وزیر راه و شهرسازی، جایگزینی تقاضای اجاره مسکن با تقاضای خرید مسکن ارزان را هدف دولت دانست و گفت: تجربه مهمی که اکنون باید در پیش بگیریم و به یک رویه تبدیل کنیم، این است که بتوانیم این قشری را که به طریق اولی ظرفیت ابتیاع مسکن را ندارند، به ابتیاع مسکن امیدوار کنیم و تقاضای اجارهنشینی را بتوانیم با تقاضای خرید مسکن با قیمت مناسب جایگزین کنیم.
وزیر راه و شهرسازی با تاکید بر این که در پروژه مسکن مهر پیگیریها به صورت مرتب در حال انجام است و امروز در حقیقت هیچ مانعی جز ایجاد هماهنگیها وجود ندارد، گفت: در برخی پروژهها ما واحدهای آمادهای را داریم که به خاطر نداشتن تاسیسات زیربنایی و انشعاب به بهرهبرداری نرسیدهاند. هماهنگیها با آبفا، شرکت برق و گاز انجام شده که به یاری خداوند در سال ۹۷ و ۹۸ مردم شاهد تکمیل ماهانه واحدها و واگذاری آنها باشند.
محمد اسلامی گفت: نکته مهم این است که مردم باید بپذیرند بدون مشارکت آنها دولت نمیتواند کار مسکن مهر را تکمیل کند. در این پروژه به دنبال کمک به واسطهگری نیستیم چون میخواهیم مردم فاقد مسکن صاحبخانه شوند.
وزیر راه و شهرسازی که در یک برنامه تلویزیونی حضور پیدا کرده بود، در بخشی از اظهاراتش به وضعیت مسکن مهر و شرایط این پروژه اشاره داشت و گفت: در بحث پروژه مسکن مهر مباحث مختلفی مطرح شد. یکسری از مباحث این بود که این پروژهها در زمینهایی ساخته شده که بدون جواز بوده یا در زمینی ساخته شده که جواز آن برای زمین دیگری بوده است.
اسلامی تصریح کرد: این مباحث مهمترین آفت این پروژهها بوده است. بحث دیگر در این خصوص بحث ورود دولت و وزارت راه و شهرسازی به بحث ساخت بود که گرفتاریهایی را به وجود آورد که هرکدام به خودی خود یک مانع است. پروژه مسکن مهر بیش از دو میلیون و ۳۰۰ هزار واحد بوده است که بیش از ۷۰۰ هزار واحد در دولت نهم و دهم و یک میلیون و ۱۲۰ هزار واحد در دولت یازدهم و دوازدهم تکمیل شده است و حدود ۵۰۰ هزار واحد باقی مانده است.
وزیر راه و شهرسازی با تاکید بر لزوم و اجرای یک سیاستگذاری مناسب و روانسازی آن در این پروژه که توسط مردم قابل مشاهده است، گفت: در چند هفته گذشته در شهر جدید پردیس در بحث پروژه مسکن مهر تحولات و تحرکاتی آغاز شده است که مردم به خوبی میتوانند ظاهر امر را مشاهده کنند و در واقع متوجه میشوند که کار شروع شده است.
وی ادامه داد: با این حال موانع به واسطه در همتنیدگی و پیچیدگی مباحث زیاد است. واقعیت این است که باید این پروژه تمام شود و بحث اصلی انجام محوطهسازیها و احداث تاسیسات زیربنایی است. به عنوان مثال وزارت نیرو با بارگذاری در پردیس موافقت نداشت و معتقد بود که نمیتواند آب آن را تامین کند.
به گفته اسلامی، حداقل سه سال این بحث تامین آب پردیس مطرح بوده چون واحدها بیشتر از برنامه بوده است. نقاطی انتخاب شده بودند که براساس انتخاب و مطالعات مشاور و مدیریت شهرهای جدید نبوده و به لحاظ مدیریتی این نقاط انتخاب و دستور به اجرای کار در آنها داده شد.
وزیر راه و شهرسازی تصریح کرد: به همین خاطر امروز هماهنگیها و سیاستگذاریها به سمتی است که مدیرانی انتخاب شوند که با اعتقاد بتوانند این پروژه را تمام کنند. این کار در دستور کار است و آن را آغاز کردهایم. قرارداد با پیمانکاران منعقد شده تا محوطهسازیها انجام بگیرد.
