کورش شرفشاهی: برنامه جامع مشترک هسته ای معروف به برجام در تیرماه به تصویب رسید و حدود شش ماه طول کشید تا به مرحله اجرا برسد. اما از همان زمان تاکنون هیچ کس نمی تواند به صراحت اعلام کند که اعضای 1+5 در راستای برجام گام برداشته اند. این درحالی است که بر اساس تاکید شورای امنیت ملی، ایران به تمامی تعهدات خود در برجام پایبند بوده و از همان ابتدا مفاد برجام را اجرایی کرده است. بدترین عضو تیم مذاکره کننده، آمریکای بعد از تشکیل دولت ترامپ بوده است. دونالد ترامپ بارها برای تایید برجام مشکل آفرینی داشته و از متحدان اروپایی واشنگتن و کنگره کشورش خواسته بود تا با کاخ سفید بر سر اصلاح برجام توافق کنند و ترامپ در تازه ترین اقدام، تهدید کرد که آخرین باری است که تعلیق تحریمهای ایران را تمدید میکند.
به برجام صدمه نزنید
دراین رابطه دبیرکل سازمان ملل در دفاع از برجام هشدار داد که موضوعات بیارتباط با برجام باید باید برای حفظ این توافق هستهای، جداگانه حل شود. آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل خواستار آن شد تا نگرانیهای مربوط به برجام از طریق مکانیزمهای تعیین شده در این توافق حل شود. استفان دوجاریک، سخنگوی سازمان ملل در سالروز اجرایی شدن برجام به خبرنگاران گفت: برجام یک دستاورد مهم در زمینه عدم اشاعه است و در حفظ صلح و امنیت منطقه و بین الملل نقش مهمی دارد.
پیام هشدار آمیز
از سوی دیگر وزیر خارجه روسیه با تاکید بر لزوم حفظ برجام اعلام کرد که لغو این توافق پیام هشدار آمیز برای جامعه جهانی خواهد داشت. سرگئی لاوروف در نشست شورای امنیت سازمان ملل که برای بحث درباره اشاعه سلاحهای کشتار جمعی تشکیل شده بود، گفت: اکثریت قابل توجهی از جامعه بین المللی معتقدند که برجام نقش مهمی در تقویت رژیم عدم اشاعه و حفاظت از صلح و امنیت داشته است.وی افزود: ما به دلیل منافع سیاسی برخی کشورها نمیتوانیم برجام را که یک توافق بیمانند بین اللملی است لغو کنیم.لاوروف تاکید کرد که خروج از توافق هستهای ایران یک پیام هشدار آمیز به کره شمالی ارسال میکند.
بنای امنیت جهانی
نماینده فرانسه در شورای امنیت نیز در خصوص اهمیت برنامه جامع مشترک هسته ای تاکید کرد که برجام بنای امنیت جهانی است و باید اجرا شود. نماینده فرانسه در شورای امنیت گفت: ما(فرانسه) در تدوین پیشنویس برجام نقش داشتیم که اکنون به توافقنامه تبدیل شده است.وی ادامه داد: ما خواستار اجرای برجام هستیم که سنگ بنای امنیت و ثبات منطقهای و جهانی است. برجام به موضوع برنامه موشک بالستیک ایران نمیپردازد.او در عین حال گفت: برجام تمامی نگرانیهای ما از جمله در زمینه موشکهای بالستیک را برطرف نکرده است.نماینده فرانسه در جلسه شورای امنیت درباره موضوع منع گسترش تسلیحات کشتار جمعی گفت: فرانسه در طرحهای پیشنهادی در زمینه منع گسترش تسلیحات کشتار جمعی، فعال است و باید فعال باقی بماند.
آمریکا متعهد به برجام
و اما سفیر آمریکا در سازمان ملل تاکید کرد که کشورش همچنان به توافق هستهای با ایران پایبند است.نیکی هیلی در ادعاهایی مضحک علیه کشورمان گفت: ایران مسئول بیثباتی در مناطق زیادی در جهان است. ایران قطعنامههای شورای امنیت را درباره برنامه هستهای نقض کرده است. باید به اقدامات ایران پاسخ داد و این اقدامات به معنای لغو توافق هستهای نیست.
