پشت نقاب شبکه‌هاي اجتماعي چه خبر است؟

مينا ابراهيمي‌بسابي
جامعه شناس

امروزه پيشرفت علم و تکنولوژي تغييرات اساسي را در شيوه ارتباطات و ايجاد اشکال متفاوت و پيچيده رسانه‌ها به ويژه شبکه‌هاي اجتماعي و فضاهاي مجازي که جز لاينفکي از زندگي انسانهاست ايجاد نموده است . گسترش استفاده بيش از حد و دائم اين پديده نو ظهور ارتباطي موجبات دگرگوني بنيادين در سبک و شيوه زندگي و فرهنگ کاربران را فراهم کرده و تامين کننده بخش بزرگي از خوراک فکري افراد و جوامع مختلف است. اين اتفاق شکل سنتي ارتباطات را از مرحله ارتباط  بي واسطه و رو در رو به ارتباطي با واسطه و مجازي کشانده است اما با تمام پيامد‌هاي مثبتي که داشته با کاهش ارتباطات چهره به چهره، تمايل به فعاليت‌هاي جمعي، نوع دوستي و مهرورزي در محيط خانواده و جامعه را کمرنگ کرده و به مرحله‌اي بحراني رسانده است. اين روند تهديد کننده را در زندگي روزمره آدم‌ها به خصوص در کلان شهرها به روشني مي‌توان ديد و به صورتي کاملا محسوس و ملموس شاهد نقش مخرب ارتباط‌هاي مجازي در از بين بردن صميميت و کانون گرم خانواده و خويشاوندان هستيم. احاطه ابزارهاي ارتباطي نظير ماهواره ، اينترنت و شبکه‌هاي اجتماعي در زندگي امروز ما سبب شده تا در هر ثانيه زير رگباري از اطلاعات و اخبار متنوع و البته سطحي و کم عمق قرار بگيريم و بخش عظيمي‌از زمان خود را در موبايل‌ها و لپ تابها و کانال‌هاي ريز و درشت تلويزيوني بگذرانيم. اين روند در پشت پرده با برنامه‌ريزي نامحسوس کمپاني‌هاي بزرگ و سازمان‌هاي تبليغاتي هدايت مي‌شود که به شيوه‌اي نامحسوس در صدد هستند با تغيير ذائقه و فرهنگ هر کاربر يک مشتري تازه براي کالاها و خدمات خود دست و پا کنند. انبوه تبليغاتي که به صورت هدفمند و با تحليل هر کليک و انتخاب ما در لفافه پيشنهادهاي جذاب و محصولات رپزتاژ محور به ما معرفي مي‌شود گوياي اين حقيقت است. رسانه‌هاي بزرگ و شبکه‌هاي اجتماعي با اخبار متنوع مصرف کننده و مشتري را سرگرم مي‌کنند و براي تغيير و تحول مدل فضايل اخلاقي – اجتماعي از سبک زندگي افراد مشهور يا سلبريتي‌ها بهشتي مي‌سازند که ما را فريب بدهد. آنان تلاش مي‌کنند با استحاله فرهنگي جامعه هدف را از پيشينه‌هاي فرهنگي و سنتي خود تهي کرده و انساني مصرف گرا با ايده ال‌هايي نظير زندگي شيک ، مدرن و مرفه بيافرينند که مصرف کننده محصولات کمپاني‌هاي بزرگ چند مليتي باشد. اين روند که اکنون به عنوان يک نسخه برنامه‌ريزي شده از سوي دشمنان براي ما ايراني‌ها هم در حال اجراست در درازمدت افراد را تنها، خودخواه، مصرف گرا و بي تفاوت بار مي‌آورد و سبک زندگي را به سبکي وارداتي و شدت انسان محور، مصرف گرا و بدون آرمان‌هاي جمعي تبديل مي‌کند. وضعيتي که براي مقابله با آن زمان زيادي نداريم و بايد هر چه سريعتر برايش نوش دارويي بيابيم.