وی ادامه داد: موانعی وجود داشته تا این پروژه بتواند تکمیل شود. به عنوان مثال در بحث آسانسور که خیلی مطرح است برخی از بلوک ها فاقد این امکان هستند. در همین خصوص شرکت پردیس با یک تأمین کننده معتبر مذاکرات را جهت تجهیز آسانسور و دریافت، انجام داده است.
وزیر راه و شهرسازی با اعلام اینکه موضوع مهم در پروژه مسکن مهر تکمیل و تحویل واحدها بوده، اظهارداشت: در برخی پروژهها ما واحدهای آمادهای را داریم که به خاطر نداشتن تاسیسات زیربنایی و انشعاب به بهرهبرداری نرسیدهاند. هماهنگیها با آبفا، شرکت برق و گاز انجام شده که به یاری خداوند در سال ۹۷ و ۹۸ مردم شاهد تکمیل ماهانه واحدها و واگذاری آنها باشند.
اسلامی تاکید کرد: پیگیریها به صورت مرتب در حال انجام است و امروز در حقیقت هیچ مانعی جز ایجاد هماهنگیها وجود ندارد. البته نکته مهم این است که مردم باید بپذیرند که بدون مشارکت آنها دولت نمیتواند کار را به تنهایی تکمیل کند.
عضو کابینه دولت دوازدهم با تاکید مجدد روی مشارکت مردم در اتمام پروژه مسکن مهر تصریح کرد: اگر فردی پولی را به عنوان پیشپرداخت واریز کرده است، نباید انتظار داشته باشد به همان میزان پول و قیمت خانه به او تحویل داده شود. به همین خاطر نکته حائز اهمیت است که با یک مدل متفاوت نسبت به میزان تسهیلاتی که از بانک میتوانیم دریافت کنیم، کار پیش برود. در این بین ما حتی شاهدیم که تعدادی واحد مسکونی مهر وجود دارد که افراد بدون قرارداد و انجام تعهدات در آنها مستقر شدهاند یا حتی کسانی را داریم که قرارداد دارند اما اقساط خودشان را پرداخت نکردهاند. واقعا اگر بابت این مسائل حقوقی و مالی مردم مشارکت نداشته باشند و به میدان نیایند، چطور بدون کمکشان مسکن مهر میتواند قابل حل شود؟ به همین خاطر شاهد تنوعی از مسائل مختلف در پروژههای مسکن مهر هستیم که هیچکدام شبیه یکدیگر نیست.
اسلامی درخصوص اینکه آیا دریافت مقدار بیشتر پول از متقاضی در قرارداد آنها وجود داشته یا دولت در نهایت متعهد به همان قرارداد اولیه است، گفت: همان طور که گفته شد پروژههای مسکن چند نوع است. یکسری از این پروژهها تحت عنوان شرکتهای تعاونی هستند که این شرکتها به مشکل خوردهاند. یک عده شرکتهای سرمایهگذاری هستند که کار شرکا با مشکل مواجه شده است.
وی ادامه داد: همه این موارد شناسایی و هریک سرجای خودش دستهبندی شدهاند تا در موردشان تصمیمگیری شود و به همین خاطر همه صحبتهای بنده نمیتواند در همه پروژهها به یک صورت صادق باشد. به همین خاطر است که بر همکاری مردم اصرار داریم، چون به فرض اینکه در قرارداد یک عدد ثبت شده باشد، اما مردم باید متوجه باشند که بابت هدف نهایی که خانهدار شدن آنهاست باید کمک کنند.
وی تصریح کرد: در خود مسکن مهر پردیس یکسری از افراد وجود دارند که دهها واحد دارند. ما به دنبال کمک به واسطهگری نیستیم چون میخواهیم مردم فاقد مسکن صاحبخانه شوند و این یعنی یک مشارکت مردمی لازم است. در اتمام این پروژه توقع از هر دو طرف است. باید توقع از دولت و مردم در شرایط فعلی مشخص و برای هرکدام یک مدل تعیین شود تا با همراهی هرچه زودتر خانهها را در اختیار قرار دهیم.
