امیرعلی امینیان: اصرار دولت درزمینه آمار سازی اقتصادی همچنان ادامه دارد و باوجوداینکه اغلب قریب بهاتفاق کارشناسان اقتصادی و مراکز معتبر آماری کشور و جهان رشد اقتصادی ایران در سال آینده را رقمیحدود 3 الی 4 درصد عنوان میکنند سخنگوی دولت اصرار دارد که سال آینده رشد اقتصادی کشور 8 درصد است و در کنار این رشد اقتصادی یکمیلیون شغل نیز ایجاد خواهد کرد.
به گزارش تجارت آنلاین از عصر ایرانیان، رئیس سازمان برنامهوبودجه کشور دیروز در مراسم تودیع و معارفه رؤسای سابق و جدید هیأت عامل صندوق توسعه ملی با مشکل خوانده تحقق رشد اقتصادی گفت:تحقق رشد ۸ درصدی، ایجاد بیش از یکمیلیون فرصت شغلی در سال ۱۳۹۷ و برنامهریزی برای تسریع در پروژههای نیمهتمام کاری مشکل اما شدنی و دستیافتنی است. ادعای رشد اقتصادی 8 درصدی از سوی رئیس یکی از اصلیترین نهاد اقتصادی دولت در حالی تکرار میشود که مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامیدر گزارشی از وضعیت اقتصاد با تحلیل شرایط گذشته،حال و آینده کشور گزارش داد، پس از رشد 12.5درصدی تولید در سال 1395 عمدتاً به علت گشایش ناشی از افزایش صادرات نفتی پس از اجرایی شدن برجام،رشد اقتصادی برای سال 96 حدود 4.1 درصد برآورد میشود.در این گزارش تأکید شده با توجه به شواهد موجود ازجمله خشکسالی و عدم امکان بهرهمندی از ظرفیتهای مازاد بخشهای مهمینظیر نفت و خودروسازی نظیر آنچه در دو سال اخیر شاهد آن بودهایم کنار سطح پایین سرمایهگذاری در سالهای اخیر، انتظار میرود رشد اقتصادی سال 1397 پایینتر از 1396 باشد.
اینکه چرا دولت باوجود همه نابسامانیهای اقتصادی و کوچک شدن سفره مردم در سالهای اخیر و همچنین تعطیلی و ورشکستگی بنگاههای اقتصادی و رکود شدید بازار هنوز هم بر گفتاردرمانیهای خود اصرار دارد و از واقعیتهای اقتصادی و بیان آن برای مردمیکه هرلحظه تنگناهای مالی و اقتصادی را در زندگی خود لمس میکنند طفره میرود سؤالی است که هنوز بیپاسخمانده است.اما اینکه چگونه میتوان این اعداد و ارقام اعلامیاز سوی دولت را تجزیهوتحلیل کرد کار چندان دشواری نیست.
*رشد نفتی
تحلیل رشد اقتصادی در ایران با توجه به روندهای بلندمدت و توجه به متغیرهای اثرگذار؛ بهتر حقایق را نشان میدهد. مطالعه رشد اقتصادی ایران در چهار دهه اخیر حکایت از تکانه پذیری بالای اقتصاد کشور دارد، بهطوریکه دامنه تغییرات آن 46 درصد است و بررسیهای بیشتر نشان میدهد دامنه تغییرات رشد بخش نفت 195.4 درصد یعنی 5 تا 8 برابر دامنه تغییرات سایر بخشها است. همچنین دامنه تغییرات رشد اقتصادی بدون نفت حدود نصف دامنه تغییرات رشد کل همراه با نفت است.
بنابراین عنصر نفت در رشدها و رکودهای اقتصادی ایران اثر زیادی داشته است. حال این اثر میتواند محدود به یک عدد باشد که صرفاً به درد استفاده بهعنوان ابزاری سیاسی برای بهرهبرداری مقطعی و عوام فریبانه میخورد و یا اینکه بر متغیرهای واقعی هم اثر داشته باشد. درهرصورت سهم نفت در رشد اقتصادی که از مدیریت دولتها خارج است و اثرگذاری بیشتر آن دررسیدن به این شاخص بر کسی پوشیده نیست.
مراجعه به تعریف رشد اقتصادی و زیر بخشهای آن بهتر وضعیت اقتصادی کشور را نشان میدهد. آنچه در متون تخصصی اقتصادی درباره رشد اقتصادی آمده است نشان میدهد« تولید ناخالص داخلی(GDP) از حاصل جمع ارزشافزوده کالاها و خدمات نهایی تولیدشده در یک سال در داخل کشور به دست میآید که تغییر آن طی دو سال پیاپی رشد اقتصادی نامیده میشود. رشد اقتصادی میزان تغییر تولید به قیمت ثابت در یک سال خاص را در مقایسه با مقدار آن در سال قبل نشان میدهد. یعنی عملکرد تولید ملی یک متغیر انباشت است درحالیکه متغیر نرخ رشد اقتصادی متغیری انباشت نیست؛ و یک متغیر روند است که مقدار آن در هرسال از روشهایی تفاوت میزان تولید آن سال با تولید سال قبل ارزیابی میشود.»
*دو عدد در یک دولت!
