به منتقدان وضع موجود عنوان کرد و گفت: به نظرم پديده تاسفبرانگيز اين است که آقاي جهانگيري اصلا نيامده که سکانداري عرصه اجرايي کشور شود اگرچه هر چيزي محتمل است. البته جاي تامل دارد که شوراي نگهبان اين پديده را به رسميت شناخت. به نظرم او توپخانه روحاني عليه منتقدان است که اين مسئله شايسته معاون اول رئيسجمهور نيست.اين تحليلگر مسائل سياسي گفت: برگزاري اين مناظرات و نظرات که در آن مطرح شد در انتخابات آينده موج آفرين و موجب پر شورتر شدن انتخابات ميشود.
*دست رييسي و قاليباف خالي استازسوي ديگر عباس عبدي گفت: قاليباف در اين مناظره سعي کرد رييسي را از رقابت حذف کند و خود را رقيب اصلي روحاني معرفي کند ولي نکته مهم اين بود که جهانگيري خود را طرف قاليباف کرد و اجازه نداد قاليباف دوگانه مورد نظر را شکل دهد. به علاوه سخنان اصوليهاشميطبا نقشه دو نفر اصولگرا را براي جدلي کردن مناظره تا حدي خنثي کرد.وي در گفتوگو با تسنيم افزود: قاليباف مرتکب يک اشتباه ناخواسته شد خواست خودش را محور رقابت کند ناخواسته تبديل به سيبل هم شد. مشکل ديگر رييسي و قاليباف اين بود که سياست احمدينژاد را دنبال کردند بدون اين که توانايي او را در جا انداختن اين ايده داشته باشند لذا دستشان خالي است نميتوانند اين سياست را ادامه دهند. به نظرم اين مناظره بعيد است که تاثير جدي بر بينندگان و تغيير راي آنان بگذارد. نکته مهمتر اين که وقتي آراي منفي بالا باشه تخريب ديگران چيزي از آراي طرف مقابل را کم نميکند در عوض به خودش هم اضافه نميکند بايد روي ايجابيات خود حرف زد. عبدي در باره وعده ايجاد چهار ميليون شغل گفت: در مورد وعده مذکور بهتر بود ميگفت متن خبر را بخواند همه چيز حل ميشد. ولي ترديد ندارم که اين دو نفر تا پايان انتخابات به بهترين شکلي منافع ملي را در نظر ميگيرند. و هر چه را به نفع کشور بدانند با طيب خاطر انجام خواهند داد و مشکلي پيش نخواهد آمد.
*روشهاي پليسي و اقتدارگرايانه در همين رابطه دبيرکل حزب کارگزاران گفت: نامزدهاي اصولگرايان کساني هستند که سالها با اقتدارگرايي و روشي پليسي خواستند قدرت را در دست داشته باشند و وقتي ديدند اين سياستها در جامعه ايران جواب نميدهد، به دنبال فعاليت سياسي آمدند و خيلي در اين راه مبتدي هستند کهاميدواريم بياموزند فعاليت سياسي با روشهاي اقتدارگرايانه و تحکميجواب نميدهد. غلامحسين کرباسچي در گفتوگو با ايلنا گفت: بيشتر بايد به اين سمت رفت که واقعيتهاي کشور چيست لذا اکنون منطقي بر تبليغات انتخابات حاکم ميشود که عدهاي وعده ميدهند در حالي کهامار و اطلاعات کافي ندارند و برفرض مثال ميگويند پتروشيميرا از ۲ ميليون تن به ۱۲ ميليون تن ميرسانيم در حالي که کشور حدود ۵۰ ميليون تن توليد دارد و بر مبناي اين آمار اطلاعات غلطي ارائه ميدهند و يا اينکه برخي ميگويند يارانه را سه برابر کنيم و يا مسکن مهر را تمام کنيم.دبيرکل حزب کارگزاران با بيان اينکه بايد وعدههايي که داده ميشود باتوجه به واقعيتهاي کشور مشخص شود از چه منبعي ميخواهد تامين شود، افزود: نميشود کسي ادعا کند يارانه را ۱۰ برابر ميکنم و ۵ برابر مسکن مهر ميسازم لذا اين مباحث بايد مبتني بر واقعيتها باشد و بايد باتوجه به واقعيتهاي کشور مشخص شود از چه منبعي ميخواهد تامين شود . او وعده دروغ دادن بدون توجه بهامکانات کشور را نادرست دانست و گفت: اکنون صحنه کشور تبديل شده است به صحنه دروغپردازي و خيالپردازي در مقابل آنچه که واقعيت کشور است که بايد با عقل و تدبير اداره شود و به به اين سمت نرويم که مردم را گول بزنيم.
