بازار میلیونی خودرو در ایران این روزها انگار کیک بزرگی است که بسیاری از خودروسازان برای به دست آوردن تکه های بزرگتری از آن با هم به رقابت برخاسته اند. این رقابت البته در مواردی به جنگی تمام عیار بیشتر شبیه است. جنگی که در یک سوی آن چشم بادامی ها و شرکت های خودروسازی شرق دور از جمله تویوتا، کیا موتورز، هیوندایی و چند خودروساز چینی قرار دارند و در سوی دیگر اروپایی ها با محوریت فرانسوی ها و دو شرکت خودروسازی پژو و رنو قرار دارند. آلمان هم در این میان مثل همیشه با بنز و بی ام دبیلو و پورشه در صدد فتح بازار لوکس سوارهاست و همیشه یکی از مهمان های پر سروصدای بازار بوده است.
به گزارش تجارت آنلاین، این رویارویی البته در حالی اتفاق می افتد که بخش عظیمی از بازار خودروی ایران به واسطه تعرفه ها و محدودیت های گمرگی سهم خودروسازان داخلی است و قشر ضعیف و متوسط جامعه تا سالهای اخیر به واسطه قیمت پایین محصولات وطنی و نبود انتخاب های مناسب خارجی مشتری خودروسازان داخلی بوده اند. این روند البته در سالهای اخیر و با گشایش های برجامی که پای خودروسازان خارجی را دوباره به ایران باز کرد کم کم می رود تا دستخوش تغییری چشمگیر شود.
بر اساس آمارهای منتشر شده تا سال 95 در رسانه ها با وجود کاهش انحصار خودروسازان دولتی، آنها همچنان در بازار حکمفرمایی کرده و بازیگران اصلی بهشمار میروند. آن طور اعلام شده است، در مجموع 80 درصد از سهم بازار خودروهای داخلی را سه غول جاده مخصوص شامل ایران خودرو، سایپا و پارسخودرو در دست گرفتهاند و سایر عرضهکنندگان خودرو اعم از واردکنندگان و خودروسازان خصوصی، 20 درصد باقیمانده را پوشش دادهاند.
هر چند در این میان بسیاری معتقدند با وجود اینکه خودروسازان دولتی کماکان سلطان بلامنازع بازار بهشمار میروند و پس از آنها، شرکتهای بخش خصوصی و در ادامه، واردکنندگان دیگر بازیگران بازار محسوب میشوند طی سال گذشته از انحصار آنها کاسته شده و همزمان، خصوصیها نیز رشد کردهاند تا جایی که بسیار معتقدند در سال های آینده این سهم به سود وارداتی ها تغییر خواهد کرد.
*سهم برندها در بازار خودرو ایران
در حال حاضر پنج خودروساز معتبر جهانی در قالب تولید و واردات خودرو فعالیت جدی در بازار ایران دارند. بررسی بازار خودرو ایران در حال حاضر نشان میدهد که درکنار دو خودروساز بزرگ کشور، ۱۰ برند خودروساز جهانی در حوزه واردات و تولید خودرو در ایران فعال هستند.
بازار خودرو ایران به لطف توافق هستهای و برجام به تدریج میزبان خودروهای جدید شده است. در حال حاضر پژو، سیتروئن، رنو و هیوندایی چهار خودروسازی هستند که ورود آنها وارد فاز اجرایی نیز شده است. البته صحبت از حضور خودروسازانی مانند فولکس واگن، فیات و نیسان نیز در خودروسازی کشور هست. در این شرایط، بررسی خودروهای خارجی حاضر در بازار ایران، مشخص میکند که بازار کشورمان در حوزه تولید و واردات در حال متنوعشدن است.
براساس بررسیهای صورت گرفته در حال حاضر چهار کشور ژاپن، کره جنوبی، فرانسه و چین در بازار خودرو ایران مشغول فعالیت هستند که هر یک از آنها برندها ومدلهای متعددی را در کشور عرضه میکنند. در حال حاضر خودروسازان ژاپنی با چهار برند در بازار ایران فعال هستند. «تویوتا» بهعنوان بزرگترین خودروساز ژاپن و یکی از بزرگترین تولیدکنندگان جهانی با واردات حدود ۱۲ مدل خودرو، بیشترین تنوع خودروها در بازار ایران را از آن خود کرده است. دیگر برند ژاپنی حاضر در بازار خودرو ایران «میتسوبیشی» است و پس از آن شرکت «نیسان» قرار دارد در پایان نیز شرکت «مزدا» با تولید مزدا ۳ در بخش خصوصی ایران فعال است. خودروسازان ژاپنی شرکتهای صاحبنامی هستند، که بازار خوبی در کشورهای مختلف دارند و مشتریان ایرانی نیز علاقه بسیاری به محصولات آنها دارند. دلیل این موضوع قدرت و ایمنی بالای این خودروها است و موضوع مهم دیگر اینکه خودروهای این شرکت از نظر اقتصادی و مصرف سوخت در دنیا سرآمد هستند. با وجود این خودروسازان این کشور به خصوص تویوتا تمایل چندانی به تولید محصولات خود در ایران نشان نمیدهند.