اسلامی درباره در اختیار گذاشتن واحدهای مسکن مهر به کمیته امداد و بهزیستی اظهار داشت: در قانون آمده است حداقل ۵۰ هزار واحد مسکونی به کمیته امداد امام خمینی (ره) برای کمک به اقشار تحت حمایت این کمیته واگذار شود. این کار انجام شده است و طی یک تفاهمنامه با کمیته امداد ۶۰ هزار واحد واگذار شده است.
وی ادامه داد: کمیته امداد در حال حاضر پروژه به پروژه کار را بازدید و بررسی میکند و با صورتجلسه طبق ضوابطی که در قانون پیشبینی شده است این واحدها جهت تحویل در اختیار آنها قرار میگیرد.
وزیر راه و شهرسازی درخصوص اینکه گفته میشود واحدهای مسکن مهر اگر متقاضی داشت به کمیته امداد یا دیگر نهادها مثل بهزیستی واگذار نمیشد، گفت: به هیچ عنوان اینطور نیست. ثبتنام مسکن مهر بسته شده و دیگر قرار نیست ادامه پیدا کند. به همین خاطر نکته مهم این است که یک مسکن آبرومندانه ساخته شود و در اختیار متقاضیان قرار بگیرد. به هیچ عنوان به دنبال این نیستیم و نمیخواهیم محیطی را درست کنیم که یک تعداد آنجا ساکن شوند و کار نشاندار ایجاد کنیم. این افراد در همان پروژههای مسکن مهر هستند که یکسری تعداد آنجا ساخته شده و در اختیارشان قرار میگیرد تا تکمیل شود و کاملا آبرومندانه و در شأن قابل استفاده است.
*وظیفه وزارت راه و شهرسازی ایجاد تعادل در بازار مسکن است
وزیر راه و شهرسازی در بخش دیگری از صحبتهای خود اظهار کرد: مسائل وزارت راه و شهرسازی خیلی قوی و مستقیم بر زندگی مردم تاثیرگذار است. در عین حال با توجه به شرایط اقتصادی و تورمی، به طور طبیعی حوزه مسکن هم از این شرایط تاثیرپذیری دارد.
اسلامی ایجاد تعادل در جریان عرضه و تقاضای مسکن را جزو وظایف وزارت راه و شهرسازی بر شمرد و افزود: این تعادل بخشی تنها در شرایطی میتواند رخ دهد که جریان تولید مسکن برای جامعه هدف رونق بگیرد. جامعه هدف اقشار متوسط و کم درآمد هستند، و قانون، به ویژه قانون اساسی صراحت دارد که دولت وظیفه دارد زمینه خانهدار شدن مردم را فراهم کند. این جریان اگر جریان تولید پایداری باشد، بهرهمندی و فرصت تامین مسکن را برای این قشر فراهم میکند. این تعادل بخشی به جریان عرضه و تقاضا است.
وزیر راه و شهرسازی با اشاره به برنامه این وزارتخانه برای تولید مسکن گفت: ما به طور طبیعی حداقل باید سالانه شرایط عرضه ۹۰۰ هزار واحد مسکونی را فراهم کنیم تا تعادل برقرار شود. این بسیار مهم و کلیدی است که جریان تولید و عرضه مسکن به یک جریان پایدار تبدیل شود و از شرایط نوسانی متنوع و گوناگونی که وجود دارد آسیب نبیند. ما باید در وزارت راه و شهرسازی همیشه به این مهم به عنوان یک راهبرد و سیاست پابرجا پایبند و متعهد باشیم.
وی ادامه داد: اکنون متاثر از شرایط و مداخلههایی که صورت گرفته و منابعی که از سوی افراد گوناگون وارد حوزه مسکن شده، واحدهایی تولید شده که برای این جامعه هدف و بویژه مسکن اولیها قابل ابتیاع نیست و در واقع مسکنهای گران قیمتی تولید شده است. آنچه که در قانون برنامه ششم توسعه نیز پیشبینی شده همین سالیانه ۹۰۰ هزار واحد است که طبق آن خانههای روستایی و شهری باید احداث شود.
*برنامه وزارت راه و شهرسازی برای تولید ۴۰۰ هزار واحد مسکونی
وزیر راه و شهرسازی از برنامه این وزارتخانه برای تولید ۴۰۰ هزار واحد مسکن خبر داد و گفت: در برنامه این دوره وزارت راه و شهرسازی که دو هفته پیش با حضور آقای رییس جمهور رونمایی شد، آغاز برنامه تولید ۴۰۰ هزار واحد مسکونی را در سه تعریف رسما اعلام کردیم و برنامه به سازمانهای مربوطه ابلاغ شده است.
