مجید سلیمی بروجنی
تحلیل گر اقتصادی
سال ۱۳۹۷ اقتصاد ایران گرفتار تورم فزاینده، رشد منفی اقتصادی، نوسانهای شدید ارزی و تحریم های سنگین شد؛ ورطه ای که جامعه هنوز با تبعات آن دست و پنجه نرم میکند. بسیاری از سیاست های تجاری و ارزی وضع شده در این سال به جای کاستن از مشکلات خانواده ها و بنگاه های اقتصادی، نه تنها به محدود شدن دامنه بحران اقتصادی پیش آمده نینجامید، بلکه در عمل زمینه های توزیع رانت های ارزی و تعمیق فساد را فراهم کرد و در نتیجه جامعه ایران علاوه بر دست و پنجه نرم کردن با انواع مشکلات ناشی از تورم و بیکاری، هر روز شاهد گسترش فساد و شنوای اخبار باور نکردنی از توزیع رانت بود.
واقعیت این است که طی چند ماه گذشته شاهد اجرای یکی از سنگین ترین تحریمهای چند دهه اخیر بر علیه ایران و اقتصادش بودهایم. تحریمهایی که هنوز هم کسی به درستی نمیداند که آیا در روزها و هفته های پیش رو باز هم تشدید میشوند و یا برعکس. در حقیقت ما هنوز مسیر مشخصی نداریم که بگوییم ما الان کجای این مسیر ایستادهایم. اگر دولتمردان و سیاسیون نتوانند شرایط را به خوبی تحلیل کرده و مدیریت کنند، تحریمها این توانایی را دارند که باز هم فشار خود را بر پیکره اقتصاد ایران و سفره ایرانیان بیشتر کنند و اگر مدیریت درست و منطقی عملیاتی شود و به نوعی تحریمها کاهش یابد، ممکن است وضعیت بهتر شود.
متاسفانه دولتمردان عادت کردهاند که با روشهای آزمون و خطا و هزینههای چند برابری، به دنبال حل مشکلات بروند. موضوع مهم این است که راهحلهای حاصل از آزمون و خطا منجر به یک مساله هستند و قابلیت تعمیم ندارند. همانگونه که هیچ فرماندهای از روی مسیر باز شده در میدان مین اول نمیتواند راه امن را در میدان دوم کشف کند. سوال اینجاست که آیا تحمیل هزینههای سنگین و تکراری بر اقتصاد و مردم، اثر یادگیری با کشف راهحلهای سیاستی بدیع و تجربه نشده در یک سازوکار و آزمون و خطاست یا تنها تکرار خطای سیاستی؟
پاسخ به این سوال بیش از آنکه دلایل اقتصادی یا تکنیکی داشته باشد، در بستر نظام سیاسی و قدرت و ظرفیت حکمرانی دولت نهفته است. انگیزه سیاستمدار از تکرار خطای آزمون شده، کشف یک راهحل اقتصادی بهینه اول یا دوم نیست، بلکه هزینه فردی این رویکرد برای سیاستمدار پایین و منفعت بلافاصله آن بالاست. در نتیجه مطلوبیت فردی سیاستگذار به دلیل ساختار سیاسی و بوروکراتیک کشور با منافع بلندمدت همراستا نمیشود.
منبع: خبرآنلاین
