کبک از پرندگانی است که به‌سهولت قابل پرورش بوده و در صورت تولید انبوه, از درصد بهره‌وری بالایی برخوردار است به‌طوری که می‌توان گوشت آن را عرضه داشت. کبک را می‌توان با به‌کارگیری تکنیک‌های مدیریتی ویژه و استفاده از سیکل نوری معین, در تمام طول سال پرورش داد.
بسیاری از خانواده‌‌های ایرانی کبک را می‌شناسند و اکثر روستاییان میزبان این پرنده زیبا در مزارع خود هستند. گوشت کبک با سابقه مصرف طولانی به‌عنوان گوشتی لذیذ با خواص درمانی زیاد شناخته شده است. امروزه تصور بسیاری از مردم برای به‌دست آوردن گوشت کبک از طریق شکار است.
*ویژگی‌های گوشت کبک
کبک از خانواده ماکیان با خصوصیات پرندگان وحشی شکاری است. میزان پروتئین موجود در گوشت این پرنده در مقایسه با دیگر پرندگان 5 تا 10 درصد بیشتر است و انواع اسید آمینه ضروری در آن به‌وفور یافت میشود، به همین دلیل است که در اغلب نقاط دنیا پزشکان برای بیماری‌‌هایی چون ضعف اعصاب، ناراحتیهای روانی و بیخوابی مصرف این گوشت را توصیه می‌‌کنند.
این گوشت به‌دلیل چربی و کلسترول بسیار پایین از بروز بیماری‌‌های قلبی ــ عروقی پیشگیری کرده و به‌دلیل غنی بودن از پتاسیم، مصرف به‌اندازه آن برای افراد با فشار خون بالا مانعی ندارد.
گوشت کبک میتواند نیاز بدن به فسفر، منیزیم، آهن و گوگرد را تأمین کند و به تقویت حافظه و قوای جنسی بیفزاید و ضعف عمومی بدن را هم برطرف سازد.
*خواص دارویی گوشت و سایر اجزاء کبک
اطبا سنتی به افرادی که به یرقان‌های سردمزاج مبتلا بوده‌اند دستور می‌داده‌اند که یک مثقال از مغز سر کبک را با نیم مثقال صندل ساییده‌شده مخلوط و ناشتا میل نمایند و چند روز این عمل را ادامه دهند.
جگر خام این پرنده برای بیماران صرعی و زهره او برای تقویت چشم مفید است که آن را با قدری روغن زیتون رقیق کرده و در چشم می‌چکانند که چشم را بسیار شفاف و قوی می‌سازد.
داوود آزاددل انگیزه خود را از این کار علاقه به پرندگان به‌ویژه کبک می‌داند و می‌گوید: با این کار می‌خواهم با تولید انبوه آن هم به درآمدزایی مناسب برسم و هم به خودکفایی کشور در زمینه کبک کمک نمایم.
*از درآمدم راضی‌ام/ یکی از بزرگترین نیکی‌ها و خدمت‌ها کارآفرینی است
این بازنشسته فعال اقتصاد مقاومتی می‌گوید: کبک پرنده زیبایی است و صدای زیبایی هم دارد. دوره پرورش کبک به‌نسبت سایر پرندگان کمی بیشتر است. کبک در سنین 4ــ3ماهگی برای کشتار و در سن 7ــ6ماهگی برای تخم‌گذاری آماده میشود، این در حالی است که مثلاً بلدرچین در 40روزگی به سن کشتار و 50ــ45روزگی به سن تخم‌گذاری می‌رسد. تخم‌گذاری کبک‌ها دوره‌ای است. من در سالن 500متری خودم دوتا گله مولد دارم. وجود دو گله باعث میشود که من در تولید جوجه و تخم معطلی نداشته باشم چون دوتا گله دارم در طول سال معمولاً مشغول هستیم. هر گله‌ای 4 ماه تخم‌گذاری دارد بعدش 2 ماه استراحت می‌کند و فقط می‌خورد و می‌خوابد. حجم اصلی کار من در جوجه‌کشی است و بعضاً جوجه‌ها را برای پرواربندی نگه می‌دارم و تا سن 4ماهگی که برسند آنها را به کشتارگاه می‌دهم. فعلاً برای 3 نفر توانسته‌ام اشتغالزایی کنم البته با برنامه‌ریزی‌ای که دارم تصمیم به گسترش کارم دارم که دراین‌صورت برای افراد بیشتری می‌توانم اشتغالزایی داشته باشم. اشتغالزایی برای جوانان لذتبخش است زیرا یکی از بزرگترین نیکی‌ها و خدمت‌ها کارآفرینی است.
