ماجرای تصادف سانچی به روایت جعبه سیاه + جزئیات

نادر پسنده در نشست تشریح رسیدگی به سانحه نفتکش سانچی و کشتی فله بر کریستال با اشاره به این‌که بر اساس فصل 7 آیین‌نامه بین المللی بررسی سوانح دریایی آماده شده است، اظهار کرد: کشورهای ایران،‌ چین،‌ پاناما (صاحب پرچم کشتی سانچی)،‌هنگ کنگ و بنگلادش مجاز به بررسی سانحه بودند.

وی با بیان این که اطلاعات جعبه سیاه کشتی،‌تصریح کرد: کشتی فله بر کریستال از بندر کالاما آمریکا به سمت بندر دونگاوان چین حرکت می‌کند و همه بررسی‌های فنی آن بدون نقص اعلام شده است.

وی ادامه داد:  کشتی نفتکش سانچی یک روز بعد یعنی 25 آذرماه سال گذشته از بندر عسلویه با 111510 تن میعانات گازی به سمت بندر دایسان کره جنوبی حرکت می‌کند که زمان تقریبی رسیدن به مقصد 18 دیماه است. 

وی با بیان این‌که حدود 15 متر (به اندازه یک ساختمان 5 طبقه) از این کشتی زمانیکه بار دارد زیر آب می‌رود،  تصریح کرد: در سانحه سانچی، عرشه کریستال در سینه نفتکش سانچی فرو رفته بود، 

رئیس هیئت ایرانی بررسی سانحه سانچی با یادآوری این‌که 16 دیکاه ساعت 18 و 45 دقیقه به وقت محلی چین تعویض شیفت نگهبانی روی تانکر سانچی از افسر دوم به افسر سوم آغاز می‌شود، اظهار کرد: با توجه به نزدیک بودن کشتی به مقصد نهایی لذا ساعت محلی در کشتی تانکر سانچی به وقت محلی کره‌جنوبی تنظیم می‌شود. همزمان یکی دیگر از افسر دوم‌های سانچی در اتاق نقشه در حال اصلاحات نقشه‌هاست.

پسنده با اشاره به این‌که ساعت 19 و 24 تعدادی کشتی از سمت چپ در مسیر تقاطع با سانچی است،‌گفت: کریستال برای اولین بار با مسیر 214 درجه و سرعت 13.2 گره دریایی در فاصله 9.8 مایلی روی صفحه رادار تانکر سانچی مشاهده می‌شود. 

وی با بیان این‌که رادار سانچی روی فاصله 6 مایلی تنطیم شده است، افزود: البته در عین حال برد رادار 10 مایل است، حدود 25 دقیقه ثبل از سانحه کشتی سانچی کستی فله بر کریستال را می‌بیند.

وی با اشاهر به این‌که ساعت 19  و 30 دقیقه افسر سوم سانچی در حال بررسی چراغ‌های ناوبری سایر کشتی‌هاست و بر اساس محاسبات وی تمام کشتی‌ها از پاشنه سانچی عبور می‌کند، تصریح کرد: ساعت 19 و 31 دقیقه دیده‌بان کریستال که دوره آموزشی را طی می‌کند اعلام می‌کند کشتی سانچی را در 7 مایلی دیدهام و می‌گوید موقعیت سانچی را بررسی کرده و متوجه شدم که زاویه آن با کشتی ما تغییر نکرده و خطر تصادم وجود ندارد.

وی تاکید کرد: افسر سوم سانچی در ساعت 19 و 32 موقعیت کشتی‌های اطراف سانچی را بررسی کرده که زاویه تقاطع تمام کشتی‌ها مورد توجه منفی است یعنی کشتی از پاشنه عبور می‌کند،‌همزمان کشتی کریستال در فاصله 6.8 سانچی قرار دارد. افسر اول کریستال علایم موقعیت خودکار AIS دو کشتی را روی رادار دریافت می‌کند و افسر اول این کشتی تایید می‌کند که سانچی از 9. مایلی (1و5 کیلومتر) سینه کریستال عبور می‌کرده است.

پسنده با یادآوری این‌که ساعت 19 و 34 دقیقه (کمتر از 15 دقیقه قبل از سانحه) افسر اول کریستال برای تنظیم مسیر اصلی هدایت کشتی مسیر را از 217 درجه به 225 درجه تغییر می‌دهد،‌گفت: افسر اول کریستال می‌گوید کشتی مقداری به سمت چپ منجرف شده بود لذا تصمیم می‌گیرد با تغییر زاویه حرکت کشتی به مسیر اولیه برگردد. در ساعت 19 و 35 دقیقه ملوان دیده‌بان سانچی می‌گوید چراغ‌های سبز و قرمز یک کستی را در زاویه 13 درجه رویت می‌کند(یعنی سانچی دقیقا روبروی کریستال قرار گرفته است)، در این زمان مسیر حرکت کریستال 218 درجه است. ساعت 19 و 36 دقیقه کشتی ماهیگیری توسط بی سیم تانکر سانچی را صدا می‌زد و با لهجه و زبان بسیار نامفهومی درخواست می‌کند که از سمت چپ همدیگر عبور کنیم. در این لحظه علامت کشتی ماهیگیری و کریستال روی تانکر سانچی قرمز می‌شود.

