ندا قلی زاده
کارشناس مالی
(XBRL) یا زیان گزارشگری تجاری توسعه پذیر ، یک رویکرد استاندارد جهانی است که تبادل اطلاعات و به خصوص گزارشگری مالی را در سراسر جهان متحول ساخته است . این استاندارد شکاف موجود بین سیستم های سازمانی را از بین برده و باعث افزایش اثربخشی و کارایی سازمان ... شده است. این زبان گزارشگری برای هریک از اقلام داده ها به طور اختصاصی برچسبی مشخص ارائه می دهد که توسط کامپیوتر قابل بازخوانی است بدین ترتیب کامپیوترها قادر به شناسایی متن اطلاعات این زبان گزارشگری تجاری ، تجزیه و تحلیل، ذخیره و تبادل آنها با سایر کامپیوترها به صورت اتوماتیک می باشند و از فرآیند پرهزینه و دشوار ثبت مجدد اطلاعات در سیستم اجتناب می شود. از مزایای به کارگیری این زبان می توان به درک بهتر ، شفافیت بیشتر ، ابهام کمتر و مقایسه راحت تر گزارشها اشاره نمود ، همچنین حتی المقدور باعث پیشگیری از گزارشگری مالی متقلبانه می شود . مدتی است که در کشور بحث عملیاتی کردن XBRL) ) مطرح شده است و حتی سازمان بورس اوراق بهادار تهران بارها بر جدی بودن آن تاکید کرده است ولی هنوز هیچ اقدام عملیاتی مشاهده نشده است گرچه در سالهای اخیر سازمان امور مالیاتی با اجرای طرح جامع مالیاتی ، شرکتها و مشاغل و افراد را ملزم کرده است اظهارنامه مالیاتی خود را از راه سامانه عملیاتی الکترونیکی مودیان ارسال کنند. با توجه به روند فراگیر شدن استفاده از XBRL در دنیا و به تبع آن در ایران و نیز عدم آموزش مدون مباحث مربوط به XBRL در دانشگاههای کشور ، موضوع توجه به این مبحث در سطح تحصیلات تکمیلی به صورت گسترده مطرح شده است .همچنین بالابردن سطح آگاهی سازمان ها در مورد مزایای به کارگیری XBRL از طریق بهبود آموزش موجب افزایش پذیریش این زبان توسط آنها می گردد.
کشور ما راه زیادی در پیش دارد تا به استانداردهای جهانی این زبان برسد ولی سازمان بورس در این رابطه اقدامات مثبتی انجام داده است . لازم است گام های زیر ساختی و استراتژیک با همگرایی و عزم راسخ بین نهادهای موثر چرخه از جمله وزارت دارایی، سازمان بورس اوراق بهادار ، سازمان حسابرسی و انجمن های حرفه ای ، برنامه ریزی شود تا تغییرات محتوایی لازم به منظور پذیرش این نظام گزارشگری کامل شود.
