رضا پديدار
عضو هيئت نمايندگان اتاق بازرگاني
به‌طورمعمول در فصل سرد سال در نيم‌کره شمالي افزايش تقاضاي نفت به رشد قيمت‌ها مي‌انجامد اما در دوره کنوني سياست‌هاي غرب ايجاب کرد که کشورها با استفاده از ذخاير استراتژيک به تقاضاي فزاينده نفت پاسخ گفته و بازار را مهار کنند. به دليل افزايش توليد نفت از منابع غيرمتعارف موسوم به شيل قيمت نفت در زمستان کاهش يافت اما اين کاهش در آينده به رشد تبديل خواهد شد. چرا؟ 1.دليل اول، عدم امکان اتکاي هميشگي کشورها به ذخاير استراتژيک و استفاده از منابع غيرمتعارف است. هزينه توليد نفت خام از منابع نامتعارف بسيار بالاست و براي توليد و فروش آن به‌منظور مهار هميشگي بازار براي کشورها امکان‌پذير نيست. ايران و عربستان به‌عنوان صاحبان منابع متعارف نفت در دنيا شناخته مي‌شوند. اين کشورها براي توليد هر بشکه نفت خام کمتر از10 دلار هزينه مي‌کنند و درواقع کمترين ميزان هزينه براي توليد نفت در ايران و عربستان ثبت شده است. در ساير کشورها اين ميزان بيشتر است. روسيه حدوداً براي توليد هر بشکه نفت 14 دلار هزينه مي‌کند. در کشورهاي آفريقايي مثل نيجريه اين هزينه به 12 تا 13 دلار مي‌رسد و در نروژ و انگلستان که نفت شمال را استخراج مي‌کنند اين ميزان 17 تا 18 دلار است. اين در حالي است که هزينه استخراج نفت از منابع غيرمتعارف موسوم به شيل که عمدتاً در آمريکاست، بر اساس آماري که مرکز تحقيقات اوپک، سايت‌هاي تخصصي مثل بانک جهاني و مؤسسات اطلاعات انرژي ارائه کرده‌اند از 35 تا 40 دلار است.به‌اين‌ترتيب اگر آمريکا يا ساير کشورهاي دارنده منابع شيل بخواهند نفت توليد کنند، قيمت اين نفت دست‌کم بايد براي هر بشکه 60 دلار تعيين شود. توليد نفت با چنين هزينه‌اي مقرون‌به‌صرفه نيست مگر اينکه سياست‌هاي آمريکا بر منافع اقتصادي غلبه کند و هزينه‌هاي مالي توليد و عرضه اين‌چنيني نفت را بپذيرد. از سوي ديگر آمريکا مي‌تواند نفت بيشتري از کانادا وارد کند. بخش عمده‌اي از نفت موردنياز آمريکا از مناطق نفت‌خيز کل گري کانادا از شمال وارد مي‌شود و آمريکا در مناطق مرکزي و جنوبي از نفت خودش استفاده کند. با توجه به همه اين مقدمات مي‌توان گفت هزينه بالاي توليد نفت از منابع شيل يک دليل عمده در افزايش قيمت نفت در آينده است. هرچند نفت هميشه سياست زده بوده و ممکن است باوجوداينکه هيچ عقل سالمي‌حکم به توليد نفت با هزينه 40 دلار و فروش آن باقيمت 44 دلار نمي‌دهد، آمريکا به مهار بازار با اتکا به اين منابع تن دهد. توليد نفت از منابع غيرمتعارف موسوم به شيل تنها در شرايطي صرفه اقتصادي دارد که قيمت نفت بين 65 تا 70 دلار قرار بگيرد. 2.