گروه اقتصاد کلان-ایلیا پیرولی: قیمت طلا و به تبع آن نرخ سکه با رشد بی‌سابقه‌ای در طی روزهای گذشته مواجه شده است. دیروز نرخ سکه به ایستگاه یک میلیون و پانصد و هفتاد و یک هزار تومان رسید. قیمتی که بازار سکه در طول تاریخ حیات خود تا کنون تجربه نکرده است. نکته جالب‌تر آنکه قیمت طلای جهانی نیز با رشد بها به آن حد که بتواند بازار داخلی را متاثر سازد، قرار ندارد.
حالا در کنار همه چالش‌های اقتصادی، بازار داخلی در التهابی فرو رفته که به عقیده بسیاری از کارشناسان اقتصادی، حاصل عدم مدیریت نرخ ارز بوده است. آنها می‌گویند؛ بانک مرکزی نتواست به وعده خود جامه عمل بپوشاند و یکسان‌سازی نرخ ارز را اجرایی کند. به باور آنها این موضوع حاصل سیاست‌گذاری اشتباه و نادرست مسئولان دولت یازدهم و دوازدهم بوده که همانند مسئولان گذشته اقدام کردند.
بازار ارز مدت‌هاست که در التهاب قرار دارد و همه مسئولان از جمله بالاترین مقام اجرایی کشور وعده فروکش کردن آن را بارها داده‌اند؛ اما انگار این هیولای اقتصاد بدون توجه به همه وعده‌ها و اقدامات همه متغییرهای اقتصادی را متاثر خود کرده و می‌کند. حالا در این میان هنوز مشخص نیست که دولت و بانک مرکزی در این آشفتگی نرخ ارز چقدر سهیم است. بارها از سوی کارشناسان اقتصادی موضوع گفته شده تایید شده اما این دولت و دولت‌های گذشته این موضوع انکار کرده‌اند.
اما کارشناسان بر اساس آمارها و شواهد عینی معتقدند که دولت‌ها برای جبران کسری بودجه خود اقدام به دخالت دربازار ارز کرده و فیتیله نرخ ارز را بالا کشیده تا برای خود سودآوری کنند. یعنی برای جبران هزینه‌های جاری خود.
رئیس اتحادیه تولید کنندگان و صادرکنندگان طلا، جواهر و سنگ‌های قیمتی ایران، درباره چرایی افزایش قیمت طلا و سکه گفته است: عوامل داخلی و بیرونی بر قیمت طلا اثرگذار هستند. همواره قیمت طلا متاثر از این دو موضوع بسیاری از متغییرهای کلان اقتصادی را تحت الشعاع خود قرار داده است.
عبادلله محمدولی در گفت‌وگو با خبرنگار روزنامه تجارت ادامه داده است: از عوامل بیرونی می‌توان به تنش‌های سیاسی موجود بین ایران و یگر کشورها اشاره کرده که به صورت طبیعی بر اقتصاد و به ویژه متغییرهای کلان اقتصادی تاثیر می‌گذارد.از طرفی تنش‌های سیاسی در دورن کشورهای جهان و همچنین بین کشورها نیز از دیگر عواملی است که خود به خود بازار طلا را متاثر خواهد کرد.
این فعال بازار طلا و سکه گفته است: در بازار داخلی نیز مادامی که سیاست‌گذاری پولی ساماندهی نشود، نمی‌توان به بازارطلا را به سامان کرد. یعنی اینکه در حال حاضر اصلی‌ترین عامل افزایش قیمت طلا در بازار داخلی، نوسان‌های شدید نرخ ارز در طی یکی دو ماه اخیر بوده است. دولت در این باره تا کنون هیچ اقدامی به عمل نیاورده است. این در حالی است که طلا به عنوان یک متغییر اقتصادی تابع شرایط مالی پولی است. از این رو هنگامی که پایه پولی کشور تضعیف شود، نرخ ارز و سکه و طلا با افزایش مواجه می‌شوند. این نتیجه بلبشو اقتصادی است چرا که اگر سیاست‌گذاری اقتصادی کشور بر پایه اقتصاد مولد شکل بگیرد و تولید به عنوان نوک پیکان اقتصاد در اولویت سیاست‌گذاری‌های دولت قرار بگیرد، قیمت طلا و سکه این‌چنین با التهاب مواجه نخواهد شد.
