به گزارش پایگاه خبری تجارت آنلاین به نقل از «کالاخبر»؛ دوم خرداد ۱۳۹۷ بود که بورس کالای ایران در راستای اهداف سازمانی و کمک به اقتصاد ملی تصمیم گرفت با استفاده از پتانسیل های خود گامی عملی در جهت کمک به حل برخی از مشکلات موجود و گسترش بازار زعفران به عنوان محصولی ارزشمند و صادراتی بردارد؛ این اقدام، راه‌اندازی بازار قراردادهای آتی بر پایه دارایی زعفران نگین را در پی داشت که پس از چند ماه از زمان راه اندازی این بازار، معاملات به دارایی پایه زعفران رشته ای (پوشال مرغوب) نیز گسترش پیدا کرد.
آغاز به کار معاملات قراردادهای آتی زعفران به عنوان یکی از اقدامات مثبت و موثر بورس کالای ایران در جهت بهبود بازار زعفران و کمک به جهانی‌سازی این محصول مطرح است. زیرا علی‌رغم تولید حدود ۹۰ درصد از زعفران جهان در ایران، پیش از راه اندازی این معاملات، کشور ما در ساختار معاملات سنتی این دارایی امکان پوشش ریسک برای تولیدکنندگان و فعالان بازار زعفران را نداشت. از این رو، نگرانی از نوسانات قیمت این کالا همواره دغدغه فعالان این بازار بوده و در همین راستا بورس کالای ایران درصدد برآمد تا ابزار قراردادهای آتی را برای رفع دغدغه های کشاورزان به کار گیرد.
به این ترتیب، معاملات زعفران در بورس کالای ایران که پیشتر هم به صورت گواهی سپرده کالایی و هم در بازار فیزیکی به صورت نقد، سلف و نسیه انجام می شد، راه‌اندازی معاملات قراردادهای آتی زعفران ضمن توسعه و رونق معاملات این محصول ارزشمند، در راستای مدیریت ریسک نوسانات قیمتی احتمالی آن زمینه رفع دغدغه فعالان این حوزه را فراهم کرده است.
نگاهی به آمار
به گزارش «کالاخبر»، امکان استفاده از این ابزار معاملاتی در حالی از تاریخ دوم خرداد ماه ۱۳۹۷ برای زعفرانکاران، کشاورزان و سرمایه‌گذاران فراهم شده که طی گذشت یکسال از راه اندازی این قراردادها، در بازار مشتقه بورس کالای ایران بیش از ۱۴ میلیون و ۵۲۲ هزار قرارداد آتی زعفران نگین و پوشال به ارزشی بیش از ۲۰۱ هزار و ۶۹۳ میلیارد و ۳۸۱ میلیون ریال منعقد شده است.
بررسی آمار معاملات این قراردادها حاکی از آن است که در تجربه یک سالگی بازار آتی زعفران، دارایی نگین بیشترین سهم را در حجم و ارزش کل معاملات به خود اختصاص داده است؛ بطوریکه طی این یک سال تنها تعداد ۹۵ هزار و ۴۷۹ قرارداد زعفران نگین به ارزشی بیش از ۹۹۷ میلیارد و ۵۴۸ میلیون ریال منعقد شده و زعفران نگین با بیش از ۱۴ میلیون و ۴۲۶ قرارداد ارزشی بیش از ۲۰۰ هزار و ۶۹۵ میلیارد ریال از ارزش کل معاملات بازار را به خود اختصاص داده است.
مزایای بازار آتی
در ادامه این گزارش به مهم‌ترین مزایای راه‌اندازی این قراردادها برای فعالان بازار زعفران و کشاورزان اشاره شده است.
اهرم مالی: یکی از مهم‌ترین مزایای قرارداد آتی برای سرمایه‌گذاران در مقایسه با بازار نقدی وجود اهرم مالی است. معاملات قراردادهای آتی دربرگیرنده ریسک بالایی بوده و به معامله‌گران فرصت به دست آوردن سود زیادی را می‌دهد؛ به این معنی که سرمایه‌گذار با اندکی سرمایه قادر است دارایی زیادی را تحت کنترل خود درآورد و با پرداخت مبلغ ناچیزی از کل ارزش یک کالا وارد یک قرارداد آتی می‌شود.
پوشش ریسک: پوشش ریسک به معنای اتخاذ موقعیتی در بازار است که هدف از آن به حداقل رساندن یا از بین بردن ریسک ناشی از نوسانات و تغییرات قیمت است. در واقع سرمایه‌گذار می‌تواند با ورود به قرارداد آتی، دارایی خود را به قیمتی مشخص در آینده به فروش رساند. در این صورت نوسانات بازار، تاثیری بر قیمت دارایی خریداری‌شده نخواهد داشت و سرمایه‌گذار این دارایی را در زمان آینده، با قیمتی مشخص، به فروش خواهد رساند. با این شرایط کشاورز می‌تواند با ورود به قرارداد آتی زعفران، محصول خود را به قیمتی که مد نظر دارد، در آینده به فروش برساند و با این کار ریسک کاهش قیمت در زمان برداشت محصول را از بین ببرد.
تضمین معاملات: اتاق پایاپای هر بورس نقش مهمی را جهت تضمین عملکرد مالی قراردادهای آتی معامله‌شده ایفا می‌کند و به عنوان پشتوانه قابل اطمینان برای طرفین معامله است.
قیمت تسویه روزانه: قیمتی است که روزانه جهت به‌روزرسانی حساب‌ها توسط بورس محاسبه و اعلام می‌شود و براساس این قیمت تسویه سود و زیان معاملات مشتری محاسبه و به حساب وی واریز می‌گردد.
هزینه اندک معاملات: معاملات قراردادهای آتی نسبت به معاملات نقدی از هزینه کمتری برخوردار است و مطالعات نشان می‌دهد که معاملات آتی هزینه‌ای معادل ۰.۱ درصد معاملات نقدی را دارد