دیگر تولیدکنندگان معتبر جهانی خودرو که در بازار ایران حضور فعالی دارند، کرهایها هستند. در حال حاضر سه خودروساز کرهای که شامل هیوندایی، کیا و سانگ یانگ میشوند در بازار ایران فعال هستند؛ اولین برند کرهای که سهم قابل توجهی نیز در بازار خودرو ایران دارد، شرکت «هیوندایی» است. این شرکت با عرضه حدود ۹ مدل خودرو در ایران توانسته نیاز بخش قابل توجهی از مشتریان خودرو ایرانی را پاسخ بدهد. خودروسازی که بعد از برجام به واسطه امضای قرارداد با بخش خصوصی ایران اقدام به تولید نیز کرده است. بعد از هیوندایی، شرکت «کیا» با ۶ مدل خودرو در بازار ایران فعال است. این برند نیز به دلیل محصولات کیفی مشتریان بسیاری در بازار ایران دارد. در آخر شرکت سانگیانگ نیز در بازار ایران فعال است. کرهایها با حرکتی آهسته اما پیوسته به مرور سهم خود در بازار خودروهای وارداتی ایران را افزایش دادهاند. به نحوی که در حال حاضر نیز شاهد تنوع برند و محصولات شرکتهای هیوندایی و کیا در بازار خودرو ایران هستیم. کارشناسان دلیل پیشرفت قابل توجه این شرکتها در سالهای گذشته را توجه آنها به ارزش و کیفیت محصولاتشان میدانند؛ دو عاملی که موجب شده آنها بتوانند خود را به رقیبان ژاپنیشان نزدیک کنند.
اما خودروساز دیگر که بخش اعظمی از بازار ایران را به خود اختصاص داده فرانسه است که سابقه دیرینهای در خودروسازی کشورمان دارد. دو برند فعال خودروساز این کشور رنو و پژو هستند که هر دوی این شرکتها بعد از لغو تحریمهای بینالمللی در دو حوزه واردات و تولید حضور فعالی دارند. در حال حاضر شرکت «رنو» با توجه به تولید دو خودرو ساندرو و تندر و از طرف دیگر واردات مدلهای متنوع توانسته سهم خود را افزایش دهد. شرکت پژو نیز که سهم بسیاری در بازار خودروی کشورمان دارد بعد از تحریمها با قرارداد تولید و واردات توانسته تعداد مدلهای خود را به کشورمان افزایش دهد. فرانسویها عمدهترین شرکای خودروسازی ایران بودند که بعد از برجام اولین قراردادها توسط این شرکتها با خودروسازان ایرانی به امضا رسید.
اما چهارمین کشوری که خودروسازان آن به خصوص در دوران تحریم حضور جدی در بازار ایران داشتهاند، تولیدکنندگان چینی هستند. چینیها در حال حاضر با ۹ برند در بازار ایران حضور دارند. از جمله این برندها میتوان به چری، امجی، برلیانس و... اشاره کرد. خودروسازان چینی هر چند با انتقادات جدی درخصوص کیفیت مواجه هستند اما به دلیل عرضه خودروهایی با طراحی جدید و قیمتهای متناسب با قدرت خرید مردم کشورمان توانستند دل بخشی از مشتریان ایرانی را به دست بیاورند. در انتها نیز دو خودروساز بزرگ کشورمان هستند که هر چند به مونتاژ برخی از خودروهای فرانسوی و چینی میپردازند اما در تولید خودروهای ملی نیز دستی دارند. بر این اساس ایرانخودرو به واسطه تولید سمند، رانا و دنا حضور خوبی در بازه قیمتی زیر ۵۰ میلیون تومان دارد. شرکت سایپا نیز با محصول تیبای خود در دو مدل هاچبک و سدان توانسته بازار خودروهای زیر ۳۰ میلیون را پوشش دهد.
*جنگ برندها در بازار
در یک سال گذشته بعد از بازگشت برندهای معتبر به بازار خودروی ایران با افزایش میل به خرید خودروهای وارداتی تغییرات بسیاری در بازار خودرو و میزان فروش برندهای مختلف صورت گرفته است و وارداتی ها چه به صورت فروش ممستقیم محصولات از طریق نمایندگی و چه در مشارکت با تولیدکنندگان داخلی تلاش کرده اند سهم بیشتری از بازار خودروی ایران به دست بیاورند.
بر اساس گزارش رویترز ایران در سال ۲۰۱۷ به دومین بازار فروش محصولات پژو تبدیل شده که نشان از حضور دوباره و قدرتمند شیر فرانسوی در جاده های ایران دارد. این گزارش می افزاید ایران در سال گذشته میلادی با پیشی گرفتن از چین، به دومین بازار شرکت فرانسوی «پژو سیتروئن» تبدیل شده است.
