ایلیا پیرولی: گاهي محبوبيت زياد نيز خوب نيست و نابساماني به همراه ميآورد؛ شبيه همين محبوبيت فلز زرد که همچون آواري بر سر اقتصاد خرابشده است. سکه بازهم ديروز در صدر محبوبيت قرار گرفت و به نظر ميرسد که امروز نيز اين روند ادامه پيدا کند.قيمت سکه ديروز مرزهاي سه ميليون توماني را درنورديد. حرص و ولع براي خريد اين سکه باعث شده تا قيمت اين سکه دوباره قد بکشد.
هرچقدر سکه با افزايش بهاء مواجه ميشود و متقاضيانش را از مالاندوزي سيراب ميکند؛ روي ديگر آن افزايش فقر و نابساماني اقتصادي و کاهش سبد هزينههاي خانوار نشان ميدهد. حالا ديگر در کنار آشفتگي بازار ارز ، سکه نيز ميخواهد از قافله رقيب عقب نماند و خود ميدان کار و زار را در فضاي رانتي و دلالي به دست بگيرد.
به گفته اغلب کارشناسان اقتصادي و فعالان بازار سکه و طلا، به تعويق افتادن عرضه اوراق گواهي سکه پيشفروش در بورس کالا که قرار بود روز يکشنبه در اين بازار دادوستد شود از اصليترين عوامل رشد دوباره سکه بوده است.
آنطور که محمد کشتي آراي،عضو اتحاديه فروشندگان طلا و جواهر، گفته است: طرحي درباره واگذاري سکهها در حال بررسي و اقدام است مبني بر اينکه به ثبتنام کنندگان تعداد بالاي سکه فقط ۱۰ قطعه سکه داده شود، تقاضا براي خريد فيزيکي سکه افزايش پيداکرده است.
اين عامل در کنار عوامل ديگري که پيشازاين تحريککننده نوسانهاي قيمتي سکه و طلا بودند باعث شده تا بهاي اين فلز زرد گرانبها با افزايش روبهرو شود.
درعينحال برخي ديگر از کارشناسان اقتصادي از سوناميقيمتي جديد در بازار سکه و طلا خبر ميدهند. به باور آنها تداوم نوسانهاي بازار ارز در کنار سياستگذاريهاي مقطعي، غير کارشناسي شده و مهمتر از همه تصميمهايي از سر استيصال از علائميهستند که بهاحتمال بسيار بالا دوباره بازار سکه با سوناميقيمتي مواجه خواهد شد.
*واگذاري سکهها بازار را متأثر کرده است
عضو اتحاديه فروشندگان طلا و جواهر، درباره علت افزايش تقاضاي طلا و سکه گفته است: بانک مرکزي فعلاً عرضه سکه ندارد و عرضه و تقاضا و معاملات با توجه به سکههاي موجود در بازار انجام ميشود. وضعيت طلا و سکه تحت تأثير واگذاري سکهها قرارگرفته و همين موضوع باعث شده بازار با افزايش تقاضا مواجه شود.
محمد کشتي آراي در حالي اين مطلب را به ايسنا گفته است که از دلايل ديگر رشد قيمتي سکه حرفي نزده و مانند هميشه موضوع بيثباتي اقتصادي را پيش کشيده است. اين فعال بازاري باسابقه مثل هميشه گفته است: با توجه به قيمت ارز و عرضه و تقاضا اين مباحث قابل پيشبيني نيست؛ به همين دليل هم حتي براي يک ساعت آينده نميتوان قيمت سکه و طلا را پيشبيني کرد. اما با توجه به افزايش قيمت طلا و سکه به مردم توصيه ميکنيم از واحدهايي دادوستد کنند که داراي مجوز باشند و از خريد طلا و سکه از واحدهاي غيرمجاز خودداري کنند.
*بلاتکليفي اوراق گواهي سکه و استيصال برنامه ريزان
بر پايه خبري که ايسنا روي خروجي تارنماي خود قرار داده بود، بانک مرکزي که پيش از اين اعلام کرده بود که يکشنبه گواهي سپرده سکه در بورس کالا دادوستد ميشود بهکباره و به دلايل نامعلوميموضوع را منتفي اعلام کرد. حالا گفته ميشود که مسئولان هنوز درباره پرداخت ماليات از سوي خريداران اوراق سکه در اين طرح به توافق نرسيدهاند. اين در حالي است که اوراق سلف موازي در بورس کالا معاف از ماليات است و اگر اوراق پيشفروش بخواهد در بورس کالا دادوستد شود به طور طبيعي مالياتي نبايد به آن تعلق گيرد.