*بازتاب مناظره در رسانههاي جهاناين در حالي بود که مطبوعات و خبرگزاريهاي عرب زبان به صورت گسترده اقدام به انعکاس دور نخست مناظرات رياستجمهوري ايران کردند. به گزارش ايلنا، شبکه خبري «الجزيره» با تيتر «بيکاري در صدر مناظرات کانديداهاي رياستجمهوري ايران» با اشاره به تاکيد نامزدهاي رياستجمهوري ايران بر مشکلات اجتماعي و بيکاري، جدال لفظي بين «محمد باقر قاليباف» شهردار تهران با «حسن روحاني» رئيسجمهوري و «اسحاق جهانگيري» معاون اول رئيسجمهوري را مهمترين حادثه روز اول مناظرات قلمداد کرد. پايگاه خبري «المدن» نيز از مشکلات اجتماعي و بحران ازدواج به عنوان محور اصلي دور اول مناظرات ياد کرد.«اخبار اليوم» نيز با اشاره به جدال لفظي شهردار تهران با رئيسجمهوري ايران و معاون وي، اين درگيري را مهمترين رويداد دور نخست مناظرات مهمترين حادثه اين دور از مناظرات دانست.پايگاه خبري «الازد» نيز با انعکاس دور نخست مناظره ميان کانديداهاي رياستجمهوري ايران محور خبر خود را حضور يکي از سرکردگان حمله به سفارت عربستان سعودي در تهران در ستاد انتخاباتي محمد باقر قاليباف قرار داد.«الوطن العربي» نيز در خبر خود اعلام کرد در اين مناظره قاليباف و تيم حسن روحاني و اسحاق جهانگيري يکديگر را به مديريت غيرصحيح و دروغگويي متهم کردند.«الحيات» نيز با عنوان «آرامش رئيسي و اتهامزني روحاني و قاليباف» به انعکاس خبر دور نخست مناظرات بين کانديداهاي رياست جمهوري پرداخت.«الشرق الاوسط» نيز نوشت معاون اول روحاني، قاليباف را به حمايت از مهاجمان به سفارت عربستان سعودي در تهران متهم کرد و در ادامه سوء مديريت طرف مقابل در موارد اجتماعي محور صحبتهاي اين دو کانديدا قرار گرفت.«الميادين» نيز نوشت محور اين گفتوگوها مسائل و مشکلات اقتصادي و اجتماعي قرار گرفت.«العربيه» نيز اعلام کرد در مناقشه ميان کانديداها، سرکرده مهاجمان به سفارت عربستان سعودي مشخص شد.پايگاه خبري «العهد» نيز با انتشار خبر دور نخست مناظرات بين کانديداهاي رياستجمهوري، گزارش داد که شش کانديداي انتخابات پيش رو به بيان ديدگاههاي خود در بحثهاي اجتماعي و اقتصادي پرداختند.
*نگراني از ادامه دروغ و افزايش گناهان حسن روحاني به مطالب مطرح شده در نخستين مناظره انتخابات رياست جمهوري از سوي يکي از نامزدها که از آن به عنوان مطالب کذب ياد کرد، واکنش نشان داد.در صفحه اينستاگرام دکتر روحاني آمده است: هدف از مناظرهها، توضيح برنامههاست تا مردم بتوانند بين نامزدها يک نفر را انتخاب کنند. اگر نقل قولي ميخواهيم انجام دهيم يا نسبتي بدهيم، بايد صحيح و راست باشد. علت اين کهامشب سخنان يک نامزد را متوقف کردم، اين بود که دروغ ادامه پيدا نکند و گناهان ايشان زياد نشود.در اينجا لازم ميدانم موارد کذبي که در مناظرهامشب مطرح شد را جهت اطلاع عموم به اختصار شرح دهم:ارائه برنامه کوتاهمدت سهماهه يا 100 روزه و برنامههاي بلندمدت يکساله و چهارساله توسط نامزدهاي انتخاباتي امري معمول است. بنده نيز درخصوص برنامه کوتاهمدت و بلندمدت خود در برنامههاي تبليغاتي سال 92 که از رسانه ملي پخش شد، توضيح دادم و بعد از برعهده گرفتن مسئوليت، همانطور که قول داده بودم در پايان 100 روز اول، اقدامات دولت تدبير و اميد را در يک گفت وگوي زنده تلويزيوني براي مردم عزيز شرح دادم. اما ادعاي حل تمام مشکلات اقتصادي در عرض 100 روز، غيرواقعي و غيرعقلاني است.در انتخابات سال 92 در برنامه تلويزيوني «با دوربين» اشاره کردم که «ما سه ميليون و 300 هزار بيکار در کشور داريم. اگر 10 ميليون توريست سالانه وارد کشور شود، 13.6 ميليارد درآمد ارزي و 4 ميليون شغل ايجاد ميشود.» آنچه بيان شده واضح است، و فيلم و متن پياده شده آن در سايتهاي معتبر نيز موجود است.فردي کهامروز به عنوان مفسد اقتصادي در زندان بسر ميبرد و محکوم به اعدام شده، يکي از «کارآفرينان برتر» به انتخاب دستگاههاي مربوطه در سالهاي گذشته ميباشد که در مراسميکه در سال 1386 بنده به عنوان سخنران برنامه دعوت شده بودم و به درخواست مسئولين برگزارکننده، لوح تقدير تهيه شده را نيز به کارآفرينان برتر اهدا کردم، اين فرد نيز لوحي را دريافت کرده است. حال چگونه افرادي در نقش حامياو ظاهر ميشوند و سعي در سرپوش گذاشتن بر فساد بزرگ 3 ميليارد دلاري و ربط دادن اعمال وي به دريافت يک لوح دارند، جاي شگفتي دارد.همچنين ادعاي اين فرد (بدون ارائه هيچگونه سند و مدرک) مبني بر کمک به ستاد انتخاباتي اينجانب در سال 92، کذب محض است و بارها توسط مسئولين وقت ستاد تکذيب شده است.اميدوارم بناي همه نامزدها که ميخواهند مسئوليت مهم اداره کشور را برعهده بگيرند، راستي و درستي و راستگويي باشد.»