گروه صنعت، معدن و تجارت: آخرین گزارش‌های آماری منتشر شده از سوی گمرک نشان دهنده رشد 18 درصدی واردات در 9 ماهه امسال نسبت به مدت مشابه در سال گذشته است. با حساب این میزان رشد در بخش واردات منفی شدن تراز بازرگانی کشور از ابتدای سال نیز طبیعی به نظر می‌رسد. گزارش گمرک نیز نشان می‌دهد که در 9 ماهه ابتدایی امسال، تراز تجاری ایران با صادرات بیش از ۳۱ میلیارد دلار و واردات بیش از ۳۷ میلیون دلار در حدود منفی شش میلیارد دلار است. همچنین براساس گزارش گمرک می‌توان گفت که مجموع صادرات غیرنفتی ایران در ۹ ماهه سال جاری به ۳۱ میلیارد و ۶۴۰ میلیون دلار رسید که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل ۲.۳۹ درصد کاهش داشته است.
کنترل واردات برای حمایت از تولید رقابتی
محمد لاهوتی، رئیس کنفدراسیون صادرات ایران با اشاره به مسائلی که می‌تواند عامل افزایش واردات در سال جاری باشد به خبرنگار «تجارت» گفت: کنترل واردات و حمایت از تولید داخل مواردی هستند که اهمیت و دستاوردهای آن بر هیچ کس پوشیده نیست اما لازم است در این زمینه کاملا تخصصی و کارشناسی سخن گفته شود. به این دلیل که اظهار نظر کلی می‌تواند باعث خروج از مسیر اصلی سیاستگذاری‌ها باشد.
این کارشناس حوزه تجارت ادامه داد: مسئولان درباره حمایت از تولید داخل لازم است دیدگاه جدیدی داشته باشند به این دلیل که تاکنون با نگرش تعرفه‌ای و ممنوعیت واردات نتایج مطلوبی به دست نیامده و بیشتر شاهد تخلف و سوءاستفاده بوده‌ایم. وی معتقد است با ایجاد مزیت‌های رقابتی و حمایت واقعی از تولیدات داخلی خود به خود زمینه کاهش واردات ایجاد خواهد شد به این دلیل مزیت رقابتی بالاتری برای تولیدات باکیفیت داخل ایجاد می‌شود و واردات کالاهای مصرفی اصولا صرفه اقتصادی نخواهد داشت.
سودآوری واردات با قیمت غیرواقعی ارز
رئیس کنفدراسیون صادرات با اشاره به رشد واردات تصریح کرد: به جای این که بخواهیم افزایش واردات را بررسی کنیم، بد نیست به دلایلی که موجب شد میزان رشد صادرات کشورمان به اندازه پیش‌بینی شده نرسد باشیم و دلایل که موجب عدم دستیابی به توفیق قابل توجه در بخش صادرات شد بپردازیم. لاهوتی در ادامه با اشاره به مشکلات ایجاد شده در فضای تجاری کشور در اثر غیرواقعی بودن قیمت ارز، خاطرنشان کرد: قیمت غیرواقعی ارز در کشور باعث شده تا اصولا واردات سودآورتر از تولید باشد به این ترتیب که با وجود تعرفه‌های بالا بازهم واردات مزیت‌های رقابتی بالاتری در بازار مصرف دارد. این عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی در پایان تصریح کرد: برای دستیابی به مدیریت واقعی واردات می‌توان ابتدا با منطقی کردن نرخ ارز و بهبود فضای کسب‌وکار هزینه‌های تولید را کاهش داد تا تولیدکنندگان کالاهای کیفی ایران و آن گروه از تولیدکنندگان که محصولاتشان مزیت‌های قابل قبولی دارند، زمینه فعالیت اقتصادی بهتری در جامعه ایران داشته باشند.