بر اساس این گزارش ادعای نوبخت درباره رشد 8 درصدی سال 97 در حالی است که به گفته سخنگوی کمیسیون تلفیق مجلس شورای اسلامی دولت پیشبینی نرخ رشد اقتصادی کشور را در لایحه بودجه سال آینده 4.1 درصد اعلام کرده است. این تناقض آماری نشان میدهد دولتیها گاه آنقدر آمار سازی و بزرگنمایی از فعالیتهای خوددارند که فراموش میکنند در موقعیتی دیگر چه رویکردی داشتهاند.
*پیشبینی رکود
آمارهای اقتصادی دولت در حالی تدوین میشود که کارشناسان اقتصادی از مدتها پیش رکود و فشار اقتصادی را پیشبینی کرده بودند. سعید لیلاز کارشناس اقتصادی و استاد دانشگاه یک سال پیش زمانی که دولتیها از رشد اقتصادی بالا برای امسال خبر میدادند گفته بود رشد اقتصادی برای سال 96 از نفس خواهد افتاد و این به دلیل عدم سرمایهگذاری در اقتصاد کشور است.
وی در همان مقطع تأکید کرده بود که در سال 96 شاهد آغاز توقف رشد اقتصادی در کشور و رکود باشیم. همچنین محتمل است سه ماه آخر سال 96 نسبت به همین زمان در سال 95رشد منفی و یا حتی صفر اتفاق بیافتد. پیشبینی میشود در سال 97 هم به تولید ثروت سال 90 خواهیم رسید.
باوجود همه این آمار و ارقام اما بازهم دولت اصرار دارد که اوضاع در حال حاضر خوب است و سال آینده هم بهتر میشود!
*بزرگنمایی اقتصادی
تولید آمار توسط دولت آنهم با اعداد و ارقام غیرواقعی همواره واکنش نمایندگان مجلس و کارشناسان اقتصادی را به دنبال داشته است.
سید ناصر موسوی لارگانی،نایبرئیس کمیسون اقتصادی مجلس در گفتوگو با خبرنگار«عصر ایرانیان» درباره آمارهای اقتصادی دولت اظهار کرد: معمولاً اگر فرد دیگری بخواهد آمار بدهد این آمارها موردقبول دولت نیست اما اگر خودشان آمار بدهند دنبال آمار سازی و بزرگنمایی هستند.
وی بابیان اینکه دولت سعی دارد فعالیتهای اقتصادی خود را بزرگنمایی کند افزود: در ایام انتخابات یکی از کاندیداها اعلام کرد که در سال حدود یکمیلیون تا یکمیلیون و 200 شغل ایجاد میکند.آقایان آن زمان ایراد گرفتند که اصلاً اینها با فضا آشنا نبوده و نمیدانند چه میگویند چراکه ایجاد یکمیلیون شغل در سال بههیچعنوان امکانپذیر نیست.اما بعدازاینکه دولت متصدی امور شد ابتدا اعلام کرد در 6 ماهه اول سال جاری 1.2 میلیون شغل ایجاد کرده و در جای دیگر باکمیتخفیف ایجاد 750 هزار شغل را بهعنوان دستاورد خود اعلام کرد.اکنون هم معتقد است سال آینده یکمیلیون شغل ایجاد میکند.
*رشد نامحسوس!
نماینده مردم فلاورجان در مجلس شورای اسلامیتأکید کرد:وقتی آماری از رشد اقتصادی میدهیم باید در سفره مردم خود را نشان داده و در سفره وزندگی مردم این رشد مشخص باشد. موسوی لارگانی ادامه داد:اگر اکنون رشد اقتصادی در کشور بالا نشان داده میشود به دلیل فروش نفت و میعانات گازی است و رشدی در حوزه صنعت،تولید و .... دیده نمیشود. این نماینده مجلس تأکید کرد: نمیدانم چه دلیلی دارد باوجوداینکه مرکز آمار و بانک مرکزی این ادعاهای آماری را ندارند اما بازهم دولت بر حرفهایش اصرار میکند.امسال مخصوصاً رکود سنگینی بر کشور،تولید،اشتغال و صنعت حاکم شده و بدون شک محقق شدن رشد 8 درصدی غیرممکن است . موسوی لارگانی در ریشهیابی آمارهای سخنگوی دولت اذعان کرد:اصرار آقای نوبخت به این خاطر است که بتوانند وعده وعیدهایی که به مردم دادهاند با آمار و ارقام حلوفصل کنند.آمارهای بزرگ در حوزه شغل ، تورم و رشد ارزشی ندارد چراکه وقتی رشد اقتصادی توسط مردم در زندگیهایشان لمس نشود برایشان قابلقبول نیست. به گزارش«عصر ایرانیان»آمار سازیهای دولت در 5 سال گذشته همواره روی مدار تولید قرار داشته و هیچگاه مسئولان دولتی از ادعاهای عجیب خود درباره اقتصاد کشور و رشد و .... عقبنشینی نکردهاند اما آنچه اکنون اهمیت دارد ناباوری مردم نسبت به این آمار است.حقیقت این است که مردم دیگر آمارهای اقتصادی دولت را باور نمیکنند و مردان اقتصادی دولت دوازدهم باید ایده جدیدی برای واگویی ادعاهای اقتصادی خود طراحی کند. به نظر میرسد اغلب مردم و کارشناسان این روزها معتقدند آقای نوبخت نباید با آمار و ارقام وعدههای دنبالهدار دولت را حلوفصل کند.