نمونهای از توان دیپلماسی
از دیگر سو نماینده سوئد در شورای امنیت سازمان ملل با تاکید بر اینکه برجام نمونهای از توان دیپلماسی است، گفت که اروپا از برجام حمایت میکند. نماینده سوئد در نشست شورای امنیت گفت: برجام نمونهای مهم از توان دیپلماسی است. هدف برجام تضمین ماهیت صلح آمیز برنامه هستهای است و باعث تقویت ساختار عدم اشاعه میشود. همانطور که فدریکا موگرینی گفت اتحادیه اروپا به اجرای کامل این توافقنامه پایبند است. برجام به امنیت منطقه و فراتر از آن کمک کرد.وی گفت: تشویش جهانی در زمینه تسلیحات هستهای در بالاترین سطح از زمان پایان جنگ سرد است. خطر تسلیحات کشتار جمعی تهدیدی جدی برای صلح و امنیت بین الملل است. این در حالی است که فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا تاکنون چندین بار اعلام کرده که اتحادیه اروپا از برجام حمایت میکند.
لزوم پایبندی همه به برجام
همچنین نماینده هلند در شورای امنیت تاکید کرد که برجام یک دستاورد مهم در عرصه دیپلماسی است و همه طرف ها باید به اجرای آن پایبند باشند. نماینده هلند در جلسه شورای امنیت درباره موضوع منع گسترش تسلیحات کشتار جمعی گفت: برجام دستاوردی مهم درعرصه دیپلماسی بین المللی است. عمل کردن همه طرفها به توافقنامه برجام اهمیت دارد. من از پیشنهاد فرانسه برای گفتوگو درباره موضوعات مربوط به ایران استقبال میکنم.وی اظهار داشت: گسترش تسلیحات کشتار جمعی، تهدیدی برای صلح و امنیت جهانی است. جهانی عاری از تسلیحات کشتار جمعی، هدف هلند است. ان پی تی؛ سنگ بنای رژیم جهانی برای جلوگیری از گسترش تسلیحات هستهای است.
طرحی برای سختتر کردن
با وجود مخالفتهای مقامات کشورمان و مقامات اروپایی با هرگونه تغییر در برجام، طرحی توسط دو قانونگذار جمهوریخواه در مجلس نمایندگان آمریکا ارائه شده که مفاد برجام را برای ایران سختتر میکند. این طرح تحت عنوان «قانون تحریمها و سیاست آزادی ایران» توسط پیتر روسکام و لیز چنی که هر دو جمهوریخواه هستند معرفی شده است.چنی گفت: این طرح واضح بیان میکند که هرگونه توافقی باید شامل چه چیزهایی باشد.وی در اظهاراتی بیاساس و در حالیکه آژانس اعلام کرده است سطح دسترسیها به سایتهای ایران کامل و بیسابقه است، گفت: یک توافق با ایران باید حداقل اجازه بازرسی در هر زمان و از هر مکان از جمله سایتهای نظامی در ایران را شامل شود. همچنین باید یک ممنوعیت در مورد غنیسازی اورانیوم در حد نظامی و یک منع توسعه برنامه موشکی در آن اعمال شود.
گفتوگوی برجامی تیلرسون با اروپاییها
این در حالی است که سخنگوی وزارت خارجه آمریکا اعلام کرد رکس تیلرسون در سفر خود به کشورهای مختلف اروپا از 21 تا 27 ژانویه از جمله انگلیس، فرانسه، لهستان و سوئیس در مورد پیشنهاد آمریکا برای بازبینی در برجام با همتایان اروپایی خود گفتوگو خواهد کرد. هیتر نائورت گفت: تیلرسون با بوریس جانسون همتای انگلیسی خود و مارک سدویل مشاور امنیت ملی در مورد موضوعاتی مثل ایران، سوریه و کره شمالی گفتوگو خواهند کرد.