گروه انرژی -کورش شرفشاهي: راه اندازي بورس نفت گام بزرگي در راستاي تحقق اهداف اصل 44 قانون اساسي کشور و خصوصي سازي بخش مهمياز بدنه دولت به شمار ميرود که تاثير آن در بخشهاي مختلف صنعتي، مالي، بانکي، بيمه، گمرکي، بازرگاني، حمل و نقل، توريسم، فناوري اطلاعات و قانونگذاري کشور جاري خواهد بود.
از آنجا که يکي از بهترين و شفافترين مکانيزمهاي قيمت گذاري محصولات، عرضه آنها در بورس است، بورسهاي معاملات نفتي در نخستين سالهاي کشف نفت و بهره برداري تجاري از آن به صورت گستردهاي در جهان تشکيل شدند و نخستين بورس نفتي جهان در سال 1871 ميلادي درآمريکا و در شهر تي تاس ويل تاسيس شد.هم اکنون سه بورس لندن (IPE)، نيويورک(NYMEX) و سنگاپور(SGX) از مهمترين بورسهاي بين المللي انرژي در جهان به شمار ميروند.اما ايران نيز در اين مسير گام محکميبرداشت و در اولين مرحله عرضه نفت خام در رينگ بينالملل بورس انرژي ايران، هشت محموله ۳۵ هزار بشکهاي و در دومين مرحله عرضه ۲۰ محموله ۳۵ هزار بشکهاي نفت خام سبک ايران به فروش رفت.در گذشته نزديک اسحاق جهانگيري، معاون اول رئيس جمهور اعلام کرده بود که براي مقابله با تحريمهاي يک طرفه آمريکا، نفت خام در بورس انرژي عرضه ميشود و بعد از چند ماه رييس جمهور نيز به اين موضوع تاکيد کرد و بعد از مدتها يک ميليون بشکه نفت خام سبک ايران در رينگ بينالملل بورس انرژي عرضه شد.هر چند که قيمت نفت خام از قيمت پايه بشکهاي ۷۹ دلار تعديل شد اما در نهايت هشت محموله ۳۵ هزار بشکهاي در عرضه نخست و فروش ۲۰ محموله ۳۵ هزار بشکهاي در مرحله دوم، در مجموع عرضه آزمايشي نسبتا موفقي را در بورس انرژي رقم زد.اگرچه عرضه سوم محموله نفت با شکست رو به رو شد. اما مسوولان همچنان بر استمرار عرضه نفت در بورس تاکيد دارند و به زودي مرحله چهارم عرضه نفت در بورس اجرايي خواهد شد.
بورس بستر مناسب عرضه نفت
در اين رابطه يک عضو کميسيون انرژي با تاکيد بر اينکه بازار سرمايه از بازارهايي است که ميتواند در جهت توليد وآوردن سرمايههاي مردم حرکت کند گفت: بورس ميتواند اوضاع توليد و اشتغال را فعال کند و اگر بازار سرمايه ما پر رونق باشد، ميتوان در شرايط موجود که در شرايط تحريم هستيم، نقدينگي را به اين سمت هدايت کنيم. علي بختيار با تاکيد براينکه بايد بتوانيم بستر مناسبي براي رونق اقتصادي کشور ايجاد کنيم گفت: يکي از مواردي که ميتواند به اقتصاد کشور در بازار سرمايه و بورس رونق ببخشد، نفت ، فراوردههاي نفتي، محصولات پتروشيميو ساير محصولات پالايشگاهي است.عضو کميسيون انرژي افزود: در شرايط سخت تحريمها، تا الان سه بار نفت خام را در بورس عرضه کرديم و بخش زيادي از محصولات پتروشيميو پالايشگاهي در بورس خريد و فروش ميشود و براي خيلي از فعالان اقتصادي که علاقمند هستند در حوزه تجارت نفت و فرآوردههاي نفتي کار کنند، امروز اين امکان فراهم شده که در بازار سرمايه حضور پيدا کنند و به صورت خريد و فروش اقدام بکنند.وي گفت: مديريت نسبتا مناسبي که در بورس در حال اعمال است، جريان پيش رونده رو به جلو است و نگاه بخشهاي مختلف اقتصادي به بورس مثبت است و نگاه وزارت خانههايي که تخصصي به بورس نگاه ميکنند، حتما ميتواند بورس را به عنوان پرستيژ ملي براي کشور قرار بدهد و در جايگاه واقعي خودش بتواند سرمايههاي مردم را براي اولويت اقتصادي جذب کند.وي با تاکيد بر اينکه نفت خام پيچيدگي بالايي دارد و آمريکاييها نفت خام ما را تحريم کردند گفت: در شرايطي که آمريکاييها تحريمهاي نفتي ما را اعمال کردند، در بورس نفت خام عرضه کرديم و خريداران در يک بازار شفاف اقدام به خريد کردند و خريدهاي بعدي هم حتما انجام ميشود.عضو کميسيون انرژي با تاکيد بر اينکه ساز و کار مناسبي در بورس وجود دارد که نحوه پرداخت و خريدها به چه شکل باشد گفت: بايد مشخص شود پرداخت ريالي و ارزي و نحوه تحويل به چه شکل باشد و حتي در شرايط تحريم، امکان عرضه نفت در بورس وجود دارد.
