براساس آمار گمرک از تجارت خارجی ایران، در نخستین ماه از سال جاری بیش از ۳۴۶ تن انواع قهوه به ارزش ۹۸۶ هزار دلار به ایران وارد شده است.
این آمار نشان میدهد بیشترین میزان قهوه واردشده از کشور ویتنام است و به این ترتیب میتوان گفت که گرایش مردم ما در قهوه بیشتر به سمت قهوه ویتنام است، به طوریکه از مجموع ۳۴۶ تن قهوه واردشده به ایران در این مدت، بیش از ۱۳۳ تن آن از کشور ویتنام به ایران وارد شده است.
این در حالی است که در مدت مشابه سال گذشته بیشترین حجم قهوه وارد شده مربوط به هند بوده است.
آلمان، امارات متحده عربی، اندونزی، ایتالیا، ترکیه، قبرس، لهستان، هند و ویتنام صادرکنندگان قهوه به کشور ما هستند و سوییس نیز نسبت به سال گذشته از جمع صادرکنندگان قهوه به ایران خارج شده است که قهوههای وارداتی به دو شکل بوداده و بونداده این قهوهها به ایران وارد میشود.
اما مقایسه آمار واردات قهوه در فروردین ماه سال جاری نسبت به ماه مشابه سال قبل حاکی از افزایش واردات قهوه است.
در فروردین ماه سال گذشته ۲۵۵ تن قهوه به ارزش ۶۴۸ هزار دلار به ایران وارد شده که این رقم با افزایش درصدی وزنی و درصدی ارزش در سال جاری به ۳۴۶ تن به ارزش ۹۸۶ هزار دلار رسیده است.
این افزایش واردات قهوه و کشورهای مبدا صادرات قهوه به ایران نشان می دهد انچه در برخی از مغازه های فروش قهوه به عنوان قهوه برزیلی و امریکایی با قیمت های نجومی به فروش می رسد همین قهوه ویتنامی و هندی و گاه حتی ایرانی است!
*روایتی از قهوه های ایرانی
در همین رابطه چندی قبل فرهاد زعفری، عضو کمیسیون آموزشی اتحادیه آبمیوه فروشان و کافی شاپ داران و مدرس دانشگاه در گفت و یک گفت و گوی مفصل با یکی از روزنامه ها گفت: قهوه در مناطق استوایی مثل جامائیکا، جاوه، برزیل، کلمبیا، هند و... رشد می کند و به صورت بینز (لوبیا شکل و خام مانند) وارد ایران می شود. این قهوه ها پس از وارد شدن در داخل فرآوری و بسته بندی می شوند.
این مدرس دانشگاه با اشاره به روند فرآوری قهوه در ایران می گوید: فرآوری قهوه در کارخانه های مواد غذایی با یک سطح ابتدایی و سنتی انجام می شود، حتی بسته بندی آن هم به صورت غیرحرفه ای صورت می گیرد که روی آن نه برچسب و نه تاریخ انقضایی درج نمی شود.
عضو کمیسیون آموزشی اتحادیه آبمیوه فروشان و کافی شاپ داران در رابطه با کیفیت قهوه های فرآوری شده در ایران می گوید: قهوه های موجود در کشور کیفیت مرغوبی ندارند که مردم بخواهند از آن استفاده کنند. سال های سال است که قهوه به صورت ادویه از کشورهای هند، جاوه و اندونزی وارد ایران می شود؛ اینکه گفته می شود قهوه های موجود در ایران برزیلی است صحت ندارد. واردات از برزیل به دلیل بعد مسافت امکانپذیر و به صرفه نیست.
عضو کمیسیون آموزشی اتحادیه آبمیوه فروشان و کافی شاپ داران در رابطه با قیمت قهوه های موجود در بازار می گوید: قهوه های فرآوری شده در ایران کیلویی بین 25 تا 75 هزار تومان به فروش می رسند. با توجه به اینکه قهوه های وارداتی به ایران کیلویی 130 هزار تومان قیمت دارند به همین جهت شاید ماهانه یک تن در تمام کشور از قهوه های وارداتی استفاده کنیم.
وی در رابطه با قهوه های موجود در بازار می گوید: قهوه ای که در کافی شاپ ها مصرف می شود قهوه ترک، اسپرسو و قهوه فوری است.
*فروش مجدد قهوه های تاریخ گذشته
این مدرس دانشگاه ادامه می دهد: البته فرآوری قهوه در کارگاه های کوچک، زیرزمینی و قاچاق محسوب می شود در حالی که این کار باید در کارخانه و زیرنظر متخصصان اتفاق بیفتد که متاسفانه در ایران اینطور نیست. وی در رابطه با آسیب های این حوزه می گوید: عدم شناخت قهوه، کیفیت قهوه های وارداتی و همچنین نداشتن متخصص در این حوزه از جمله آسیب های این حوزه محسوب می شود. زعفری ادامه می دهد: برندهای وارداتی که به صورت قاچاق وارد می شوند نیز مشکلاتی در بازار ایجاد کرده اند، به این صورت که با تمدید تاریخ انقضای این محصولات در بازار به فروش مجدد آنها اقدام می کنند.
به عنوان مثال انواع قهوه های آمریکایی موجود در بازار تاریخ گذشته هستند که مغازه داران تاریخ آنها را عوض می کنند و دوباره می فروشند. ایران با آمریکا روابط تجاری ندارد که قهوه آن بخواهد از طریق مجاری قانونی وارد شود، به همین جهت این نوع قهوه ها قاچاق می شوند و نظارتی هم بر کیفیت و سلامت آنها وجود ندارد.
وی با بیان این جملات می افزاید: در حال حاضر15 درصد قهوه های وارداتی موجود در بازار قاچاق است.
*فروش قهوه 30 هزار تومانی به قیمت 150 هزار تومان!
نکته جالب این که گرانترین قهوه وارد شده به ایران مربوط به قهوه کشور رومانی است که توانسته ۱۲ تن قهوه به ارزش ۱۱۶ هزار دلار به ایران صادر کند و به این ترتیب قیمت هر کیلوگرم قهوه رومانی تقریبا در حدود ۳۵ هزار تومان است. قهوه ایتالیا نیز با ارزشی در حدود ۳۰ هزار تومان به ازای هر کیلوگرم دومین قهوه وارداتی به ایران است.
این درحالی است که واردات قهوه در ایران از حقوق گمرکی و سود بازرگانی بالایی برخوردار است و قهوه که در دنیا دومین نوشیدنی ارزان قیمت بعد از آب به شمار میرود، در ایران با قیمت بالایی به دست مشتری میرسد.
در حال حاضر حقوق گمرکی و سود بازرگانی واردات قهوه بو داده کافئین گرفته در بستهبندی در مجموع ۳۲ درصد است و با توجه به این که قهوه به عنوان کالای لوکس در گروه کالایی ۱۰ قرار گرفته است، سود بازرگانی دو برابر شده و در نهایت مجموع سود بازرگانی و حقوق گمرکی آن به ۶۰ درصد میرسد. از سوی دیگر ۹ درصد نیز مالیات بر ارزش افزوده به آن تعلق میگیرد، بنابراین وارد کننده قهوه باید رقمی در حدود ۷۰ درصد از ارزش پایه قهوه وارداتی را به عنوان تعرفه بپردازد.
همین موضوع سبب میشود تا قهوهای که در گرانترین حالت با قیمت حدود ۳۵ هزار تومان به ایران رسیده، در نهایت با قیمت کیلویی بیش از ۱۵۰ هزار تومان به دست مصرف کننده برسد!