نوای هزاردستان در موسیقی ایرانی

به‌گزارش پایگاه خبری تجارت آنلاین به نقل از خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، کتاب «هزاردستان؛ انگاره موسیقی ایرانی» پژوهشی کابردی در آواز ایرانی است این کتاب را محسن محسنی نوشته است و انتشارات سوره مهر آن را منتشر کتاب کرده است.

در مقدمه این کتاب نویسنده، با اشاره به علاقمندی خود از دوران کودکی با موسیقی، از استاد نورعلی برومند با عنوان «استادی ممتاز و استثنایی و مقتدر موسیقی ایرانی» نام می‌برد و در ادامه می‌نویسد: «پی برده بودم که مجید کیانی میراث‌دار متعهد اوست؛‌ میراث‌داری که به مدت 8 سال ‌با ایشان کار کرده بود».

نویسنده در تمام مدت پژوهش از راهنمایی‌های مجید کیانی بهره برده است و به این موضوع در بخش سپاسگزاری مقدمه اشاره می‌کند. محسن محسنی همچنین در این بخش از «پروفسور برونو» نام می‌برد که درباره آرا و سمینار استاد برومند در دانشگاه ایلینویز آمریکا، از آنچه می‌دانست فروگذاری نکرد.

وی در ادامه می‌نویسد: ‌«تاکنون تحقیقات مکتوب کاربردی در زمینه آواز ایرانی در میان شاگردان آواز این مکتب منتشر نشده است. این کتاب تزی علمی-پژوهشی وکاربردی در آواز ایرانی است و بر اساس سمینار استاد نورعلی برومند در دانشگاه ایلینویز آمریکا درباره ارتباط آواز هزاردستان و موسیقی ایرانی طی دو آنکدوت کلی سونوریته و آرتیکولاسیون و تاثیرات آن در خوانندگان و نوازندگان موسیقی ایرانی پژوهش و نگارش شده است».

کتاب «هزاردستان؛ انگاره موسیقی ایرانی» در هفت گفتار تدوین شده است. در بخش اول به اهمیت هزار دستان در تاریخ، فرهنگ و اقلیم ایران پرداخته شده و بخش دوم، ‌به بررسی علمی مکانیزم صدادهی بلبل و انسان اختصاص دارد. در بخش سوم نگاهی به‌تحریر پرندگان در ردیف موسیقی ایرانی انجام شده است. سه بخش بعدی جمله‌بندی تحریرهای بلبل، خوانندگان آواز و پنجه در ساز، تجزیه و تحلیل شده‌است. و در گفتار هفتم پژوهشی میدانی درباره پرندگان آوازخوان درطبیعت، در بخش های انتهایی کتاب گنجانده شده است.

در این اثر نخست تاثیر بلبل در تاریخ و فرهنگ و هنر ایرانی و سپس ویژگی اقلیمی و زیست محیطی این پرنده بررسی شده است. سپس در گفتگو با پروفسور نتل و استاد کیانی، ‌به آرای استاد برومند درباره ارتباط آواز هزاردستان و موسیقی ایرانی پرداخته شده است.

مولف این کتاب در بخش دیگری از مقدمه کتاب می‌نویسد: «در این کتاب سعی شده، ‌با تاسی از فرهنگ ایرانی،‌ مطالب و نمونه‌ها،‌ همچون گوشه‌های ردیف موسیقی،‌ با رعایت ایجاز ارائه شود».

نویسنده در معرفی خود اشاره می‌کند که تحصیلاتی متفاوت از رشته هنر دارد و در رشته مهندسی میکانیک تحصیل کرده است و به نظر می‌رسد از این تخصص خود در نگارش کتاب بهره برده است چرا که دقت در جزئیات و شکل پرداخت به موضوع و توصیف‌ها، آن را از سایر تألیفات رشته هنر متفاوت کرده است.

در بخشی از متن پشت جلد کتاب نوشته شده است: «در خلال مطالب از روایت‌های نقل شده و آثار باقی مانده استاد برومند و شرح و بررسی برخی تعالیم آواز و مفاهیم مرتبط نزد استادان موسیقی ایرانی، ‌از جمله مجید کیانی و محمدرضا لطفی، ‌نیز استفاده شده است. سپس، ‌با مقایسه علمی میکانیزم صدادهی بلبل و انسان، الگوهای همگرایی میان سونوریته بلبل و آواز ایرانی بررسی و درباره صدا دهی در آواز ایرانی نیز توضیحاتی ارائه شده است. پس از تفکیک تحریرهای پرندگان مختلف در ردیف موسیقی ایرانی، ‌با ارائه نمونه های صوتی، به تحلیل جمله بندی تحریرهای متنوع بلبل پرداخته شده است و نتایج درخور توجهی درباره آرتیکولاسیون بلبل و آواز ایرانی ارائه شده است که می‌تواند دریچه‌هایی بر آواز ایرانی بگشاید. سپس، نمونه‌های صوتی از تحریرهای مختلف استادان آواز و پنجه‌های گوناگون استادان ساز(تار،‌ سه‌تار، سنتور، کمانچه و نی) تحلیل و مقایسه و نتیجه آن‌ها به دست آورده شده است».

کتاب «هزاردستان؛ انگاره موسیقی ایرانی» را انتشارات سوره مهر در 180 صفحه و با قیمت 13000 تومان روانه بازار کرده است.