جنگ در این ۲۳ نقطه از ایران «جنایت جنگی» حساب می‌شود

فرهنگ، یکی از اهداف اصلی همه جنگ‌ها در تاریخ بوده است، اما تصویب و اجرای یک قانون در یونسکو در چند سال گذشته تا حدی جلوی اتفاق را این گرفته است.

این حملات به دین و فرهنگ مناطق مختلف در سال‌های گذشته به اوج خود رسیده و ده‌ها و شاید صدها میراث فرهنگی و باستانی در خطر قرار گرفته‌اند؛ از شهر باستانی پالمیرا که داعش چند سال پیش آن را نابود کرد تا ساختمان‌های باستانی و مذهبی مالی که حملات القاعده خسارت جدی به آنها وارد کرد.

اما ماجرای نابودی آثار باستانی در جنگ‌ها، به بیش از سال پیش و جنگ جهانی دوم باز می‌گردد.در آن زمان نازی‌ها آثار باستانی مختلفی را در کشورهای اروپایی مثل اتریش، کرواسی، مجارستان و ... نابود کردند.

برای مقابله با همین مسئله پس از پایان جنگ جهانی دوم، کشور هلند به سازمان ملل پیشنهاد داد که برای حفاظت از میراث فرهنگی و باستانی کشورها قانونی تصویب کند و سازمان مختلف هم دو پروتکل مختلف در این رابطه تصویب کرد.

 شدیدتر شدن جنگ در سال‌های گذشته باعث شد تا سازمان ملل دیگر قانونی تصویب کند که براساس آن هرگونه تخریب آثار عضو فهرست میراث جهانی یونسکو جنایت جنگی حساب شود.

جنایات جنگی نقض قانون‌ها و آداب و رسوم جنگی است که شامل برخورد ناشایست یا اخراج اهالی مناطق اشغال شده به منظور گماشتن به کارهای اجباری یا سخت، قتل یا برخورد ناشایست با اسرای جنگی یا اشخاص اسیر شده، کشتار گروگان‌ها، غارت املاک شخصی و ویرانی عمدی شهرها و روستاها است.

 ایرینا بوکووا، مدیرکل یونسکو در این رابطه، گفته بود: «تخریب عمدی میراث یک جرم جنگی است.این کار دیگر به یک تاکتیک جنگی برای نابودی فرهنگی مناطق تبدیل شده. به همین دلیل حفاظت از میراث فرهنگی بیش از یک اقدامی فرهنگی است. این یک اقدام امنیتی جدایی ناپذیر از زندگی انسان است.»

با این وجود از این قانون تاکنون در حوزه اجرایی استفاده زیادی نشده و هنوز مناطق زیادی عضو فهرست یونسکو در خطر نابودی به علت جنگ هستند. به طور کلی ۵۴ میراث باستانی عضو یونسکو هم اکنون در خطر نابودی هستند و جنگ عامل اصلی نابودی آنهاست.

جنگ و فرهنگ‌هایی که به سمت نابودی رفتند

*پالمیرا، سوریه

پالمیرا شهر ۲هزار ساله، سوریه که زمانی جزو امپراطوری رم هم بوده حدود ۳ سال پیش توسط حملات گروه تروریستی داعش نابود شده. این شهر از اولین حملات داعش سال ۲۰۱۱ مورد تهدید واقع شد و بعد از اینکه این شهر تحت تصرف داعش قرار گرفت، تمام آثار باستانی آن نابود شدند. گفتنی است، از ماه مه امسال اقدامات مختلف برای بازسازی این شهر تاریخی و عضو فهرست میراث جهانی یونسکو شروع می‌شود.

*هترا، عراق

شهر هترا عراق یکی دیگر از میراث باستانی یونسکو است که در سال‌های گذشته توسط گروه تروریستی داعش خسارت شدیدی دیده. بار اولی که هترا توسط داعش مورد حمله قرار گرفت این گروه تروریستی از حمله خود به این شهر باستانی فیلم‌برداری کرد. شواهد نشان می‌دهد که در دوره‌ای داعش از این شهر به عنوان منطقه تمرینی نظامی استفاده می‌کند.

*صنعا، یمن

این شهر باستانی در یمن هم عضو میراث باستانی یونسکو است و که در چند سال گذشته با حملات انتحاری داعش و موشکی عربستان بخش زیادی از آن تخریب شده. صنعا از سال ۱۹۸۶ در فهرست یونسکو قرار گرفته.

البته در سال ۲۰۱۶ اتفاقی رخ داد که بسیاری را نسبت به تغییر این شرایط امیدوار کرد، دادگاه جرایم بین‌الملل احمد المهدی، تروریست اهل مالی را به علت نابودی ۱۰ منطقه مذهبی در این کشور را به انجام جنایت جنگی محکوم کرد و او به ۹ سال زندان محکوم شد.

بوکووا در این باره توضیح داد: «فورا بعد از اینکه این اتفاق در ۲۰۱۲ رخ داد یونسکو به دادگاه جرایم بین‌الملل خبر داد تا چنین حوادثی بدون جریه باقی نمانند. یک آگاهی جهانی در حال ایجاد شدن است و این برخوردی که با میراث فرهنگی انجام می‌شود را تغییر داده.»

گفتنی است فهرست میراث جهانی یونسکو در ایران شامل ۲۳ مکان مختلف است که در میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده‌اند. این فهرست شامل ۲۲ اثر میراث فرهنگی و یک اثر میراث طبیعی است. ارگ بم، شهر یزد، پاسارگاد و ... عضو این فهرست هستند.