به گفته محمدولی؛ در حال حاضر نامولدها بر اقتصاد تسلط پیدا کرده‌اند و این امر باعث شده تا آنها برای سودآوری بیشتر دست بر روی متغییرهای کلان اقتصادی گذاشته و بازارها راملتهب می‌کنند تا جایی‌که مردم در این التهاب روانی تحریک شده و اقدام به خروج سپرده‌های خود از بانک‌ها کرده و مبادرت به خرید طلا و سکه و ارز می‌کنند. اینهاهمه ناشی از رشد غیرمولدهاست.
به گفته وی، مادامی که صنایع و تولید به معنای واقعی در این اقتصاد در چرخه قرار نگیرد، سناریوها یکی پس از دیگری تکرار می‌شوند و این قصه نخ نما شده همواره قربانی می‌گیرد.
وی با انتقاد شدید از بانک مرکزی نسبت به نداشت سیاست‌گذاری مستقل در این زمینه گفته است: بانک مرکزی نه تنها هویت مستقل نداشته بلکه به عمد یا ناخواسته نتواسته سیاست‌گذاری مناسبی برای بازار ارز داشته باشد. این امر باعث شده تا التهاب نسبت به ماه‌های گذشته در این بازار بیشتر شده و بر دیگر بازارها اثر مستقیم داشته باشد.
نایب رئیس اتحادیه کشوری طلا و سکه نیز اصلی‌ترین عامل افزایش قیمت طلا و سکه را نوسان‌های بازار ارز اعلام کرده و گفته است: قیمت طلا وسکه از حاصل ضرب قیمت جهانی طلا و نرخ ارز به دست می‌آید لذا هنگامی که نرخ ارز روند صعودی داشته باشد قیمت طلا نیز با رشد مواجه خواهد شد. این اصلی‌ترین عامل افزایش قیمت طلا و سکه در این روزها بوده است.
محمد کشتی آرای در گفت‌وگو با خبرنگار روزنامه تجارت گفته است: در مواقعی که التهاب ایجاد می‌شود، تقاضا با افزایش رو به رو خواهد شد، تقاضایی که کاملا حبابی بوده و متاثر از عوامل روانی ناشی از رشد قیمت ارز بوده است. از این رو متقاضیان نقدینگی خود را به طلا و سکه و ارز تبدیل می‌کنند که این عامل باعث می‌شود دامنه التهاب بازار طلا فروکش نکند.
وی ادامه داده است: بی‌شک مدیریت بانک مرکزی بر نرخ ارز می‌تواند تاثیر مستقیمی بر دامنه التهاب بازار طلا و سکه داشته باشد.
به گفته وی، روند جهش قیمتی در این کالای لوکس در صورت نبود مدیریت منطقی همچنان ادامه خواهد داشت، چرا که دامنه التهاب قیمت طلا و سکه فروکش نکرده است.
این فعال بازار طلا و سکه در ادامه با بیان اینکه حراج سکه از سوی بانک کارگشایی اقدامی مناسب بوده گفته است: اما این میزان از حراجی کافی نبوده و باید بانک مرکزی بر این موضع شدت عمل بیشتری داشه باشد. مدیریت مناسب بهترین راه‌حل در این وضعیت است که بانک مرکزی می‌تواند به خوبی نقش خود را در صورت داشتن استراتژی ایفا کند.
آنچه اکنون در بازار مشاهده می‌کنیم، تنها یک موضوع را برایمان تداعی می‌کند و آن هم حضور گسترده رانت‌خواران و انحصارگرایان در اقتصاد ایران است.