بر اساس آخرين مطالعاتي که در اداره اطلاعات انرژي آمريکا و آژانس بين‌المللي انرژي انجام‌شده، جهان با رشد مصرف نفت در آينده روبه‌رو خواهد شد. رشد مصرف و ضريب رشد مصرف از عوامل اثرگذار در آينده قيمت نفت است. اکنون دنيا 95 تا 96 ميليون بشکه نفت در روز مصرف مي‌کند که پيش‌بيني‌شده اين ميزان در سال 2019 از يک‌صد ميليون بشکه نفت فراتر رود. اين يعني 2 تا 2.6 درصد مصرف. به نظر من با توجه به ضريب رشد مصرف قيمت نفت در سال 2019 بيش از 60 دلار خواهد بود و حتي به نظر مي‌رسد در فصل سرماي بعدي در همين سال به 65 دلار هم برسد. در سال گذشته مصرف جهاني نفت از 92 ميليون بشکه به 94 ميليون بشکه رسيده و گزارش‌هاي بين‌المللي حاکي از آن است که مصرف نفت خام و مواد هيدروکربني در جهان با توجه عدم تحقق اهداف مربوط به برنامه‌هاي انرژي تجديد ناپذير رشد بيشتري هم پيدا مي‌کند. 3.نکته سوم اينکه ميزان ظرفيت کشورهاي توليدکننده نفت مثل عربستان و روسيه کمتر از رشد ضريب مصرف نفت در سال‌هاي 2019 و حتي 2020 است. آژانس بين‌المللي انرژي گزارش کرده که ميزان توليد نفت آمريکا در سال‌هاي آينده افزايش پيداکرده و از 11.5 ميليون بشکه به 16.5 ميليون بشکه در سال 2025 مي‌رسد. از سوي ديگر اعلام‌شده که ضريب رشد مصرف نفت از 1.8 تا 2.6 در نوسان است. عوامل ديگري مثل رشد جمعيت جهان و رفاه‌طلبي جهاني در کنار اين مسائل به رشد بيشتر مصرف نفت دامن مي‌زند و اين در حالي است که توليدکنندگان بزرگ نمي‌توانند ضريب رشد استخراج نفت خام را بيش آنچه برنامه‌ريزي‌شده افزايش دهند. براي مثال عربستان تا سه سال آينده تنها مي‌تواند توليد نفت خام را حداکثر 400 هزار بشکه افزايش دهد. از سوي ديگر روسيه که اقتصاد آن وابستگي 48 درصدي به درآمدهاي نفتي دارد به دنبال افزايش توليد است اما ميزان افزايش توليد اين کشور در سال 2018 تنها 300 هزار بشکه بوده است.
منبع: اتاق تهران
عضو هيئت نمايندگان اتاق بازرگاني
به‌طورمعمول در فصل سرد سال در نيم‌کره شمالي افزايش تقاضاي نفت به رشد قيمت‌ها مي‌انجامد اما در دوره کنوني سياست‌هاي غرب ايجاب کرد که کشورها با استفاده از ذخاير استراتژيک به تقاضاي فزاينده نفت پاسخ گفته و بازار را مهار کنند. به دليل افزايش توليد نفت از منابع غيرمتعارف موسوم به شيل قيمت نفت در زمستان کاهش يافت اما اين کاهش در آينده به رشد تبديل خواهد شد. چرا؟ 1.دليل اول، عدم امکان اتکاي هميشگي کشورها به ذخاير استراتژيک و استفاده از منابع غيرمتعارف است. هزينه توليد نفت خام از منابع نامتعارف بسيار بالاست و براي توليد و فروش آن به‌منظور مهار هميشگي بازار براي کشورها امکان‌پذير نيست. ايران و عربستان به‌عنوان صاحبان منابع متعارف نفت در دنيا شناخته مي‌شوند. اين کشورها براي توليد هر بشکه نفت خام کمتر از10 دلار هزينه مي‌کنند و درواقع کمترين ميزان هزينه براي توليد نفت در ايران و عربستان ثبت شده است. در ساير کشورها اين ميزان بيشتر است. روسيه حدوداً براي توليد هر بشکه نفت 14 دلار هزينه مي‌کند. در کشورهاي آفريقايي مثل نيجريه اين هزينه به 12 تا 13 دلار مي‌رسد و در نروژ و انگلستان که نفت شمال را استخراج مي‌کنند اين ميزان 17 تا 18 دلار است. اين در حالي است که هزينه استخراج نفت از منابع غيرمتعارف موسوم به شيل که عمدتاً در آمريکاست، بر اساس آماري که مرکز تحقيقات اوپک، سايت‌هاي تخصصي مثل بانک جهاني و مؤسسات اطلاعات انرژي ارائه کرده‌اند از 35 تا 40 دلار است.