گروه اقتصاد کلان: اخيرا رييس کل بانک مرکزي با اشاره به سوءاستفاده برخي فرصتجويان از افزايش تقاضاي ارز در روزهاي اخير، به اين موضوع واکنش نشان داد. عبدالناصر همتي در جديدترين پست ايستاگراميخود با اشاره به افزايش قيمت ارز در روزهاي اخير، گفت: همانگونه که پيشبيني شده بود، در روزهاي اخير به دليل فرصت زماني باقيمانده از سال جاري ميلادي براي تسويه حساب بنگاهها و تجار با طرف حسابهاي خارجي، تقاضاي واقعي ارز به طور طبيعي تا حد زيادي افزايش پيدا کرد.
نوسانات ارزي در شرايط گوناگون
پرسش اساسي در اين زمينه اين است که چرا بايستي نوسانات ارزي تابع شرايط گوناگون باشد و به تعبير ديگر چرا اساسا نبايستي سياستهاي پايدار و ثابتي براي کنترل ارز وجود داشته باشد که اقتصاد ما کمترين تاثير را از اين بابت دريافت کند.
وزير صنعت در اين زمينه ميگويد: کالاهاي اساسي که با ارز دولتي تامين ميشوند نبايد تابع نوسانات ارزي باشند رضا رحماني که چندي پيش در يک برنامه تلويزيوني حضور پيدا کرد در اين خصوص توضيح داد: کالاهاي اساسي مانند برنج، گوشت، روغن و حبوبات و... که با ارز دولتي تامين ميشوند نبايد تابع نوسانات ارزي باشند چرا که با درآمد ملت تامين ميشود. رئيس جمهور هم بر اين موضوع حساس است. رحماني با تاکيد بر اينکه مسئوليت تامين کالاهاي اساسي بر عهده وزارت جهاد و کشاورزي است، اظهار کرد: متاسفانه کالاهاي اساسي در زنجيره توزيع مشکل دارند و در اين مرحله به دست مردم نميرسند و کاري که دولت بايد انجام دهد، بازنگري فرآيند توليد است.
سفته بازي به نوسان ارزي دامن زد
برخي ديگر از کارشناسان، دلالي را از علتهاي نوسان نرخ ارز ميدانند و معتقد هستند که با کنترل واسطهها و سودجويان ميتوان بر تنشهاي ارزي فائق آمد. در اين راستا سخنگوي کميسيون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس تصريح کرد: با عمليات سفته بازي عدهاي سودجو و فرصت طلب موجب شدند که قيمت ارز به شکل نامناسبي با قيمتهاي بسيار نامتعارف عرضه شود.مفتح با تاکيد بر اينکه اکنون نرخ ارز به کانال واقعي سازي نرخ در حال حرکت است، گفت: نرخ ارز به عقيده بنده بايد از کانال ٩ هزار تومان نيز خارج شده و به سمت نرخهاي کمتر هدايت شود. وي با بيان اينکه بايد ضوابط اقتصادي به شکل مناسبي متغيرهاي اقتصادي را منطبق کنند، افزود: دولت بايد در حوزه اقتصاد قاطعيت بيشتري داشته و در حمايت از مردم با توجه به اينکه نرخ ارز يک شاخص تاثيرگذار در سطح عموميقيمتها است ورود کند.
اين نماينده مردم در مجلس دهم با تاکيد بر اينکه ساماندهي بازار ارز و ساير بازارهاي موازي از وظايف دولت است، تصريح کرد: در اين حوزه نيازمند سياستهاي مشخص هستيم تا از بالا رفتن سطح عموميقيمتها جلوگيري شود.
اخلال درسيستم بانکي
نظارت در سيستم بانکي با هدف کنترل نوسانات ارزي يکي ديگر از راهکارهاي مقابله با اين شرايط است. به نظر ميرسد اگر دستگاههاي نظارتي ديده باني و ارزيابي به هنگام و سيستماتيکي در اين راستا داشته باشند مجال اخلال براي سودجويان باقي نميماند و يا به حداقل ممکن کاهش مييابد. وزارت اطلاعات اعلام کرد: سربازان گمنام امام زمان (عج) در استانهاي سيستان و بلوچستان، تهران، مازندران، قم، کرمان و اصفهان در اقدامات پيچيده اطلاعاتي – عملياتي همزمان و هماهنگ، ۱۷ نفر از عناصر شبکه نفوذ در سيستم بانکي و ارزي را دستگير کردند.اين وزارتخانه با انتشار اطلاعيهاي يادآور شد: اين شبکه به بهانه انجام واردات کالا، با اسناد غيرواقعي و جعلي به ثبت سفارش واردات کالا اقدام ميکردند و بدون آن که قصد واردات کالا داشته باشند ارزهاي دولتي را به مقصد دلخواه خود حواله ميکردند و پس از آن، ارزها را به قيمت آزاد فروخته و از مابه التفاوت حاصله سودجويي ميکردند.
به اين ترتيب هر از گاهي خبري از دستگاههاي نظارتي و امنيتي در اين خصوص منتشر ميشود که جاي اميدواري دارد اما با توجه به شرايط خطير فعلي که اقتصاد کشور در معرض انواع آسيبها قرار دارد به نظر ميرسد تعداد اين خبرها هرچه قدر بيشتر منتشر شود به بهبود اقتصاد کمک بيشتري خواهد کرد.
وظيفه خطير خانه ملت
از جمله دستگاهها و نهادهايي که در اين زمينه ميتواند و بايد به ياري دولت و اقتصاد آسيب ديده و حساس کشور بشتابد مجلس شوراي اسلامياست. وکلاي ملت نيز اگر به موقع و با حساسيت لازم به اين امر ورود کنند و مبارزه بي اماني براي اين قضيه داشته باشند به ثبات ارزي و در نهايت سالم سازي اقتصاد کمک افزونتري خواهند کرد. اين در حالي است که متاسفانه نمايندگان بعضا حساسيت و جديت لازم در اين خصوص به خرج نميدهند و در عوض به مسائلي که به نوبه خود هم التهاب زاست و هم اهميت چنداني ندارد ميپردازند. به عنوان مثال در باره جريان اخير نماينده سراوان و حاشيههاي آن بيش از اندازه موضعگيري شد و انتظار اين بود که بهارستانيها به جاي اين قبيل حمايتها به حمايت از اقتصاد و معاش مردم که ملتزم به اجراي آن هستند اهتمام داشته باشند. کما اينکه نماينده مردم تبريز در اين مورد گفت: احساسات نمايندگان در ارتباط باموضوع پيش آمده براي نماينده سراوان را در اصل قبول دارم اما در شکل و نحوه آرزو ميکردم اي کاش اين احساسات هنگاميکه با بيتدبيري دولت نوسانات شديد ارزي رخ داد، ابراز ميشد. به گزارش فارس، محمدحسين فرهنگي در نطق ميان دستور خود در نشست علني روزيکشنبه 2 دي افزود: شرايط خاصي در کشور به ويژه در حوزههاي اقتصادي حاکم است؛ همه مسئولان در قواي سهگانه به ملت عزيز بايد بر اساس شرايط به گونهاي اقدام کنند تا با اصلاحات مناسب اقتصادي با موفقيت و سربلندي از آن عبور کنيم.
جمع بندي
البته برنامهها و اقدامات متوليان اقتصاد کشور و بانک مرکزي به موارد فوق محدود نميشود و حتما موارد جدي و قابل تامل بسياري وجود دارد که با تمسک به آنها ميتوان از نوسانات ارزي که به جد آفت اقتصاد کشور شده است جلوگيري کرد