کنسرت های خیابانی با درآمد میلیونی!

محمدخادمی: نوازندگان خیابانی درگذشته به شکل دوره گرد ازیک کوچه به کوچه دیگربا یکی ازابزارهای موسیقی شروع به نواختن می کردند وبا سن وسال بالایشان مردم کلانشهرها را شاد می کردند،این افراد بیشتردرمحله مسکونی حضور پیدا می کردند و با صدای بلند موسیقی شان مردم را به ناچارازپنجره خانه شان به بیرون واحد مسکونی می کشاندند تا برای آن ها پولی بیندازند. اما این روزها این نوازندگان خیابانی کمی متفاوت شده اند و با ابزار آلات موسیقی جدید و با سن و سال کم دریک معبرپر رفت و آمد مانند ایستگاه بی آر تی، مترو، ورودی مجتمع های تجاری، تفریحی، چهار راه ها و... مستقرمی شوند وبا نواختن موسیقی سنتی یا رپ به پول جمع کردن از رهگذران می پردازند. موسیقی خیابانی این روزها پای ثابت معابرشهر تهران شده است و تعدادی از این افراد درآمد زندگی شان را از این راه به دست می آورند.در این گزارش به سراغ تعدادی از این نوازندگان خیابانی رفته ایم تا از وضعیت کسب و کار آن ها با خبر شویم که در ادامه می خوانید:

*روزی 100تا500 هزار تومان درآمد
در ابتدای این گزارش به دنبال نوازندگان خیابانی در پایتخت می گردیم تا با آن ها به گفتگو بنشینیم،بعد ازکلی جستجو به سراغ یکی از نوازندگان خیابانی که در میدان توحید برای سرنشینان خودروها می نوازد می رویم، او که خود را «سعید»معرفی می کند چند لحظه ای وقتش را در اختیار ما قرار می دهد می گوید:«اهل یکی از شهرهای شمالی کشور هستم، دریکی ازروستاهای شهر ما مردمانش به کار موسیقی علاقه زیادی دارند واین علاقه به موسیقی موجب شده است که عده زیادی ازاهالی این روستا به شکل فصلی کار موسیقی را در شهرهای بزرگ به شکل دوره گرد انجام دهند.»او درپاسخ به سوال خبرنگار«تجارت»درباره اینکه در تهران به چه شکل زندگی می کنید؟می گوید:«ما چند نفرازشهرمان درفصل های خاص به تهران سفرمی کنیم ویک خانه کوچک در جنوب تهران اجاره می کنیم یا اینکه یک مسافرخانه در اطراف میدان راه آهن اجاره می کنیم ودرآنجا به مدت دوتا سه ماه مستقر می شویم و اجاره محیط استراحت مان را به شکل مساوی تقسیم می کنیم. هر یک از ما یکی از ابزار آلات موسیقی را بر حسب علاقه ای که داریم تهیه می کنیم، تعدادی از ما خواننده هم هستند و به شکل سنتی یا پاپ می خوانند، بعضی دیگر تنها با ابزار آلات شان می نوازند.»او درپاسخ به سوال دیگر خبرنگار«تجارت» درباره اینکه درآمد روزانه تان به چه شکل است؟ می گوید:« بعضی از نوازندگان خیابانی شغل شان این کار است، این افراد 3ماه در سال شامل ایام محرم، صفر و ماه رمضان فعالیت ندارند و در شهرشان با پس انداز ماههای دیگر سال زندگی خود و خانواده شان را سپری می کنند، یک ماه دیگر از سال که ایام نوروز است نیز فعالیت کاری ندارند و تنها در سال 8 ماه کار می کنند که در این 8ماه به دلیل مسافت زیاد با تهران مجبور می شوند برای سر زدن به خانواده به شهرشان سفر کنند. در مجموع در آمد روزانه ما بین یک صد هزار تومان تا 500 هزار تومان است، چرا که هر یک از نوازندگان نوع فعالیت و مکان اجرایشان  متفاوت است. عده ای طرفدار موسیقی سنتی هستند و به نوازندگان این موسیقی برای اجرای خیابانی پول می دهند و عده دیگر به نوازندگان پاپ علاقه دارند و برای قدردانی از این هنر پولی پرداخت می کنند. از سوی دیگر محیط فعالیت همکارانم متفاوت است، بعضی از آن ها چهارراه ها و معابر پر رفت و آمد را برای اجرای موسیقی در نظر می گیرند و بعضی دیگر دوره گردی در محله های مسکونی را محیط مناسب برای اشتغال خود می بینند.»او ادامه می دهد:« هر کس در حد و اندازه خودش به ما پول می دهد، به طور نمونه بعضی از افراد 100 تومان به ما می دهند، بعضی دیگر یک هزار تومان و بعضی دیگر 10 هزار تومان  به ما پرداخت می کنند، اما اکثر افراد پول های زیر یک هزار تومانی به ما پرداخت می کنند و گاهی اوقات جیب های مان به قدری پر از پول خرد می شود که مجبور می شویم پول هایمان را در داخل نایلونی بریزیم و آن را در کوله پشتیمان قرار دهیم و بعد از ساعت کاریمان به پمپ بنزین ها یا فروشگاه های بزرگ و کوچک برویم تا پول خرد مان را به اسکناس تبدیل کنیم.»به گفته این نوازنده، شهرداری با نوازندگان خیابانی به دلیل ایجاد سر و صدا یا سد معبر برخورد می کند، به همین خاطرهمکارانم مجبور هستند بیشتر بعد از ظهرها یا شب ها که ماموران شهرداری کمتر در شهر حضور دارند مشغول به کار شوند و روزها به استراحت بپردازند.»

