دکتر پوراندخت نيرومند
استاد دانشگاه
امروزه که جامعه ما از آسيبهاي اجتماعي و اقتصادي مختلفي چون بيکاري فزاينده، فقر و تعطيلي فزاينده بنگاههاي توليدي رنج ميبرد نظام مالي کشور و بويژه بانکهاي قرض الحسنه ميتوانند با توجه به ويژگيهاي خاصي نظير اخلاص، بدون ريا بودن، از مال حلال قرض دادن و بدون منت بودن نقش موثرتر در تامين امنيت مالي جامعه داشته باشند بانکهاي قرضالحسنه نقش موثري در تامين مالي خرد ايفا ميکنند لکن، با توجه به استقبال عموم و جايگاه ويزه اين بانکها(بويژه بانک قرض الحسنه مهر ايران) در بانکداري بدون ربا لازم است اين بانکها علاوه بر تامين مالي کسب و کارهاي خرد، از ساير روشهاي تامين مالي از جمله صکوک و تامين مالي اجتماعي نيز بهره برداري کنند. امروزه روشهاي تامين مالي خرد براي ارائه خدمات مالي به کليه جامعه هدف امکانپذير نيست و در اين ميان بانکهاي قرض الحسنه ميتوانند از ساير روشهاي تامين مالي از جمله اوراق قرضه اجتماعي، انتشار اوراق قرض الحسنه اجتماعي، اوراق وقف و صکوک(اوراق قرضه اسلامي) و صدور كارتهاي اعتباري مبتني بر تسهيلات قرض الحسنه استفاده کنند تا با بهره برداري از بسترهاي قانوني فراهم شده، و تزريق نقدينگي و افزايش سرمايه بانك به ايفاي نقش موثرتري در اکوسيستمهاي اجتماعي و ايفاي نقش مسئوليت اجتماعي خود بپردازند. بهره برداري از تجربه گروه گرامين بنگلادش، بانک تريودوس، برنامه اتحاديه اروپا براي توسعه مالي اجتماعي نيز ميتواند در اين زمينه مفيد باشد. بانک قرض الحسنه مهر به عنوان يک نهاد معتبر و حرفه اي با استفاده از نهادهاي فوق و افزايش سرمايه خود در ايجاد و توسعه کسب وکارهاي اجتماعي، نقش موثرتري ايفا خواهد کرد. علاوه براوراق قرضه اجتماعي، با توجه به كاهش ريسك اعتباري و ريسك نقدينگي که استفاده از ابزار صکوک فراهم ميکند بهره برداري از آن امکان ورود بانک قرض الحسنه را به اعطاي تسهيلات کلان نيز فراهم خواهد کرد. ارتقاي توانايي بانك براي تغيير تركيب داراييهاي بانك، ايجاد كانال جديد براي تجهيز منابع بانك و ارتقاي حجم تامين مالي صورت گرفته از كانال بانك از جمله مزاياي استفاده از اين نهاد مالي است. ارائه صكوك مشاركت تركيبي با امکانپذير کردن تامين مالي شركتهاي دانش بنيان و صكوك سلف موازي ارز نيز بعنوان ابزار تنظيم بازار ارز ، ميتواند امکان نقش آفريني موثرتر بانک قرض الحسنه مهر در تحقق سياستهاي اقتصاد مقاومتي(تاب آور)و کاهش اثر تحريمهاي هوشمند عليه ايران را فراهم کند. نوآوري در بهره برداري از کارتهاي اعتباري از جمله صدور کارتهاي اعتبار فناوري جهت تسهيل فرآيند تجاري سازي فناوري و توسعه توانمندي فناورانه بنگاهها، و کارتهاي اعتباري فرهنگي(کتاب) و هنري جهت توسعه و ارتقاء فعاليتهاي فرهنگي و هنري نيز ميتواند منجر به حضور گسترده تر بانک قرض الحسنه مهر ايران شود. اميد است اين بانک قرض الحسنه مهر ايران به عنوان سرآمد بانکهاي قرض الحسنه کشور و مهترين نهاد تحقق بانکداري بدون ربا، با استفاده از ابزارهاي فوق نقشي گسترده تر در تحققي آثار اجتماعي قرض دادن از جمله اصلاح جامعه، ايجاد الفت و كاهش روح تكاثر ورزي ايفا نمايد.