وی ادامه داد: یکی از این برنامهها احداث ۱۰۰ هزار واحد مسکونی شهری است که باید توسط بنیاد مسکن انقلاب اسلامی با همان تدابیری که در قانون پیش بینی شده در شهرهای زیر ۵۰ هزار نفر احداث شود. یعنی ما تسهیلگری کنیم که انبوهسازان و سازندگان و خود مردم بتوانند این واحدها را احداث کنند. مهمترین هدف این برنامه این است که اقشار هدف را در شهرهایی که بر اساس مطالعات آماری انتخاب میشوند، پوشش دهد.
اسلامی به توجه وزارتخانه به بافت فرسوده اشاره کرد و افزود: همچنین احداث ۱۰۰ هزار واحد مسکونی در بافتهای فرسوده پیشبینی شده است که به این منظور ۲۷۰۰ محله در ۳۱ استان کشور هدفگیری شدهاند.
وی از برنامه این وزارتخانه برای احداث ۲۰۰ هزار واحد مسکونی در شهرهای جدید خبر داد و گفت: ۲۱ شهر جدید وجود دارد و باز هم شهرهای جدید در حال شناسایی هستند. باید بتوان با توجه به شرایط زیست محیطی، منابع آبی و انرژی لازم برای این شهرکها، شهرهای جدید را جانمایی کرد و احداث آنها را در دستور کار قرار داد.
اسلامی گفت: احداث این ۴۰۰ هزار واحد مسکونی در یک دوره زمانی دو سالانه، نقطه آغاز حرکت است که بتوانیم به جریان سازی تولید مسکن شکل دهیم. این واحدها تا پایان سال ۹۸ و ۹۹ ساخته و تحویل خواهد شد.
*جایگزینی تقاضای اجاره مسکن با تقاضای خرید مسکن ارزان
وزیر راه و شهرسازی در ادامه با اشاره به موضوع اجاره مسکن گفت: این موضوع واقعا موضوعی است که حساسیت دارد و نمیتوان در مورد آن توقع داشت که با مداخله دولت روند متفاوتی پیش بیاید.
وی به وجود سوداگری در بازار اجاره مسکن اشاره کرد و افزود: در آژانسهای مسکن، مباحث اجاره بها را به بحث بازدهی پول در بازار پول متصل میکنند. وقتی چنین مولفهای در کار است، به هر نحوی که بخواهیم به آن وارد شویم، نتوانستیم خدمت پابرجا و درستی را به اجاره نشینها ارائه دهیم. سوداگری متاسفانه وجود دارد و قیمت اجاره بها متاثر از آن است.
این عضو کابینه دوازدهم افزود: چیزی که ما باید بر روی آن وقت بگذاریم این است که بتوانیم اتحادیه آژانسهای املاک را به رویهای برای تنظیم بازار اجاره مسکن هدایت کنیم، به نحوی که بتوان محل مراقبتی از حقوق طرفین ایجاد کنیم. بالاخره هم مالک و هم مستاجر حقوقی دارند که باید رعایت شود.
اسلامی جایگزینی تقاضای اجاره مسکن با تقاضای خرید مسکن ارزان را هدف دولت دانست و گفت: تجربه مهمی که اکنون باید در پیش بگیریم و به یک رویه تبدیل کنیم، این است که بتوانیم این قشری را که به طریق اولی ظرفیت ابتیاع مسکن را ندارند، به ابتیاع مسکن امیدوار کنیم و تقاضای اجارهنشینی را بتوانیم با تقاضای خرید مسکن با قیمت مناسب جایگزین کنیم.
وی ادامه داد: یکی از راهها عرضه واحدهای مسکونی با قیمت مناسب است، یعنی همین ۴۰۰ هزار واحدی که برنامه ساخت آن را داریم. همچنین تعیین تکلیف ۵۰۰ هزار واحد مسکونی مهری که نیمه تمام مانده یا تحویل نشده، نیز به این موضوع کمک میکند.
این وزیر کابینه دوازدهم افزود: این واحدها هر کدام دارای عوارض و مشکلاتی است. برای ما اولویت این است که ما باید در رابطه با احداث مسکن، زمینههایی را فراهم کنیم که خانه دار شدن به سهولت فراهم شود.