رئیس هیئت ایرانی بررسی سانحه سانچی بیان کرد: در ساعت 19 و 39 دقیقه افسر سوم سانچی به دیده‌بان می‌گوید این تماس ها را هیچ وقت پاسخ ندهید چراکه اگر پاسخ ندهید او خودش مجبور خواهد شد اقدام لازم را به عمل آورد لیکن اگر پاسخ دهید او فکر می‌کند برای شکل مانور با شما توافق رسیده استو در حالی که شما به علت نوع زبان متوجه منظورش نشده‌ای که او مطابق با خواسته خود مانور مشترک می‌کند ولی اگر پاسخ ندهید مجبور می‌شود یک مانور مستقل انجام دهد. ساعت 19 و 40 دقیقه افسر سوم سانچی به دبه‌بان دستور می‌دهد با نورافکن به سمت شناور ماهیگیری علامت خطر 5 فلش کوتاه اعلام کند. ساعت 19 و 41 دقیقه علامت نوری داده می‌شود و کشتی ماهیگیری با تغییر مسیر به سمت چپ و از سمت راست سانچی برای عبور از پاشنه کشتی ادامه مسیر می‌دهد. در این زمان کشتی کریستال هنوز با مسیر جدید 225 درجه به سمت سانچی در جرکت است.

پسنده با بیان این‌که کشتی کریستال از روی ناآگاهی مسیر خطرناکی را در پیش گرفته است،‌ افزود: ساعت 19 و 42 دقیقه مسیر کشتی کریستال روی 225 درجه ثابت می‌شود و فاصله این کشتی با سانچی 3.1 مایل است. در این زمان افسر اول کریستال می‌گوید بعد از تغییر مسیر کشتی فاصله عبور سانچی 4. مایل شده بود . او می‌گوید من اکو سانچی را روی رادار نمی‌دیدیم ولی اطلاعات موقعیت اتوماتیک آنرا دریافت می‌کردم.

وی با تاکید بر این‌که  این حرف‌ها برای هیچ دریانوردی قابل قبول نیست، ادامه داد: دو حالت وجود دارد یا رادار خراب بدوه که این وضعیت نبوده است، یا این‌که رادار به خوبی تنظیم نشده است. در این زمان افسر سوم سانچی می‌گوید اگر من اقدامی انجام دهیم وضعیت بدتر می‌شود آنها کشتی‌های کوچکتری هستند و باید کاری انجام دهند.

وی با بیان این‌که کشتی سانچی خطر را درک کرده اما راهی برای گریز آن ندارد چون کشتی ماهیگیری سمت راست آن قرار دارد، اظهار کرد: ساعت 19 و 44 دقیقه از افسر سوم کریستال سئوال می‌شود که بعد از تغییر مسیر کشتی و با مشاهده رادار ایا متوجه خط تصادف با کشتی‌های دیر نشده است که پاسخ می‌دهد اکو رادار را نمی‌دیدم و فقط علایم موقعست کشتی‌های اطراف را دریافت کرده و فکر می‌کردم این علایم مربوط به کشتی‌های کوچک ماهیگیری است. ساعت 19 و 45 دقیقه یعنی 5 دقیقه قبل از سانحه افسر سوم سانچی وضعیت کریستال را بررسی می‌کند و کریستال در فاصله 2 مایلی و زاویه 25 درجه قرار دارد. افسر سوم سانچی به دیده بان دستو می‌دهد با نورافکن علامت نوری 5  فلش کوتاه را به کریستال بدهد . افسر سوم می‌گوید باید کاری بکنیم ولی چه کاری می‌توانیم انجام دهیم سمت راست من اشغال است 5 فلش به سمت او زدید. در این زمان کریستال در مسیر 226 درجه در حرکت است و تعویض شیق افسران کریستال در حال انجام است.

وی با اشاره به این‌که در ساعت 19 و 46 دقیقه افسر اول کریستال پل فرماندهی را ترک می‌کند و افسر سوم مسئول ناوبری کشتی می‌شود،، اظهار کرد: افسر اول کریستال به افسر سوم می‌گوید ترافیک زیادی نداریم. تحویل و تحول مسئولیت ناوبری فقط در 2 دقیقه صورت می‌گیرد و افسر اول کریستال  اطلاعات کافی را به افسر سوم نمی‌دهد.