در این میان رنو هم از رقیب فرانسوی خود عقب نمانده و مدیرعامل رنوپارس از عرضه ١٥٠ هزار دستگاه خودرو در ایران خبر می دهد.
رامتین اسماعیلی در نشست خبری خود با خبرنگاران از عرضه ١٥٠ هزار دستگاه خودرو در ایران خبر می دهد و می گوید: سازمان گسترش بر روی جزئیات قرارداد رنو با وزارت صنعت در حال بررسی است و ما هدفگذاری را در این زمان برای تولید ١٥٠ هزار دستگاه خواهیم داشت.
وی می افزاید: سال گذشته (۲۰۱۷) رنو پارس رکورد تولید را بابیش از ١٦٠ هزار محصول و رشد ٤٨ درصدی و سهم بازار ۱۱ درصد شکست و در منطقه آفریقا، خاورمیانه، هند و ایران مقام اول در برند رنو را کسب کردیم.
*در جبهه چشم بادامی ها چه خبر است؟
در سوی دیگر جبهه هم چشم بادامی ها بیکار ننشسته اند. در ماه های اخیر شاهد آن بودیم که قدرت برند کیا در ایران کاهش چشم گیری داشت و سهم بازار آن کمتر از ۸ درصد کل وارداتی ها شد. همچنین عدم معرفی محصول جدید و شرایط فروش نه چندان جذاب هم کمک کرد تا کم کم محصولات کیا از ذهن عموم خریداران فاصله بگیرند و جای خود را به فرانسوی ها، ژاپنی ها و کره ای های دیگر بدهند. البته که جو بازار آزاد نشان می دهد که این کاهش واردات خودروهای کیا باعث نشده تا ارزش محصولات مختلف این خودروساز بزرگ در ایران کاهش پیدا کند. در حال حاضر محصولات مختلف کیا در بازار آزاد مشتریان خود را دارند و با قیمت هایی به نسبت بالا معامله می شوند.
به تازگی برخی منابع آگاه اعلام کرده اند که کمپانی کیا کره جنوبی نماینده خود را در ایران تغییر داده و قرار است یک شرکت دیگر برای واردات محصولات این برند خوش فروش در بازار کشور اقدام کند.
البته با توجه به بررسی های انجام شده، مجوز فعالیت نماینده قبلی این برند در ایران لغو نشده و تنها کمپانی کیا، نماینده جدید دیگری را برای خود انتخاب کرده است. پیش از این شاهد بودیم که شرکت آسان موتور به عنوان نماینده رسمی هیوندای در ایران فعالیت داشت و بعد از آن، شرکت کرمان موتور موفق شد تا مجوز فعالیت به عنوان نماینده رسمی این برند را از کمپانی مادر و نهادهای نظارتی داخلی دریافت کند. حال قرار است که کیا در کنار فعالیت با اطلس خودرو، شرکتی دیگر را به عنوان نماینده جدید خود معرفی کند. با توجه به شنیده ها، نماینده جدید کیا در ایران در حال حاضر بیشترین سهم از بازار خودروهای وارداتی کشور را دارد و به عنوان قوی ترین واردکننده خودرو در کشور شناخته می شود. همچنین سابقه واردات و عرضه خودروهای خارجی توسط این گروه به مراتب بیشتر از هر شرکت دیگری است و مشتریان خودروهای وارداتی هم با نام این گروه و خانواده آشنایی کامل دارند.
در صورتی که خبرهای رسیده از منابع و همچنین شنیده ها به قطعیت برسند، احتمال آن زیاد است که حضور کیا در بازار ایران قدرتمندتر از گذشته بشود. سابقه فعالیت این گروه خودرویی نشان می دهد که دوران کاری خود توانسته اند تا برندهای ژاپنی و فرانسوی را با قدرت زیادی در ایران بفروشند و از طرفی معرفی خوب و بازاریابی قوی در بحث فروش داشته باشند. با حضور خودروهای کیا در سبد محصولات این گروه خودرویی کشور، احتمال آن زیاد است که در آینده نزدیک بیش از ۵۵ درصد بازار خودرو وارداتی در اختیار این خانواده خودرویی باشد. آمار ۶ ماهه واردات خودرو در سال ۹۶ نشان می دهد که بیش از ۴۰% خودروهای وارد شده به کشور به این گروه خودرویی با سه برند تعلق دارد.
در کنار کره ای ها با کیا و هیوندایی ژاپنی ها هم شمشیرهایشان را از نیام کشیده اند و با مدل هایی جذاب نظیر نیسان جوک و کمری و رافور در اندیشه تسخیر بازار ایران هستند تا هر یک از کیک خوشمزه بازار خودروی ایران تکه ای بزرگ نصیب خود کنند. با این تفاسیر به نظر می رسد سال 97 سال نبردهای پرشور و ورود مدل های تازه و جذاب به بازار خودروی ایران باشد و هر یک تلاش کنند سهم بیشتری از بازار خودرو را کسب کنند.