پدرام سلطانی
نایب رئیس اتاق ایران
موضع من نسبت به ادغام بانکها و به طور ویژه در مورد بانکهای نظامی مخالفت نیست. به نظر من آنچه باید در این فرایند مورد مخالفت و اعتراض قرار بگیرد پوشش گذاشتن بر مسائل و مشکلات این بانکها و شفاف نکردن چرایی ادغام و پیامدهای آن است. در یک دوره با ...بیانضباطی بانکهای بسیاری در کشور شکل گرفت و با رانت به بسیاری از افراد مجوز داده شد تا بنگاههایی را ایجاد کنند که غیر از فعالیتهای بانکداری اهداف خاص سهامدارانشان را دنبال میکردند. این بنگاهها به طور حتم باید پاکسازی و نظام بانکی سالمسازی شود و یکی از ابزارهای موجود برای رسیدن به این اهداف ادغام است. این وسیله با در نظر گرفتن شرایطی میتواند در سالمسازی نظام بانکی موثر عمل کند. شفافسازی حسبهای مالی بانکها در درجه اول در اولویت قرار میگیرد و باید به سهم ذینفعان بانک رسیدگی کرد. سهامداران خرد، سهامداران کلان که البته مقصر اصلی مشکلات کنونی این بانکها هستند، سپردهگذاران، نظام بانکی کشور، بانک مرکزی، سازمان امور مالیاتی و دولت به نوعی از ذینفعان بانکها به شمار میروند و ادغام بانکها بدون توجه به شرایط اقتصادی هریک از ذینفعان و وضعیتهای مالی واقعی پیامد خوشی به همراه ندارد. حسابسازی و ساختن صورتهای مالی در عمل تضییع حقوق این ذینفعان است به ویژه که امروز تصمیم دولت در ادغام بانکهای نظامی در یک بانک دولتی است نه ایجاد یک بانک جدید از ادغام این بانکها، و این یعنی زیانهای این بانک و ناترازی حساب و صورتهای مالی آن به بانک دیگر و در ادامه خزانه دولت و به دنبال آن به تکتک شهروندان این کشور تحمیل میشود.
متاسفانه درباره ادغام بانکها هیچ شفافسازیای انجام نشده است. صورتهای مالی به گونهای تنظیم شده که گویای سوددهی این بانکهاست درحالیکه چنین نیست و پشت درهای بسته بارها اعلام شده که بعضی از این بانکها دچار زیان چندده هزار میلیاردی شدهاند. یکی از این بانکها به تنهایی چندده هزار میلیارد تومان عملکرد منفی در تراز خود ثبت کرده که ناشی از سوءمدیریت در این بانک است اما چنین مسائلی هیچ وقت آشکار و در مورد آن شفافسازی نمیشود. اگر قرار به ادغام دو مجموعه خصوصی بود، انتظار شفافسازی از آن به نسبت کمتر بود چراکه ذینفعان آن تنها شامل سهامداران حقیقی میشد اما در مورد ادغام بانکهای نظامی در یک بانک دولتی، نفع همه شهروندان کشور مطرح است و سهامداران خرد و سپردهگذاران هم باید بدانند که چه در یک بانک گذشته است. 81 میلیون نفر جمعیت ایران باید بدانند که چه پولی از جیب آنها برای جبران زیان این بانکها برداشته میشود. پیشه کردن صداقت با مردم در اینباره کمترین انتظار است. به طور کلی نهادهای نظامی نباید به این حوزه ورود میکردند و اکنون که ورود کردهاند و تصمیم به ادغام گرفته شده، باید در مورد آن شفافسازی کرد تا افکار عمومی این تصمیم را بپذیرد نه اینکه در فضای ابهام واقعیتها قلب شود. رئیس کل بانک مرکزی در یک برنامه تلویزیونی وضعیت عمومی این بانکها را خوب ارزیابی کردند و از این گفتند که مجموعه تراز این بانکها مثبت است و بعضی از آنها ناترازی دارند. ایشان مسئله را طوری مطرح کردند که اگر جمع بزنیم اتفاقی نیفتاده است و مشکلی نیست اما خودشان در جلساتی که به طور مفصل درباره وضعیت بانکها صحبت شده حضور داشتند و میدانند که شرایط اینگونه نیست اما صداقت طرح این مسئله با مردم وجود ندارد.
هنوز کسی از اینکه چه توافقی بین سهامداران این بانکهای نظامی، مجموعه نظامی و دولت انجام شده خبر ندارد. زیان این بانکها چگونه تعیین تکلیف میشود؟ تعهدات این بانکها با اتکا به خزانه دولت پرداخت میشود یا بانک مرکزی میخواهد پول چاپ کند؟ این بانکها بیش از چهار هزار شعبه در سراسر کشور دارند و از پرشعبهترین بانکهای کشور به شمار میروند. قرار است شعب این بانکها چه سرنوشتی پیدا کنند؟ چه برنامهای برای نیروی انسانی فعال در این بانکها طرح شده است؟ کارکنان تعدیل میشوند یا به کار ادامه میدهند؟ این ادغام هزینههای جاری بانک جدید را به تناسب گردش مالی و میزان حجم عملیات کاهش میدهد یا خیر؟ آیا ادغام این بانکها باری بر دوش بانک سپه است؟ تکلیف سهامداران خرد چه میشود؟ نهادهای نظامی در بانک سپه سهامدار میشوند یا کل سهام به دولت تعلق خواهد داشت؟ سوالات بیشماری در اینباره وجود دارد که این تنها چند مورد مهم از آن است و متاسفانه بیپاسخ مانده است. بانک مرکزی و دولت به بهانههای مختلف عدم ارائه اطلاعات در اینباره را توجیه میکنند و برای شفافسازی اقدام نمیکنند. عدم مبادرت به شفافسازی از سوی دولت و بانک مرکزی ظلم بزرگی به تکتک شهروندان این کشور است. ادغام بانکها میتواند به قصور بزرگی در انجام تکالیف بانک مرکزی در تاریخ فعالیتش تبدیل شود. امیدواریم که پیش از هر اقدامی برای ادغام درباره وضعیت این بانکها شفافسازی شود و البته قصد و ارادهای برای این کار در مسئولان دیده نمیشود.
منبع: آینده نگر