وی  با بیان این‌که 4 دقیقه قبل از تصادم ملوان دیده‌بان سانچی خطر تصادم با کریستال را در فاصله 1.6 مایلی تشخیص می‌دهد،‌گفت: کشتی ماهیگیری از پاشنه سانچی عبور کرده و ملون می‌پرسد کشتی C عبور کرد> کمی به راست؟ افسر سوم می‌گوید به سمت راست چرا؟ دیده‌بان می‌گوید فاصله عبور کشتی صفر است. در ساعت 19 و 47 دقیقه افسر سوم سانچی می‌پرسد آن یک کشتی کوچک است درست است؟ ملوان دیه‌بان می‌گوید خیر یک کشتی بزرگ است و افسر سوم می‌گوید پس چرا دارد اینگونه اقدام می‌گوید در این لحظه افسر سوم و دیده‌بان کریستال تازه مسئولیت ناوبری را بر عهده گرفته است هنوز متوجه تصادف با سانچی نشده  است. 

وی بیان کرد: ساعت 19 و 48 دقیقه افسر سوم با کاپیتان تماس می‌گیرد و می‌گوید یک کشتی در سمت راست با فاصله عبور صفر. کشتی کریستال هنوز متوجه خطر نیست. افسر سوم سانچی اووه چرا آن کشتی هیچ کاری نمی‌کند اووه. افسر سوم برو به چپ، سکان تمام به چپ. اووه سکان تمام به چپ. ساعت 19 و 50 کاپیتان سانچی می‌گوید داریم برخورد می‌کنیم سکتن تمام به چپ. سکان تمام به چپ. افسر سوم کریستال  می‌گوید سکان تمام به راست. ساعت 19 و 50 دقیقه دو کشتی به هم برخورد می‌کنند کاپیتان سانچی دستور می‌دهد سیستم اعلام اظطرار را فعال کنند.

رئیس هیئت ایرانی بررسی سانحه سانچی ادامه داد:‌ساعت 19 و 51 دقیقه یعنی یک دقیقه پس از برخورد عرصه سانچی بلافاصله منفجر می‌شود. کاپیتان دستور ی‌دهد پمپ‌های حریق روشن شو و می‌گوید آتی اتش هیچ کاری نمی‌توان کرد. کاپیتان کریستال دستور عقب رفتن را می‌دهد.

پسنده ساعت 19 و 52 دقیقه انفجارات پیاپی پل فرماندهی و ساختمان کشتی و حتی دریا در اطراف سانچی در برمی‌گیرد و تخمین زده می‌شود درجه حرارت حدود 700 درجه است،‌ اظهار کرد: ساعت 19 و 53 دقیقه موتور و ژنراتور اصلی سانچی  و سیستم هشدار از کار می‌افتد. ژنراتور اضطراری برای یک دقیقه روشن و پس از آن از کار می‌افتد.

وی با اشاره به این‌که کشتی کریستال 15 ساعت پس از سانحه به سمت عقب حرکت می‌کند، افزود: چندین بار شناورهای امدادی به دلیل گازهای سمی مجبور شدند از کشتی سانچی فاصله بگیرند.

وی تاکید کرد: هر دو کشتی نتوانسته‌اند مطابق با قانون 5 کنوانسیون جیوگیری از تصادم در دریا با موضوع الزام دیده‌بانی کامل از طریق دیدن و شنیدن و تمامی ابزارهای در اختیار نسبت به خطر تصادف آگاهی لازم را به عمل آورند. هر دو کشتی نتوانستند ارزیابی درستی از تصادم داشته باشند. 

وی ادامه داد: بر اساس نظریه سانچی این سانحه در آبهای آزاد در شرایط دید مطلوب حدود 10 مایلی بین تانکر سانچی و کشتی کریستال در حال حرکت رخ داده است. 

رئیس هیئت ایرانی بررسی سانحه سانچی با اشاره به علت اصلی سانحه بر اساس نظریه کشورهای ایران، پاناما و بنگلادش گفت: بر اساس این نظریه تغییر مسیر کشتی کریستال به سمت راست که در 15 دقیقه قبل از سانحه آغاز شده بود باعث ایجاد موقعیت خطر تصادف شده و اگر این تغییر مسیر صورت نمی گرفت تصادفی رخ نمی داد.

به گفته وی اما بر اساس نظریه چین و هنگ کنگ کشتی سانچی مقصر شناخته شده است.

هادی حق‌شناس معاون امور دریایی سازمان بنادر و دریانوردی  نیزاظهار کرد: در کمیته بررسی سوانح در تهران و شانگهای جلساتی برگزار شد و از کارشناسان ایرانی که می توانستند در این زمینه کمک کنند، استفاده کردیم. در مجموع سه همکار سازمان بنادر و دریانوردی در جلسات کمیته مذکور حضور داشتند.

وی با بیان این‌که بهترین‌های سازمان بنادر برای این جلسات انتخاب شدند،‌یادآور شد: در  جلسه نخست موافقت نامه بین کشورها تنظیم شد و در جلسات بعدی اطلاعات جعبه سیاه مورد بررسی قرار گرفت که امروز نتایج آن اعلام می‌شود.