گروه اقتصاد کلان: طي سالهاي اخير مقام معظم رهبري به کرات به اقتصاد به عنوان اصليترين مسئله و مشکل کشور اشاره کردهاند و بر همين اساس شعار هر سال را بر پايه و اساس اقتصاد تعيين نموده اند، کما اينکه سال جاري نيز از سوي ايشان سال «رونق توليد» نام گرفته است. طي همين مدت تحليلها و تفسيرهاي بسياري در باره شعار امسال ارائه و در رسانههاي جمعي انتشار پيدا کرده است که طي آنها هر کسي از ظن خود يار اين موضوع شده و حکايتي به تصور کرده است. لذا شايد بهتر باشد تحليل شعار سال و راهکار تحقق آن را هم از زبان رهبري بازخواني و تحليل کنيم. به همين منظور تجارت سعي دارد تا در ادامه به يکي از محوريترين موضوعات مد نظر حضرت آيت ا... خامنهاي مبني بر «اصلاح الگوي مصرف» پرداخته و آن را راهبردي براي تحقق شعار «رونق توليد» بداند.
پيشينه
اصلاح الگوي مصرف پيش از اين، يعني در سال 1388 از سوي رهبر معظم انقلاب به عنوان شعار سال انتخاب شده بود. رهبري در ژيام نوروزي خود در آن سال فرموده بودند: « ما بايستي الگوي مصرف را اصلاح کنيم. ما بايستي به سمت اصلاح الگوي مصرف حرکت کنيم. مسئولين کشور در درجه اول - چه قوه مقننه، چه قوه مجريه، و چه ساير مسئولين کشور؛ قوه قضائيه و غير آنها - و اشخاص و شخصيتها در رتبههاي مختلف اجتماعي، و آحاد مردم ما از فقير و غني، بايستي به اين اصل توجه کنند که بايد الگوي مصرف را اصلاح کنند. اينجور مصرف کردن در همه زمينهها - در امور ضروري زندگي، در زياديهاي زندگي - مصرف کردن بيرويه و بدون منطق و بدون تدبير عقلاني، به ضرر کشور و به ضرر آحاد و اشخاص ماست. من از عموم مردم و بخصوص از مسئولين درخواست ميکنم، خواهش ميکنم که در اين زمينه فعاليت خودشان را در اين سال زياد کنند، افزايش بدهند و براي اصلاح الگوي مصرف برنامهريزي کنند». لذا با بازخواني متن پيام رهبري و اقداماتي که در سال 88 پيرامون اين شعار صورت گرفت ميتوان به يک جمع بندي و دريافت درست و منطقي دست پيدا کرد و همان دستاوردها را به منظور تحقق شعار سال جاري يعني «رونق توليد» به کار گرفت. بر اين اساس ميتوان گفت رونق توليد از طريق اصلاح الگوي مصرف الزاماتي خواهد داشت که در ادامه به برخي از آنها اشاره شده است.
کيفي سازي کالاي توليد داخل
رهبر انقلاب و همه مسئولين و قريب به اتفاق مردم بر اين اعتقاد هستند که براي حمايت از کالاي ايراني توليد داخل بايستي کيفيت کالاي توليد به نحوي باشد که خريدار آن را به کالاي خارجي ترجيح دهد. بنابر اين توليد کننده کالاي ايراني بايستي توليد کالا و محصول با کيفيت را به عنوان يک نوع اصلاح الگوي مصرف نصب العين خود قرار دهد تا به اين وسيله به رونق توليد کمک کرده باشد. در اين باره محمدرضا صباغيان نماينده مردم بافق در سال گذشته و در جريان بررسي گزارش کميسيون حمايت از توليد ملي گفته بود: تا زماني که کيفيت کالاهايمان خوب نباشد، امکان ندارد که کالاي داخلي مورد حمايت قرار گيرد و ما بايد در اين قوانين و مصوبات خود روي اين موضوع جدي باشيم تا رغبت مردم به استفاده از کالاهاي ايراني افزايش يابد».
لزوم حمايت از واحدهاي توليدي
واحدهاي توليدي در شرايط دشواري به سر ميبرند و به خصوص از نظر تامين نقدينگي در مضيقه به سر ميبرند. بنا بر اين دولت و نظام بانکي به منظور رونق توليد و تحقق شعار سال لازم است که حمايت از توليد و بنگاههاي توليدي را نصب العين خود قرار دهند و خداي ناکرده از سنگ اندازي در مسير تامين نقدينگي اين واحدها خودداري کنند. به اين وسيله اصلاح الگوي مصرف در نظام بانکي به طور اخص و دستگاههاي اجرايي و دولت به طور اعم در مسير رونق توليد عينيت پيدا ميکند. در همين راستا چندي پيش وزير صنعت، معدت و تجارت از رايزني با رئيس کل بانک مرکزي و وزير اقتصاد براي حل دو مشکل اساسي توليد يعني کمبود نقدينگي و تامين ماده اوليه خبر داد.
فرهنگ سازي
دانش آموزان و محصلان آموزشگاهها و دانشجويان دانشگاهها محمل و فرصت خوبي براي اصلاح الگوي مصرف و ترويج و اشاعه آن در سطح کشور خواهند بود. از اين رو برنامه ريزان و تصميم گيرندگان نظام آموزش و آموزش عالي کشور لازم است که در تدوين منابع و تهيه متون مرتبط با اصلاح الگوي مصرف و اشاعه و تبليغ آن عزم جدي داشته باشند و با بازنگري در اين حوزه نسبت به غني سازي و تقويت مباني آموزشي همسو با اصلاح الگوي مصرف و رونق توليد اهتمام کافي داشته باشند.
آموزش توليد کنندگان
توليد کنندگان و صنعت گران کشور در زمينه حرفه و تخصص خود بايستي به طور مرتب در معرض و در جريان آخرين متدهاي علميو کاربردي و استانداردهاي سطح اول دنيا قرار بگيرند تا پيشرفتهاي حاصله و آخرين دستاوردهاي مراکز توليدي و صنعتي دنيا باشند تا ضمن توليد کالا و محصول با کيفيت، از صرفههاي اقتصادي بيشتر و زيان و خسارت هرچه کمتر برخوردار شوند و به اين وسيله به اقتصاد کشور و بنگاههاي متبوع خود برخوردار شوند.
جمع بندي
به اين ترتيب و با رعايت موارد فوق،اصلاح الگوي مصرف يک فرصت طلايي براي تحقق شعار رونق توليد محسوب خواهد شد و از اين رهگذر هم زمينه خروج از بحران اقتصادي و هم چشم انداز روشني براي آينده کشور و حفظ هرچه بيشتر و بهتر منابع براي نسلهاي آينده فراهم خواهد آمد و از همه مهمتر اينکه با فرهنگ سازي در زمينه اصلاح الگوي مصرف، موضوع هدفگذاري براي صنعت و توليد رقم خواهد خورد و اين بخش در بزنگاهها و بحرانهاي اقتصادي با آسيب پذيري کمتري مواجه خواهد بود.