*مخارج مان بالاست
یکی دیگر از نوازندگان خیابانی که در میدان صادقیه در حال فعالیت است، به خبرنگار ما می گوید:« گاهی اوقات مشتریان خانگی به ما مراجعه می کنند و ما را برای مراسم تولد یا سالگرد ازدواج دعوت می کنند و برای اجرای سه تا چهار ساعت نزدیک به 150 تا 250 هزار تومان به عنوان دستمزد پرداخت می کنند.»او که خود را «مجتبی» معرفی می کند در ادامه صحبت هایش می افزاید:«درآمد ما مناسب است، اما مخارج مان نیز بالاست، به طور نمونه هزینه جای خواب ، تهیه غذا، تعمیرات لوازم موسیقی، هزینه سفر و... وجود دارد.»او در پاسخ به سوال خبرنگار«تجارت» درباره اینکه چه روزها و چه مکان هایی بازارتان داغ تر است می گوید:« روزهای پنچشنبه و جمعه و روزهای اعیاد مذهبی زمانی است که درآمدمان بیشتر است، در خصوص مکان فعالیت باید بگویم فصل زمستان در محله های مسکونی و در فصل بهارو تابستان در مراکز تفریحی و بوستان ها به دلیل تجمع خانواده ها در آمد خوبی داریم، از سوی دیگر به دلیل اینکه بیشتر نوازندگان خیابانی یا به اصطلاح نوازندگان دوره گرد با یکدیگر آشنا هستند انتخاب محله کار به شکل تفکیک شده است و هر کس در محدوده جغرافیایی خودش مشغول به کار می شود و طبیعتا در محله های شمالی پایتخت درآمد بیشتر نسبت به محله های جنوبی شهر بدست می آید.»

*استعداد خیابانی
یکی دیگر از نوازندگان دوره گرد تهران که خود را «صمد» معرفی می کند و در خیابان آیت الله کاشانی مشغول به کار است، می گوید:« نوازندگی خیابانی تاریخچه چند صد ساله دارد و یک قرن پیش مردم برای گوش کردن موسیقی تنها به نوازندگان خیابانی مراجعه می کردند و مثل این روزها رادیو، تلویزیون و...وجود نداشت، از سوی دیگر خوانندگان معروف قدیمی به شکل خیابانی کار موسیقی را دنبال می کردند، همان طور که بازیگران معروف کارشان را با تئاتر خیابانی آغاز کردند و حتی بازیکنان فوتبال نیز از زمین های خاکی محلی خود را به بازیکن حرفه ای رسانده اند، بنابراین خواننده های خیابانی با اندک سرمایه می توانند استعدادهای خود را به نمایش بگذارند و برای خود نیز یک منبع در آمدی به دست آورند.» آن طور که او می گوید:« موسیقی های خیابانی متفاوت هستند و به تازگی عده ای از جوانان تهرانی نیز به موسیقی خیابانی با سبک و سیاق جدید و با ابزار آلات نوین در معابر پر رفت و آمد مشغول به کار شده اند.»این نوازنده خیابانی ادامه می دهد:«درست است که موسیقی روح آدم ها را شاد می کند، اما این نوازنده های خیابانی خیلی از سر شادی نمی زنند، این افراد به دلیل مشکلات اقتصادی که دارند تلاش می کنند تا خنده به لب مردم بیاورند و از این طریق مخارج خود و خانواده شان را تامین کنند.»او ادامه می دهد:« خواننده های خیابانی کار ساده ای ندارند، کار این افراد نیز سختی خودش را دارد، عده ای از این افراد چندسالی است که خرج زندگی شان را از این راه بدست می آورند، شغل خوانندگان خیابانی تنها مربوط به ایران نیست، بلکه در شهرهای بزرگ اروپا نیز هستند افرادی که با خوانندگی امورات زندگی شان را سپری می کنند.»