تجربه خوب بورس
از سوي ديگر رئيس کميته نفت کميسيون انرژي مجلس شوراي اسلاميبا تاکيد بر اينکه آنچه از اول انقلاب تا به امروز به عنوان يک تجربه خوب از آن ياد ميکنيم، شفافيت در معاملات به خصوص معاملات دولتي در بورس است گفت: هر گاه که معاملات در اين راستا صورت گرفته، حرف و حديث کمتري را به همراه داشته است.حسن بهرام نيا با اعلام اينکه يکي از سازوکارهاي موفق و در اختيار سازمان بورس اين است که هر توليد کنندهاي توليدات خودش را در معرض ديده خريداران قرار ميدهد گفت: در بورس به صورت شفاف خريدار، فروشنده و نرخ واقعي کالا مشخص است.وي با تاکيد بر اينکه معامله در بورس به واسطه تقاضا تقريبا نزديک به واقعيت است گفت: سازمان بورس فرصت و ظرفيت بالقوهاي در راستاي اعتماد سازي جامعه است.نماينده نهاوند با تاکيد بر اينکه در بعضي از موارد، بايد شرايط ويژه مورد توجه قرار بگيرد گفت: امروز در تحريم هستيم و امکان دارد آمريکا بعضي از سرمايه گذاران و خريداران ما را شناسايي کنند و در ليست تحريم قرار بدهند. بنابر اين بايد يک مقداري ملاحظات را در اين شرايط داشته باشيم.وي با اشاره به ظرفيت ويژه ايران در برخي مشتقات نفتي گفت: بايد توسط شوراي هماهنگي سران سه قوه تصميميگرفته شود که استثناهايي براي اين مورد در بورس در نظر گرفته شود به نوعي که يا نام اشخاص و شرکتهاي معامله گر منتشر نشود يا از طريق بورس معامله نشود يا در روش خريد و فروش تجديد نظر شود که به نظر امکان همه اين موارد هست .وي تاکيد کرد: نميتوانيم به خاطر اين که خريداران ما شناسايي ميشوند و در ليست تحريم قرار ميگيرند، مانع خريد و فروش در بورس شويم و از بورس صرف نظر کنيم.نماينده نهاوند تاکيد کرد: ميشود راهکاري پيدا کنيم تا هم از طريق بورس بتوانيم نفت، قير و مشتقات را بفروشيم و هم به صورت آزاد اين معاملات صورت بگيرد .
*دور زدن تحريمها
از سوي ديگر نماينده کرمانشاه در مجلس شوراي اسلاميبا تاکيد بر اينکه منافع ملي بر همه چيز اولويت دارد گفت: اگر قرار است برخي محضولات نقتي در بورس عرضه شود و براي اقتصاد کشور مشکل بيافريند، قطعا راه را اشتباه ميرويم و اگر نياز به تجديد نظر در اين زمينه وجود دارد، بهتر است تجديد نظر صورت بگيرد.احمد صفري با اشاره به اينکه ايران همواره مورد تهديد و تحريم آمريکا بوده است گفت: اکنون که ترامپ به صورت علني به مقابله عليه ايران پرداخته و از تماميابزارهاي خود براي ضربه زدن به اقتصاد و مردم ايران استفاده ميکند، لازم است در داخل ايران هماهنگي و همکاري لازم وجود داشته باشد تا بتوانيم اين کينه توزيهاي آمريکاييها را ناکارآمد کنيم.وي با اشاره به سياستهاي کلان نظام مبني بر فاصله گرفتن از خام فروشي گفت: عرضه برخي محصولات نفتي در بورس ميتواند حضور ايران را در بازارهاي جهاني ارتقا دهد به ويژه آنکه کيفيت برخي محصولات ايران مطلوب است.