به‌اين‌ترتيب اگر آمريکا يا ساير کشورهاي دارنده منابع شيل بخواهند نفت توليد کنند، قيمت اين نفت دست‌کم بايد براي هر بشکه 60 دلار تعيين شود. توليد نفت با چنين هزينه‌اي مقرون‌به‌صرفه نيست مگر اينکه سياست‌هاي آمريکا بر منافع اقتصادي غلبه کند و هزينه‌هاي مالي توليد و عرضه اين‌چنيني نفت را بپذيرد. از سوي ديگر آمريکا مي‌تواند نفت بيشتري از کانادا وارد کند. بخش عمده‌اي از نفت موردنياز آمريکا از مناطق نفت‌خيز کل گري کانادا از شمال وارد مي‌شود و آمريکا در مناطق مرکزي و جنوبي از نفت خودش استفاده کند. با توجه به همه اين مقدمات مي‌توان گفت هزينه بالاي توليد نفت از منابع شيل يک دليل عمده در افزايش قيمت نفت در آينده است. هرچند نفت هميشه سياست زده بوده و ممکن است باوجوداينکه هيچ عقل سالمي‌حکم به توليد نفت با هزينه 40 دلار و فروش آن باقيمت 44 دلار نمي‌دهد، آمريکا به مهار بازار با اتکا به اين منابع تن دهد. توليد نفت از منابع غيرمتعارف موسوم به شيل تنها در شرايطي صرفه اقتصادي دارد که قيمت نفت بين 65 تا 70 دلار قرار بگيرد. 2.بر اساس آخرين مطالعاتي که در اداره اطلاعات انرژي آمريکا و آژانس بين‌المللي انرژي انجام‌شده، جهان با رشد مصرف نفت در آينده روبه‌رو خواهد شد. رشد مصرف و ضريب رشد مصرف از عوامل اثرگذار در آينده قيمت نفت است. اکنون دنيا 95 تا 96 ميليون بشکه نفت در روز مصرف مي‌کند که پيش‌بيني‌شده اين ميزان در سال 2019 از يک‌صد ميليون بشکه نفت فراتر رود. اين يعني 2 تا 2.6 درصد مصرف. به نظر من با توجه به ضريب رشد مصرف قيمت نفت در سال 2019 بيش از 60 دلار خواهد بود و حتي به نظر مي‌رسد در فصل سرماي بعدي در همين سال به 65 دلار هم برسد. در سال گذشته مصرف جهاني نفت از 92 ميليون بشکه به 94 ميليون بشکه رسيده و گزارش‌هاي بين‌المللي حاکي از آن است که مصرف نفت خام و مواد هيدروکربني در جهان با توجه عدم تحقق اهداف مربوط به برنامه‌هاي انرژي تجديد ناپذير رشد بيشتري هم پيدا مي‌کند. 3.نکته سوم اينکه ميزان ظرفيت کشورهاي توليدکننده نفت مثل عربستان و روسيه کمتر از رشد ضريب مصرف نفت در سال‌هاي 2019 و حتي 2020 است. آژانس بين‌المللي انرژي گزارش کرده که ميزان توليد نفت آمريکا در سال‌هاي آينده افزايش پيداکرده و از 11.5 ميليون بشکه به 16.5 ميليون بشکه در سال 2025 مي‌رسد. از سوي ديگر اعلام‌شده که ضريب رشد مصرف نفت از 1.8 تا 2.6 در نوسان است. عوامل ديگري مثل رشد جمعيت جهان و رفاه‌طلبي جهاني در کنار اين مسائل به رشد بيشتر مصرف نفت دامن مي‌زند و اين در حالي است که توليدکنندگان بزرگ نمي‌توانند ضريب رشد استخراج نفت خام را بيش آنچه برنامه‌ريزي‌شده افزايش دهند. براي مثال عربستان تا سه سال آينده تنها مي‌تواند توليد نفت خام را حداکثر 400 هزار بشکه افزايش دهد. از سوي ديگر روسيه که اقتصاد آن وابستگي 48 درصدي به درآمدهاي نفتي دارد به دنبال افزايش توليد است اما ميزان افزايش توليد اين کشور در سال 2018 تنها 300 هزار بشکه بوده است.
منبع: اتاق تهران
آخرین اخبار