*اهدای زمینهای دولتی برای احداث مسکن
وزیر راه و شهرسازی سپس به برشمردن اقداماتی که برای سهولت خانهدار شدن در دستور کار قرار دارد، پرداخت و گفت: یک اقدام این است که در بحث بافتهای فرسوده، زمینهایی دولتی که وجود دارد را با شتاب شناسایی کرده و در اختیار سازندگان قرار دهیم تا ساخت و ساز در این بافتها که تاسیسات زیربنایی دارد و در محیط شهری است، اما بافت پوسیدهرا به وجود آورده و وضعیت اجتماعی و سکونتگاهها را به مخاطره انداخته، رونق دهیم.
وی ادامه داد: امسال ۲۰۰ هکتار از زمینهای دولتی واقع در این بافتها در اختیار این کار قرار داده شده است. همچنین استانداران را در ستاد بازارهای مصرف محور قرار دادیم، تا این حرکت آغاز شود. باید ساخت و ساز مسکن آغاز شود و نور امید به وجود بیاید تا همه ببینند که ساخت و ساز مسکن آغاز شده است.
اسلامی اقدام دوم را تسهیلگری برای انبوهسازان و سازندگان مسکن دانست و گفت: سازندگان باید بتوانند با توجه به مجوز رایگان و تسهیلاتی که از محل منابع صندوق توسعه ملی در اختیارشان خواهیم گذاشت، به ساخت مسکن اقدام کنند. تخصیص این منابع تصویب شده که از طریق بانک مسکن که بانک عامل این پروژه است، در اختیار سازندگان قرار گیرد. این پشتیبانی مالی دولت به خاطر ایجاد تحرک در جریان تولید و عرضه مسکن است، در بافت فرسوده و در سایر پروژهها انجام میشود.
وی ادامه داد: در بافت مرکزی شهرها زمینها و منابعی داریم که میتواند در چرخه تولید قرار بگیرد. در برنامه پیشبینی شده که سالیانه ۱۰۰ هزار واحد مسکونی در بافت فرسوده ایجاد شود. ۲۷۰۰ محله شناسایی شده است. نکته مهم این است که با این اقدام، خود مردمی که در بافت فرسوده هستند نیز شروع به نوسازی میکنند.
*اصلاح شیوه تخصیص تراکم
وزیر راه و شهرسازی به برنامههایی برای ایجاد واحدهای بیشتر در هر ساختمان اشاره کرد و گفت: بحث بسیار حائز اهمیت این است که در شهرهایی که دارای معابر مناسب برای حرکت هستند، تراکمهای ساختمانی را اصلاح کنیم.
وی ادامه داد: در شورای عالی شهرسازی نیز مطرح کردیم که بتوانیم گشایشی برای مردم ایجاد کنیم؛ یعنی اگر پیش از این میتوانستند روی همکف ۲ طبقه بسازند، اگر گذرگاه و محیط شهری اجازه میدهد و ظرفیت پذیرش بارگذاری بیشتر دارد، بتوانیم یک طبقه اضافه کنیم.
این عضو کابینه دوازدهم ادامه داد: این شامل تهران و کلانشهرها نمیشود. باید بتوانیم برای مردم گشایشی انجام دهیم که بتوانند با توجه به نوسازی یا زمینی که در اختیارشان قرار میگیرد، بنای بیشتری ایجاد کنند. این حرکت اول و گشایش دوم موجب میشود که تحرکی در ساخت و ساز صورت گرفته و نوسازی آغاز شود.
اسلامی به ضرورت تجمیع پلاک نیز اشاره کرد و گفت: نکته مهم دیگری در بافت فرسوده است و این است که در بافتهای فرسوده پلاکها ریز و کوچک هستند. با تجمیع پلاک میتوان نوسازی را در محل انجام داد. این در مورد بافت فرسوده صادق است، اما بافتهای تاریخی طبق این طرح بهسازی میشود و در آن بازآفرینی صورت میگیرد.
وی ادامه داد: با اجرای برنامه نوسازی بافت فرسوده و بازآفرینی شهری، هم جلوگیری از آسیبهای اجتماعی صورت میگیرد و هم محیط مطلوبتری در مرکز شهرها به وجود میآید. این طرحها اکنون جذابیتی به وجود آورده که مردم به مرکز شهرها باز میگردند.