"آتشبازی، شام، شیرینی! چهارشنبهسوری خود را متفاوتتر از همیشه
برگزار کنید." جشن ایرانیها در آخرین شب چهارشنبه سال، تبدیل به مدل
تازهای از کسبوکار در کشور شده است.
مدتهاست که هزینههای برگزاری چهارشنبهسوری دیگر فقط در ترقهها و آتشبازیها خلاصه نمیشود. در سالهای اخیر آژانسهای مسافربری مردم را برای جشن چهارشنبهسوری به خارج از تهران دعوت میکنند. کویرهای مصر، مرنجاب و قم مقصد اصلی تهرانیهایی است که میخواهند این مراسم را به صورت سالم و سنتی برگزار کنند. تورها اما به سفرهای یکروزه خارج شهری خلاصه نمیشوند و باغ تالارهای پذیرایی هم در سالهای اخیر برای خود چهارشنبهسوری دارند. برای اینکه شب چهارشنبهسوری را در یک باغ تالار حوالی کرج بگذرانید، باید بهطور میانگین بین ١٢٠ تا ١٥٠هزار تومان هزینه کنید.
امسال اما کسانی که برای تجربه یک چهارشنبهسوری متفاوت اقدام کرده بودند، بین ٦٠ تا ٢٥٠هزار تومان برای هر نفر به تورهای مسافربری پرداخت کردند که مقاصدشان کویرهای بزرگ کشور بود. نمیتوان عدد دقیقی از تعداد افرادی که در این مراسم شرکت میکنند، اعلام کرد اما فارغ از این مدل تازه برگزاری، اگر هرخانواده ایرانی بهطور میانگین فقط ١٠هزار تومان برای برگزاری چهارشنبهسوری هزینه کرده و ٤ عدد بالن آرزو به آسمان بفرستد، یک گردش مالی ٢٤١میلیارد و ٩٦٠میلیون تومانی در کشور ایجاد میشود، چراکه طبق آخرین آمار، مرکز آمار ایران ٢٤میلیون و ١٩٦هزار خانوار در کشور وجود دارد.
آژانسها با شعار «چهارشنبهسوری خود را متفاوتتر از همیشه بگذرانید» از هفتههای پیش شروع به جذب مسافر کردند. ظرفیت تورها بین ٥٠ تا ٢٠٠نفر بوده و وسیله ایاب و ذهاب به مقاصد مورد نظر فراهم است. برخی برای باغ تالارهای اطراف کرج آگهی دادهاند و برخی برای کویرهای بزرگ اطراف اصفهان، یزد و قم. مدیر یکی از کانالهای تلگرامی میگوید: تور ما یکروزه و به سمت باغ تالاری حوالی گرمدره است. از ساعت ٣ بعدازظهر تا ١٢ شب جشن و آتشبازی داریم. میوه، شیرینی، شام، عصرانه و وسیله ایاب و ذهاب فراهم است و هزینهای که شما برای این شب پرداخت میکنید، ١٣٥هزار تومان است. این درحالی است که آژانسها شکل رسمیتری به این مراسم دادهاند. یکی از این آژانسها، برای برگزاری مراسم در دل کویر قم به همراه شام و یک شب اقامت در کاروانسرای پاسنگان، ١١٥هزار تومان از شما طلب میکند؛ ظرفیت این تور ٦٠نفر است.
برخی آژانسها به بهانه بیمه و شام مفصل، بین ٢٢٠ تا ٢٥٠هزار تومان برای برگزاری مراسم چهارشنبهسوری در کویر مصر و مرنجاب درخواست میکنند. سایتهایی مثل تخفیفان و نتبرگ اما فراخوانهای عمومی دادهاند. آنها برای تورهای مشابه بین ٦٠ تا ١٠٠هزار تومان از شما درخواست میکنند.
*بیخبری اتحادیه
رئیس اتحادیه تالارهای پذیرایی از چهارشنبهسوری در تالارها خبر ندارد. خسرو ابراهیمی میگوید: من تابهحال نشنیدهام که ارگانی یا آژانسی در تالارها مراسم چهارشنبهسوری را برگزار کند اما بهطورکلی میتوانم بگویم اگر قرار است هر مراسمی در تالارهای کشور برگزار شود، از ولیمه گرفته تا عروسی و دورهمی و... منوط به دریافت مجوز از اداره اماکن است. صلاحیت افراد باید توسط این اداره تأیید و شئونات اسلامی در مراسمها رعایت شود.
*همه هزینههای چهارشنبهسوری در سال ٩٧
اگر مراسم لاکچری برگزاری چهارشنبهسوری را فراموش کنیم، بسیاری هنوز به آتشبازی و... روی میآورند. اقلام مختلفی برای آتشبازی وجود دارد. از بالن آرزوها گرفته تا نارنجکهای دستی.
در آستانه آخرین شب چهارشنبه سال بازار لوازم این شب با تقاضای زیادی همراه شده است؛ بازاری که وسایل آن تنوع زیادی دارد عمدتا به صورت قاچاق از چین میآید که گردش مالی چند میلیاردی دارد و متقاضیان آن هم اغلب نوجوانان هستند.