فعلاً در اول راه هستم اما با وجود این، از درآمدم راضی‌ام. بعد از دادن هزینه‌های آب و برق و کارگر برای خودم میانگین ماهی 3 میلیون تومان می‌ماند که از این درآمدم در دوره بازنشستگی خودم راضی هستم.
وی طول عمر هر کبک را حدود هفت سال عنوان کرد و افزود: جوجه کبک، بعد از سه ماه و 15 روز تبدیل به کبک میشود، طول عمر مفید یک کبک چهارسال و عمر غیرمفید آن هفت سال است.
*ابتدا بازار را خوب شناسایی کنیم/ ماهی 3هزار عدد جوجه تولید می‌کنم
در تولید کبک نباید به‌یک‌باره حجم زیادی از این پرنده را پرورش داد مخصوصاً بدون این‌که از قبل برای آن برنامه‌ریزی کرده باشیم. باید بتوانیم قبل از تولید تخم و گوشت کبک، ابتدا بازار کبک را خوب شناسایی کنیم. با فروشندگان و تأمین کنندگان محصولات کبک دوستانه مذاکره و با عقد قراردادهایی همکاری‌مان را محکم‌تر کنیم. در بازاریابی موفق بوده‌ام و محصولات را به استان‌های همجوار تهران نیز ارسال می‌کنم و حتی بعضی وقت‌ها کم هم می‌آورم. ماهی 3 هزار قطعه جوجه تولید می‌کنم که توانایی نگهداری همه اینها را در سالن 500متری خودم ندارم بنابراین این جوجه‌ها را می‌فروشم. شروع کار با راه‌اندازی یک کارگاه کوچک بسیار به‌صرفه‌تر از شروع با ایجاد کارگاه‌های بزرگ است. کارگاه‌های بزرگ خطر و ریسک بالایی دارد و کنترل کردن آن هم مکافات است و اگر مریضی بین پرنده‌ها شایع شود آن‌وقت دیگر جمع کردن کارگاه بسیار کار سختی است. اما کارگاه کوچک در صورت شکست حتی انسان را ورشکسته نخواهد کرد.
در ایران بیشتر مصرف‌کنندگان افرادی هستند که یا از نظر مالی مشکلی ندارند و یا به‌علت یک بیماری خاص توسط پزشک مصرف این گونه مواد غذایی به آنها تجویز شده است.
در ایران برای کشتار کبک به‌صورت صنعتی اقدامی صورت نگرفته است و این برای پرورش‌دهندگان کبک یک معضل است، که سبب میشود پرورش‌دهنده حتماً در مزرعه خود فضایی برای کشتارگاه در نظر گرفته و کار کشتار را خود در مزرعه انجام دهد، و این موضوع هزینه‌هایی برای پرورش‌دهنده به‌وجود می‌آورد.
با توجه به این‌که در ایران اتحادیه مشخصی جهت نظم دادن به بازار فروش محصولات پرندگانی مانند کبک و بلدرچین وجود ندارد بعضی اشخاصی را که تمایل به پرورش این پرندگان دارند از شروع کار بازمی‌دارد.
*جوجه‌کشی چگونه است؟
تخم کبک به‌طور میانگین پس از 24 روز به جوجه تبدیل میشود. اما بعضی از تخم‌ها در روز 23 و برخی در روز 25 هچ می‌شوند.
مرحله هچ به 2 یا 3 روز آخر دوره جوجه‌کشی گفته میشود که در این روزها جوجه‌ها پوسته تخم را شکسته و بیرون می‌آیند.
دوره جوجه‌کشی به‌مدت 24 روز طول می‌کشد و لذا درجه حرارت ماشین جوجه‌کشی باید 99/8 درجه فارنهایت تنظیم و میزان رطوبت 60 درصد تنظیم گردد. در روز هچ جوجه‌ها میزان رطوبت بایستی 75 درصد باشد.