90 درصد واردات توسط 3900 شرکت
در ۹ ماهه سال جاری به میزان ۳۷ میلیارد و ۵۷۰ میلیون دلار انواع کالا وارد کشور شد که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل ۱۸.۳۱ درصد افزایش را نشان می‌دهد. عمده‌ترین دلایل افزایش واردات به کالاهای اساسی، قطعات منفصله خودرو و کالاهای سرمایه‌ای مربوط می‌شود. بنابراین گزارش، در ۹ ماهه سال جاری بیش از ۳۳ میلیارد و ۸۰۰ میلیون دلار از کل واردات ایران در اختیار ۳۹۰۰ شرکت تولیدی شناخته شده و برند یا شرکت‌های بازرگانی معتبر بوده که البته اسامی چند تاجر بنام و سرشناس هم در بین این شرکت‌ها دیده می‌شود.
در مجموع بیش از ۹۰ درصد از ارزش کل واردات ایران به ۳۹۰۰ شرکت اختصاص دارد. در این فهرست، شرکت‌های فعال در صنعت خودرو در رتبه‌های نخست قرار دارند. پس از این شرکت‌ها به ترتیب شرکت‌های بنام و شناخته شده فعال در حوزه تامین کالاهای اساسی، نهاده‌های دامی، پالایشگاهی و پتروشیمی، فولاد، دارو و صنایع غذایی دیده می‌شوند. در مجموع در ۹ ماهه سال جاری شرکت‌های تولیدی، بازرگانی و افراد حقیقی فعال در واردات کالا بیش از ۱۷ هزار عدد بوده‌اند.
اقلام عمده وارداتی و صادراتی
براساس گزارش گمرک همچنین اقلام عمده صادراتی کشورمان در مدت یادشده به ترتیب شامل میعانات گازی به ارزش پنج میلیارد و ۹۸ میلیون دلار، پروپان مایع شده به ارزش یک میلیارد و ۶۸ میلیون دلار، متانول به ارزش ۸۳۵ میلیون دلار، روغن‌های سبک و فرآورده‌ها به جز بنزین با ۸۱۰ میلیون دلار و سنگ‌آهن هماتیت دانه‌بندی به ارزش ۷۵۶ میلیون دلار بوده است.
از طرف دیگر اقلام عمده وارداتی در این مدت نیز به ترتیب شامل قطعات منفصله جهت تولید خودروی سواری با یک میلیارد و ۲۴۰ میلیون دلار، ذرت دامی به ارزش یک میلیارد و ۱۱۵ میلیون دلار، برنج یک میلیارد و ۱۵ میلیون دلار، لوبیای سویا با ۷۴۹ میلیون دلار و وسایل نقلیه موتوری با حجم سیلندر ۱۵۰۰ تا ۲۰۰۰ سی سی بجز آمبولانس و هیبریدی به ارزش ۶۶۰ میلیون دلار بوده است.
مهمترین شرکای تجاری ایران
آنطور که گزارش گمرک نشان می‌دهد عمده‌ترین خریداران کالاهای ایرانی در ۹ ماهه سال‌جاری به ترتیب شامل چین به ارزش شش میلیارد و ۵۲۷ میلیون دلار، عراق با چهار میلیارد و ۶۲۸ میلیون دلار، امارات متحده عربی با چهار میلیارد و ۴۵۸ میلیون دلار، جمهوری کره با سه میلیارد و ۱۱ میلیون دلار و افغانستان با دو میلیارد و چهار میلیون دلار بوده است.
همچنین براساس همین گزارش کشورهای عمده صادرکننده کالا به ایران در مدت یادشده به ترتیب شامل کشورهای چین با ۹ میلیارد و ۴۵۲ میلیون دلار، امارات متحده عربی با شش میلیارد و ۶۵۶ میلیون دلار، ترکیه با دو میلیارد و ۵۷۶ میلیون دلار، جمهوری کره با دو میلیارد و ۵۶۳ میلیون دلار و آلمان با دو میلیارد و ۹۵ میلیون دلار بوده است.
همچنین گزارش گمرک تاکید دارد که در ۹ ماهه سال‌جاری تشریفات گمرکی ۱۱۵ میلیون و ۱۷۱ هزار تن کالا در گمرکات کشور تماما به صورت الکترونیکی و با کنترل کامل به روش هوشمند انجام شده که از این مقدار ۲۶ میلیون و ۵۹۵ هزار تن سهم واردات و ۸۸ میلیون و ۵۷۶ هزار تن سهم کالاهای صادراتی غیرنفتی بود.
