رنج تولید از شوک‌های ارزی

گروه صنعت، معدن و تجارت: لیست مشکلات پیش روی بخش تولید هر روز بلندتر می‌شود. حقیقت این است که فهرست مشکلات بخش تولید همیشه بلند بالا بوده؛ بخشی که به‌عنوان پیشران توسعه قرار است چرخ اقتصاد را بچرخاند و زمینه رشد کشور را فراهم کند. در این فهرست بلند بالا همه جور مشکلی دیده می‌شود؛ از فرسودگی ماشین‌آلات و به‌روز نبودن تجهیزات و واردات بی‌رویه گرفته تا مسائل بانکی، بیمه‌ای، مالیاتی و... از جمله مسائلی است که موانع و محدودیت‌های زیادی را برای فعالان بخش‌های تولیدی و اقتصادی کشور ایجاد کرده است. در این بین بالا بودن هزینه‌های تولید در کشور به واسطه همین مشکلات، به یکی از دغدغه‌های مهم فعالان این بخش تبدیل و باعث شده حاشیه سود تولید به شدت کاهش یابد و رقابت‌پذیری در این بخش کم شود.

در کنار بالا بودن نرخ‌های سود بانکی، نرخ‌های حق بیمه، مالیات و... نوسانات ارزی و بالا رفتن نرخ ارز از جمله فاکتورهای مهمی است که در بالا رفتن هزینه بیشتر صنایع و واحدهای تولیدی کشور اثر می‌گذارد و به شدت حاشیه سود این بخش را پایین می‌آورد. دلیل آن هم واضح است؛ از واردات مواد اولیه گرفته تا کالاهای واسطه‌ای، همه به نرخ ارز وابسته‌اند و زمانی که نرخ ارز افزایش می‌یابد هزینه تمام‌شده تولید نیز از این بابت به‌شدت افزایش پیدا می‌کند، چراکه بسیاری از صنایع ما به مواد اولیه خارجی وابسته است.

آنطور که کارشناسان اقتصادی می‌گویند، این شرایط در نهایت می‌تواند باعث افزایش سطح عمومی قیمت‌ها و همچنین زیان واحدهای تولیدی و صنعتی و تعطیل شدن این بخش‌ها شود، از این رو تاکید بر این است که در کنار تمهیداتی چون کاهش نرخ‌های سود بانکی، تخفیف‌های مالیاتی، اعمال تعرفه‌های مناسب، استمهال بدهی‌های بخش صنعت و تولید که فشار مضاعف به تولید داخل وارد کرده، نرخ ارز که این روزها هم به شدت ملتهب شده و جهش‌های شدید قیمتی را تجربه می‌کند، هرچه سریع‌تر به تعادل برسد تا پیامدهای منفی که می‌تواند برای بخش تولید و صنعت کشور ما داشته باشد، تعدیل شود.

اثر منفی نوسان ارز بر بخش تولید

حسین سلیمی، عضو اتاق بازرگانی اتاق ایران درباره تاثیرات نوسان در بازار ارز بر بخش‌های تولیدی در گفتگو با خبرنگار «تجارت» گفت: نرخ ارز می‌تواند تاثیر مستقیم و غیرمستقیم خود را بر بخش تولید و صنعت کشور بگذارد و باعث بالا رفتن هزینه‌های این بخش و در نهایت بالا رفتن سطح عمومی قیمت‌ها در کشور شود. رشد نرخ ارز عوامل و فاکتورهای زیادی می‌تواند اثر بگذارد. تعیین نشدن نرخ ارز براساس عرضه و تقاضا، روند رشد اقتصادی، میزان تولید ثروت، میزان بهره‌وری و کارآیی اقتصاد، بالا بودن واردات و پایین بودن میزان صادرات، محدودیت‌های موجود در وصول دلارهای نفتی، بالا بودن تقاضای ارز و... از جمله عواملی است که می‌تواند بر جهش‌های قیمتی ارز در بلندمدت و کوتاه‌مدت اثر بگذارد و سایر بخش‌های اقتصادی را متاثر کند.

به گفته این کارشناس اقتصادی، از آنجایی که اقتصاد ایران به طور عمده وارداتی است، از این رو با افزایش نرخ ارز به هر دلیلی، هزینه تولید در کشور بالا می‌رود و این موضوعی است که روی سطح عمومی قیمت‌ها می‌تواند اثر بگذارد. او ادامه داد: صنایع و کارخانه‌های تولیدی که مواد اولیه تولیدشان را از خارج وارد می‌کنند، از جمله بخش‌هایی هستند که در این شرایط متضرر خواهند شد. همچنین شرکت‌هایی که در گذشته وام‌های ارزی دریافت کرده‌اند و اینک باید با نرخ‌های بالاتر تعهدات‌شان را پرداخت کنند نیز در معرض آسیب هستند.

سلیمی در ادامه با بیان اینکه نرخ ارز غیرمتعارف به تولید و صنعت کشور ضربه خواهد زد، تصریح کرد: اگر هزینه‌های تولید کاهش یابد که نرخ ارز یکی از فاکتورهای موثر در این زمینه است، به طور حتم حاشیه سود این بخش بالا می‌رود و تولید رونق بیشتری خواهد گرفت و این موضوعی است که در افزایش سرمایه‌گذاری‌ها در کشور، کاهش بیکاری، افزایش صادرات و... نیز موثر خواهد بود. او معتقد است: باید قبول کنیم که رشد و نوسانات نرخ دلار، چشم‌انداز اقتصاد را ضعیف خواهد کرد و این موضوعی است که می‌تواند بر سرمایه‌گذاری‌های داخلی و خارجی در کشور اثر منفی داشته باشد، بنابراین یکی از راه‌های مدیریت نرخ ارز، کاهش تقاضا یا افزایش عرضه آن در بازار است.

این عضو اتاق بازرگانی تهران در پایان با اشاره به اینکه بانک مرکزی موافق تلاطم در بازار ارز نیست، خاطنرشان کرد: اثرات منفی بالا رفتن نرخ ارز طی دو ماه آینده در کالاهای وارداتی خواهیم دید. مسئولان وعده تک نرخی شدن ارز می‌دهند و یا اعلام می‌کنند قیمت کاهش می‌یابد اما، این اتفاق صورت نمی‌گیرد، عدم کاهش قیمت ارز نشان دهنده این است که دولت ارز کافی برای مدیریت بازار در اختیار ندارد.