*از کجا شروع کنیم؟
این فعال اقتصاد مقاومتی در آموزش به جوانان گفت: بر اساس ضوابط نظام دامپروری کشور در ابتدا باید از سازمان جهاد کشاورزی استان مربوطه پروانه تأسیس گرفت؛ بنابراین بهتر است قبل از تهیه زمین برای ایجاد مزرعه پرورش کبک به واحد صدور پروانه معاونت امور دام سازمان جهادکشاورزی استان مراجعه و با کارشناسان مذاکره کرده تا با درنظرگرفتن ضوابط نظام دامپروری کشور، اقدامات لازم انجام شود. بعد از دریافت موافقت اصولی باید با ادارات دامپزشکی، محیط‌زیست، میراث فرهنگی، امور اراضی درباره بلامانع‌بودن ایجاد واحد پرورشی کبک، هماهنگی‌های لازم انجام شود. پرورش کبک با خرید گله مولد مادر که باید در سن پنج‌ماهگی باشد شروع میشود. پس از خرید گله مولد و نگه‌داشتن گله در یک سیکل 50روزه نوری فعالیت کبک برای تخم‌گذاری آغاز میشود. این سن بهترین زمان برای تخم‌گذاری است. کبک در هفت‌ماهگی به بلوغ جنسی و در چهارماهگی به بلوغ وزنی می‌رسد.
این فعال اقتصاد مقاومتی اشتغالزایی برای جوانان را دغدغه همیشگی‌اش عنوان می‌کند و می‌گوید: «فکر می‌کنم یکی از بزرگترین نیکی‌ها و خدمت‌ها کارآفرینی است، به‌خصوص برای جوانان».
*گوشت کبک بسیار مفید و لذیذ است
غلامی با اشاره به خواص گوشت کبک می‌گوید: گوشت کبک جوان، نرم و به‌سرعت پخته میشود، به‌خلاف قرقاول که باید پس از کشتن چند روز با پر در داخل یخچال نگهداری شود، کبک با فاصله کوتاهی بعد از ذبح، قابل‌خوردن است. گوشت کبک گرم و خشک و زودهضم است. گوشت کبک به‌علت پروتئین بالا و درصد چربی پایین، مصارف فراوانی دارد و برای درمان بعضی از بیماری‌ها مانند ضعف اعصاب توصیه میشود، و در رفع ناراحتیهای روانی و بیخوابی مؤثر است. در افراد مسن قوای ازدست‌رفته جوانی را بازمی‌گرداند.
ای‌کاش زودتر بازنشسته می‌شدم/ پشت میزنشینی فرهنگ بدی شده است
اقتصاد مقاومتی طرح بسیار خوبی است و الآن بسیار از شرایطم راضی هستم. ای‌کاش زودتر بازنشسته می‌شدم. چون کارمند بودم نمی‌توانستم به‌خوبی در این عرصه فعالیت کنم اما به‌محض اتمام بازنشستگی توانستم برای راه‌اندازی مزرعه پرورش کبک برنامه‌ریزی کنم. این کارگاهها زودبازده و اقتصادی هستند. جوان‌ها باید قدر لحظه‌های خویش را بدانند و نگویند که کار نیست. پشت‌میزنشینی عادت و فرهنگ بدی شده است که به جان جوانان ما افتاده است. جوان‌ها آستین‌هایشان را بالا بزنند و فکر کنند اصلاً هیچ اداره‌ای در کشور وجود ندارد آن‌وقت جوانان باید چه‌کار می‌کردند؟!
*دولت باید از جوانان حمایت کند/ جوانان با تحقیق وارد عرصه اقتصاد مقاومتی شوند
البته باید دولت نیز به یاری جوانان بیاید و از آنها حمایت کند، این حرف تمامی تولیدکنندگان است که دولت با حمایت خود میتواند به اشتغالزایی جوانان کمک نماید. اقتصاد مقاومتی در روستاها را باید دست‌کم نگرفت و باید جوانان با شناخت روستای خود به‌دنبال کسب و کار باشند. و اگر قرار است هر جوانی وارد فعالیتهای اقتصادی شود باید حتماً با تحقیق و مطالعه این کار را آغاز کند تا پایه‌های کاری او مستحکم‌تر باشد و خدای نکرده شکست نخورد.