از طرفي موضوع مربوط به افرادي که تعداد زيادي سکه پيشخريد کردهاند هنوز حلنشده است و مشخص نيست که اين افراد به تعداد سفارششان سکه ميگيرند يا حداکثر ۱۰ سکه خواهند گرفت. البته طبيعي است که اتخاذ اين تصميم ميتواند به اعتماد بازار ضربه وارد کند، چراکه در هنگام پيشفروش هر شخصي قانون ميتوانست به هر تعداد سکه بخرد بسياري معتقدند اين موضوع بايد در هنگام پيشفروش اعلام ميشد و متوليان امر از ايجاد رانت در اين مورد جلوگيري ميکردند. درهرحال اين موضوعات سبب شده معامله اوراق پيشفروش سکه در بورس کالا تاکنون عملياتي نشود.
*برجام و حواشي آن
در کنار همه موضوعهاي گفتهشده، مسئله خروج آمريکا از برجام ، يکي ديگر از دلايل افزايش قيمت سکه بوده است. بر پايه گفته کارشناسان اقتصادي هر چه موضوع پايبندي کشورهاي اروپايي به برجام کمرنگتر ميشود همچنين روزنههاي اميد براي ماندن ايران در برجام روند نااميدانهاي طي ميکند، بازار طلا و سکه نيز متأثر از اين موضوع واکنش منفي نشان ميدهد.
چراکه تقاضاي خريد طلا بيشتر ميشود. مردم بهشدت نگران کاهش ارزش دارايي خود هستند و تنها راه حفظ آن را خريد طلا و دلار ميدانند.
*بياعتمادي مردم
عضو هيئتعلميدانشکده اقتصاد دانشگاه تهران گفته است: نبود ثبات قيمتي در جامعه موجب بياعتمادي به دولت و درنهايت اختلال در اقتصاد کشور ميشود. علياکبر نيکو اقبال درباره افزايش دوباره قيمت سکه به ايانا گفته است: وقتي امنيت اقتصادي و سياسي در جامعه حاکم نباشد، همه دچار نگراني ميشوند و فعالان اقتصادي اعتماد خود را به جريان طبيعي آينده از دست ميدهند. به گفته نيکو اقبال، فعالان اقتصادي در شرايط ثبات شاخصهاي اقتصادي ميتوانند برنامهريزي کرده و قيمت محصولات توليدي خود را مشخص کنند اما درصورتيکه هرروز شاهد نوسانات قيمتي باشند، با شک و ترديد روبرو شده و فعاليتهاي اقتصادي با تعلل انجام ميشود. او بابيان اينکه با شک و ترديد نميتوان کاري از پيش برد، اضافه ميکند: ثبات قيمتي پيششرط تحقق اهداف اقتصادي است. نيکو اقبال با تأکيد بااينکه نوسانهاي قيمتي بزرگترين خطر براي پيشرفت اقتصادي است، گفته است: نتيجه کل فعاليتهاي اقتصادي برآيندي به همراه دارد بنابراين وقتي قيمت سکه و ارز با نوسان زيادي روبرو ميشود، همگان تعلل و صبر ميکنند و درنتيجه تحقق فعاليتهاي اقتصادي صدمه ميبيند. رشد قيمت سکه در کنار التهاب بازارهاي مختلف اقتصادي ازجمله بازار ارز نشاندهنده اين است که اقتصاد در مارپيچ ابر چالشها گرفتارشده است؛ بهطوريکه نوسان بازار سکه در روز گذشته از سناريوي چالشي جديدي براي اقتصاد حکايت دارد. به نظر ميرسد سکه نميخواهد در برابر بازار ارز کم بياورد. آنطور که کارشناسان اقتصادي ميگويند: بازار سکه جذابيتهاي فرارواني دارد که حالا با بسته شدن گلوگاههاي بازار ارز و همچنين اشباع شدن آن، ميل سوداگران اقتصادي بيشازپيش به اين بازار تمايل پيداکرده است.حالا در اقتصاد بههمريخته، سکه بلبشو به پا کرده و براي اقتصاد و بازار ارز رجزخواني ميکند.