ایلیا پیرولی: طرح موسوم به یکسانسازی ارز در شرایط فعلی بهترین راهکار بوده، اما برای
اینکه اقتصاد از یک طرف با تورم انباشته و بیانضباطی پولی مواجه نشود،
نیازمند انعطاف در این نرخ دارد. لذا بانک مرکزی باید در این زمینه انعطاف
لازم را داشته باشد.
چهارراه استانبول و اطراف آن مملو ازمردم است، اما شلوغی آن طبیعی است. دیگر نشانی از آشفتگی در چهره آنها دیده نمیشود؛ چرا که معاملات ارزی به صفر رسیده و دیگر از آن التهاب ارزی خبری نیست. همین یک ماه پیش بود که نرخ ارز مثل ضربان قلب یک فرد مضطرب ثانیه به ثانیه بالا میرفت. اما با یک حرکت ارزی از سوی دولت، طرح به اصطلاح تک نرخی کردن ارز با یک قیمت مشخص آن هم در واحد ثابت 4200 تومان و ممنوعیت صرافیها از هرگونه داد و ستد ارزی، بازار ارز روند با ثباتی را طی کرد و همچنان با همه کاستیها ادامه دارد.
آن هنگام همه از این واکنش دولت راضی بودند؛ تمام اقتصاددانان؛ حتی آنهایی که تا پیش از این با روشهای ارزی بانک مرکزی مخالف بودند. آنها معتقد بودند که این شیوه در مقطع فعلی تنها نسخه قابل ارائه است.
حالا با گذشت یک ماه از اجرای این طرح، مدیران ساختمان شیشهای آبی رنگ ساختمان میرداماد درادامه سیاستگذاری منطقی ارزی خود، انعطاف لازم را برای این بازار در نظر گرفتهاند. آنگونه که اقتصاددانان گفتهاند: طرح موسوم به یکسانسازی ارز در شرایط فعلی بهترین راهکار بوده، اما برای اینکه اقتصاد از یک طرف با تورم انباشته و بیانضباطی پولی مواجه نشود، نیازمند انعطاف در این نرخ است. لذا بانک مرکزی باید در این زمینه انعطاف لازم را داشته باشد.
موضوعی که انگار مدیران بانک مرکزی به آن رسیدهاند و دیگر نمیخواهند تجربه سناریوی چهار سال سرکوبی نرخ ارز در طی سالهای 92 تا 96 را بار دیگر تکرار کنند. از اینرو است که ولی الله سیف، رئیس کل بانک مرکزی دیروز در دیدار با مدیران رسانهها از تغییر 5 تا 6 درصدی نرخ ارز خبر داد.
سیف با تاکید بر اینکه نرخ دلار ۴۲۰۰ تومانی ثابت نخواهد ماند گفته است: بر اساس شرایط اقتصادی پیشبینی میکنیم که تا پایان سال جاری ۵ تا ۶ درصد در این نرخ تغییر ایجاد شود.
این موضوع یعنی انعطاف در برابر بازار ارز برای تثبیت آن. مدیران بانک مرکزی به خوبی به این نتیجه رسیدهاند که نرخ ارز باید با نوسانهای نرخ تورم همگام باشد؛ در غیر این صورت باید شاهد افزایش قیمت در همه بازارهای اقتصادی از جمله کالایی باشیم. نمونه بارز تبعات این موضوع را میتوان در دولتهای احمدی نژاد به خوبی مشاهده کرد. کافی است که نگاهی به آرشیو آن دوران داشته باشیم.
*تغییر در قیمت ارز با توجه به شاخص تورم
به همین خاطر است که حالا رئیس کل بانک مرکزی از وجود نوسان در نرخ ارز تعیین شده سخن میگوید."البته بانک مرکزی با توجه به شاخص تورم در این زمینه عمل خواهد کرد."
کنترل در مصارف ارزی، سیاستگذاری برای ایجاد یک نظام ارزی یکپارچه که یکی از عوامل تأثیرگذار در انضباط پولی بوده؛ از مواردی است که مدیران بانک مرکزی برای تداوم سیاستگذاری تثبیت نرخ ارز به کار گرفتهاند.
کارشناسان اقتصادی بر لزوم سیاستگذاری برای کنترل مصارف ارزی تأکید دارند و این مسئله را مهمترین عامل برای تثبیت نرخ ارز همگام با نرخ تورم میدانند. چنانکه سعید لیلاز، کارشناس اقتصادی نیز این موضوع را عاملی برای ایجاد یک نظام ارزی دانسته است.
سعید لیلاز نیز درباره رابطه انضباط پولی و تثبیت نرخ ارز و تأثیر آن بر قیمت کالاها به ایسنا گفته است: افزایش قیمتها به شرطی که دولت انضباط پولی خود را حفظ کند، در نهایت تعدیل خواهد شد.
*نقل وانتقال ارز
از همه پازلهای موجود برای ایجاد تبیت نرخ ارز، مسئله نقل و انتقال ارزی بسیار اهمیت دارد؛ چرا که این موضوع همواره عامل اصلی در التهاب بازار ارز بوده است. آنطور که حسین راغفر کارشناس اقتصادی گفته است: ما نیازمند عزمی جدی هستیم تا بتوانیم نقل و انتقال پول را ردیابی و بررسی کنیم. برای سالها و دهههاست که فعل و انفعالات مالی در کشورهای صنعتی و قدرتهای اقتصادی جهان مثل ایالات متحده آمریکا یا کشورهای اروپایی ردیابی و رصد میشود. این موضوع تا حدود بسیار زیادی میتواند کنترل کند که منابع در چه حوزههایی صرف میشود. با این ساز و کارها تشخیص داده میشود که چه بخشی از فعالیتها مرتبط با پولشویی و یا انتقال انجام فعالیتهای مالی مرتبط با تروریسم است. به این ترتیب اینگونه نیست که فعالیتهای مالی به حال خود واگذار شده باشند.
*خلاء مکانسیم
راغفر نبود مکانسیم مناسب در این راستا را از عوامل اصلی بیثباتی نرخ ارز اعلام کرده است. مدیران بانک مرکزی برای این منظور از مدتها قبل انگار صدای منتقدان خود را شنیده و به ایجاد یک سامانه نقل و انتقال ارزی به نام نیما مبادرت کردند. این سامانه علاوه براینکه از خروج سرمایه از کشور جلوگیری میکند؛ سهم بسزایی در تثبیت نرخ ارز دارد.
*معضل نرخ بهره بالا
دیگر پازل شکل دهنده ساماندهی نرخ ارز، تعادل در بخشهای مختلف اقتصادی است. به عبارتی افزایش ناگهانی نرخ ارز حاصل مجموعهای از چالشهای اقتصادی از جمله تورم در بخشهای مختلف آن است که موجب عدم تعادل در همه ارکان اقتصادی شده است. یکی از این عوامل نرخ بهره بالاست که بانک مرکزی باید در این راستا برای کاهش هزینه تولید، این نرخ را به حداقل برساند. ادامه روند افزایشی این نرخ، در بیثبات کردن بازار ارز تاثیرگذار خواهد بود.
گویا حالا مدیران بازار ارز گوشهای شنواتری دارند و همه صداها را میشنوند؛ سیگنالهای مثبت و این نوید خوبی است اگر ادامهدار باشد و اصلاحات اساسی دیگری را در دستور کار قرار دهد.