*کارمان سخت است
در این میان عده ای از جوانان ساکن تهران که علاقه زیادی به موسیقی دارند برای اینکه هنر خود را به نمایش بگذارند و به درآمدی برسند در گوشه ای از خیابان بساط شان را پهن می کنند و شروع به خواندن و نواختن می کنند. این افراد با نوازندگان دوره گرد کمی متفاوت هستند چرا که بیشتر آن ها ابزار آلات موسیقی گران قیمت دارند و تنها در یک محل مستقر می شوند و به شکل سیار از معابر شهر تردد نمی کنند؛ این نوع سبک در یک دهه اخیر در شهر تهران بیشتر باب شده است و رهگذران نیز پولی در داخل کیف لوازم موسیقی آنها می گذارند. «مرسل» یکی ازاین افراد است که به همراه یک گروه موسیقی خیابانی مشغول به کار است، او که به همراه دوستانش بساط شان را در مقابل سینما پردیس زندگی درغرب تهران پهن کرده اند، به خبرنگار «تجارت» می گوید:« به دلیل اینکه جمعیت زیادی به سینما مراجعه می کنند ما نیز تصمیم گرفتیم در این محیط شلوغ مشغول به کار شویم.»او می گوید:« کار ما بسیار سخت است؛ به هر حال خواندن و نواختن موسیقی زنده کار بسیار سختی است و در مجموع مردم جواب  زحمات ما را در قالب پرداخت انعام جبران می کنند، با این وجود بعضی افراد تصور می کنند نوازندگان خیابانی افراد نیازمند جامعه هستند و نگاه  تکدی گری به ما دارند در صورتی که ما در قبال هنرمان پول دریافت می کنیم.»این نوازنده خیابانی در پاسخ به سوال خبرنگار«تجارت» درباره اینکه در آمد تان به چه میزان است؟ می گوید:« در ابتدا کارمان را با درآمدی حدود 200هزار تومان آغاز کردیم و به مرور درآمد مان بیشتر شد و هرشبی که نزدیک به 3 ساعت موسیقی اجرا کنیم درآمدمان به مرز یک میلیون تومان نیز می رسد، البته ما یک گروه 3 نفره هستیم و خواننده گروه سهمش بیشتر از دو نوازنده دیگر است.»او ادامه می دهد:« گاهی اوقات افرادی هستند که به عنوان مشتریان ثابت در پاتوق های مان حضور دارند و علاقه زیادی به نحوه اجرای موسیقی ما دارند.»
او در پاسخ به سوال خبرنگار ما درباره اینکه اگر گروه شما تماشاچی ثابت دارد پس چرا به شکل قانونی مجوز از وزارت ارشد نمی گیرید و در یک سالن برنامه تان را به اجرا در نمی آورید؟ می گوید:« دلایل گوناگونی وجود دارد، نخستین دلیل مربوط به هزینه بالای تهیه مجوز و اجاره سالن است که در توان نوازندگان خیابانی نیست، دلیل دیگر مربوط به سختگیری وزارت ارشاد است، از سوی دیگر هدف  خواننده های خیابانی اجرای موسیقی برای افرادی است که توان مراجعه به کنسرت ندارند .» او ادامه می دهد:« تقریبا در 7،8 سال گذشته موسیقی خیابانی رشد زیادی در کشور داشته است، این فعالیت تنها در تهران خلاصه نشده بلکه همکارانم در سایر شهر های کوچک و بزرگ مشغول این کار هنری هستند و مورد استقبال مردم قرار گرفته است.»این نوازنده خیابانی در پایان صحبت هایش می گوید:«به جز تهران در شهرهای دیگر کشور نوازنده های مختلف تصمیم گرفته اند تا برای ارتباط بیشتر با مردم این کار را انجام دهند. از عمده ترین دلایل این کار کسب درآمد بیشتر برای گذران زندگی هنرمندانی است که به راحتی نمی توانند از وزارت ارشاد مجوز بگیرند و کنسرت برگزار کنند.»

*پاتوق خوانندگان پاپ
پاتوق خواننده های پاپ خیابانی در گوشه و کنار شهر تهران مختلف است، طبق تحقیقات خبرنگار ما آمار دقیقی از تعداد این افراد وجود ندارد، اما ورودی سالن ایستگاه مترو صادقیه، روی پل عابرپیاده خیابان میرداماد، جنب پمپ بنزین خیابان شریعتی، میدان ولی عصر، میدان هفتم تیر،میدان صادقیه، مجتمع تفریحی کورش، سینما پردیس زندگی، پارک ملت، میدان ونک، زیر پل سید خندان، پارک لاله و....پاتوق اصلی این افراد است.