با فرا رسیدن شب چهارشنبهسوری بازار لوازم این شب داغ شده است و متقاضیان زیادی برای تهیه این لوازم و وسایل اقدام میکنند، چراکه چهارشنبه سوری یکی از ایام باستانی و سنتی ایرانیان است که مراسم آن هر سال توسط بخش زیادی از مردم به ویژه جوانترها برگزار میشود.
البته در سالیان اخیر فرا رسیدن چهارشنبه سوری همواره با نگرانیهای زیادی روبرو است و همیشه بیمارستانهای کشور در این شب میزبان تعداد زیادی از مجروحان و مصدومان این شب هستند؛ اتفاقی که باعث شده یک سنت قدیمی که میتواند موجب نشاط اجتماعی شود به یک رخداد حادثهساز تبدیل گردد.
شاید یکی از سوالات این باشد که وسایل چهارشنبه سوری از کجا تهیه میشود. وسایلی که این روزها تقریبا در بازارهای بزرگ و کوچک قابل مشاهده است؛ از کنار خیابانها و چهارراههای اصلی تا مترو و بازار بزرگ تهران.
یکی از مناطقی که این لوازم را عرضه میکند بازار بزرگ پایتخت است که دستفروشان وسایل چهارشنبه سوری را میفروشند. اما اصلیترین منطقهای در تهران که توزیع کننده این لوازم است خیابان مولوی است که به صورت عمده در آنجا قابل مشاهده است و خرده فروشان این لوازم را از این منطقه تهیه میکنند، برای همین معمولا این لوازم در این منطقه ارزانتر است.
به طور کلی لوازم چهارشنبه سوری را میتوان به دو دسه تقسیم کرد. یکی لوازم کم خطر و بیخطر و دیگری لوازم پرخطر. بخش زیادی از وسایلی که دستفروشان عرضه میکنند شامل وسایل کم خطر و بی خطر میشود مانند بالن، سیگارت، سوتی، کپسول، آبشار و منور.
بعضی از این وسایل جنبه زیبایی هم دارد و در شب چهارشنبه سوری جلوه جالبی به شهر میدهد. بعضی دیگر هم مثل سیگارت و کپسول با اینکه خطر جدی ندارند اما سر و صدای زیادی ایجاد میکنند.
عمده لوازمی هم که در چهارشنبه پایانی سال استفاده میشود شامل همین لوازم است اما عدهای هم هستند که به سراغ لوازم پر خطرتر میروند؛ لوازمی که نه تنها صداهای گوش خراشی دارند بلکه درصد آسیب و تلفات انسانیشان بسیار بالاست.
اکلیل سرنج که برای تهیه نارنجک های دستی استفاده میشود یکی از این وسایل است که در این سالها حوادث زیادی آفریده است. نارنجکهای دستی معمولا توسط افراد در زیرزمین و جاهایی مانند آن تهیه میشود و با توجه به اشتعال پذیری بالای این مواد، امکان انفجار آن بسیار بالاست.
عمده متقاضیان این بازار هم جوانها و به ویژه نوجوانها هستند؛ کسانی که به دنبال تفریح و نشاط هستند اما خیلیهایشان نمیدانند چطور انرژیشان را تخلیه کنند و بعضا روشهای اشتباهی را برای این کار انتخاب میکنند.
البته کودکان و نوجوانانی هم هستند که با پدر و مادرشان برای خرید این لوازم به بازار میآیند. والدینی که میخواهند نسبت به وسایلی که فرزندانشان میخرند نظارت کنند و حتی خودشان در شب چهارشنبه سوری کنار بچهها حضور مییابند و در کنار هم از روی آتش میپرند و مراسم این شب را برگزار میکنند.
گردش مالی این بازار برخلاف تصور، بسیار بالاست و سود بالایی برای پخشکنندهها و فروشندگان این مواد دارد و صحبت از گردش مالی چند ده میلیاردی این بازار است. عمده این مواد هم به گفته فروشندگان از کشور چین و به صورت قاچاق وارد میشود.
نگاهی به بازار این لوازم نشان از تنوع این وسایل دارد. هر بسته بالن ۸۰۰۰ تومان، هفت ترقه بستهای ۷۰۰۰ تومان، سوتی بستهای ۸۰۰۰ تومان، آبشار ۳۰۰۰ تومان، کپسول ۲۰۰۰ تومان، پروانه بستهای ۸۰۰۰ تومان، منور بستهای ۱۲ هزار تومان، سیگارت بستهای ۱۰ هزار تومان، کپسول بستهای ۲۰ هزار تومان، مشعل ۲۰۰۰ تومان و کهکشان تکی ۱۵۰۰ تومان قیمت دارد.
حتی اگر هر خانواده ایرانی تنها ١٠هزار تومان برای برگزاری این مراسم هزینه کند، با توجه به تعداد خانوار ٢٤میلیون و ١٩٦هزاری که مرکز آمار اعلام کرده است، نزدیک ٢٤٢میلیارد تومان گردش مالی تنها در یک شب در کشور ایجاد میشود.
این درحالی است دکتر دهمردهای رئیس بیمارستان سوانح سوختگی شهید مطهری با هشدار نسبت به پیامدهای تلخ حوادث چهارشنبهسوری در آخرین اظهارات خود گفته است؛ هزینه هر یکدرصد سوختگی بین دو تا پنجمیلیون تومان است. نباید فراموش کنیم که هزینههای چهارشنبهسوری به کپسولی و ترقه خلاصه نمیشود.