فارس نوشت: محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در مصاحبه‌ای که مشروح آن امروز (یکشنبه) از شبکه «ان‌بی‌سی» پخش شد، در مورد موضوعات مختلف سیاست خارجی ایران از جمله توافق هسته‌ای و اقدامات آمریکا علیه ایران صحبت کرده است.
ترامپ به دنبال خود دیدار، نه محتوای دیدار
وی که در اقامتگاه هیأت ایرانی در نیویورک صحبت می‌کرد، در پاسخ به این سؤال که در جریان نشست امسال مجمع عمومی سازمان ملل متحد رؤسای جمهور ایران و آمریکا تا چه حد به دیدار با هم نزدیک شده بودند، گفت: «خوب، فرانسوی‌ها تلاش زیادی کردند و از این بابت قدردان هستیم. فرانسوی‌ها و خیلی‌های دیگر تلاش کردند تا پادرمیانی کنند، اما مسئله این بود که - تحلیل من این است که - رئیس‌جمهور [دونالد] ترامپ بیش از آنکه به محتوای نشست علاقه‌ای داشته باشد، به صرف برگزاری نشست علاقمند است. اما برای ما، محتوا مهم است.»
ظریف گفت به همین دلیل بود که مقام‌های دو کشور با یکدیگر دیداری نکردند.
وزیر امور خارجه در پاسخ به این سؤال که آیا ملاقات با ترامپ برای کره شمالی مفید بوده، گفت: «نه واقعا، چراکه بعد از ملاقات هم هیچ‌یک از تحریم‌های این کشور رفع نشده است و ایالات متحده همچنان به طرح درخواست‌های بیشتر ادامه می‌دهد.»
وی افزود: «علاوه بر این، مورد ما با وضعیت کره شمالی متفاوت است، چراکه آن‌ها با ایالات متحده یک توافق ۱۵۹ صفحه‌ای نداشتند که تنها سه سال پیش [از خروج آمریکا] به دست آمده بود و جزئی از یک قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل متحد بود. بنابراین، ما در نقطه صفر قرار نداشتیم. علاوه بر این، اگر دیداری شکست‌خورده با رئیس‌جمهور ترامپ می‌داشتیم، در آن صورت این بر اقتصاد ما اثر منفی می‌گذاشت. ما توانسته‌ایم بخشی از خسارت ناشی از خروج یکجانبه پارسال رئیس‌جمهور ترامپ از برجام، از توافق هسته‌ای، را کنترل کنیم. توانسته‌ایم یک سوم ارزش واحد پولی خود را که بعد از خروج آمریکا کاهش یافته بود، بازیابی کنیم و داریم به تثبیت نزدیک می‌شویم. اگر دوباره این کار را می‌کردیم و انتظارات برآورده نمی‌شد، شوک دیگری [به اقتصاد] وارد می‌شد.»
ظریف در مورد اینکه چرا ایران به این نشست به عنوان یک گام نخست نگاه نکرد، با اشاره به اینکه ترامپ در آستانه مجمع از تمایل به دیدار با همتای ایرانی‌اش صحبت کرده بود، گفت: «او چندین پیام‌آور نزد ما فرستاد، اما بعد در یک نشست خبری گفت که "ایرانی‌ها درخواست دیدار کرده‌اند و من هنوز نپذیرفته‌ام. " این مبنای خوبی برای آغاز نیست. او در سخنرانی‌اش در مجمع عمومی سازمان ملل متحد گفت که "من تحریم‌ها را رفع نخواهم کرد، بلکه می‌خواهم تحریم‌ها را افزایش دهم.»
- ایران از آمریکا کمک نمی‌خواهد
او با بیان اینکه ایران به دنبال «کمک» یا «هبه» از ایالات متحده نیست، گفت: «آنچه ما از ایالات متحده می‌خواهیم، تجارت با ما یا حتی خرید نفت از ما نیست، بلکه تمام آنچه ما می‌خواهیم این است که اجازه دهد دیگران آنچه می‌خواهند در ارتباط با ایران انجام دهند، حتی نیازی به استفاده از دلار هم نیست. آن‌ها می‌توانند تجارت خود را با ایران انجام دهند، این در انطباق با قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل متحد است.»
وی افزود: «ایالات متحده، رئیس‌جمهور ترامپ، دارد کشورها را به جرم رعایت قوانین بین‌المللی تنبیه می‌کند. تمام آنچه ما می‌خواهیم، توقف این [اقدامات] است.»
ظریف در واکنش به مجری که طرح اروپا برای تخصیص خط اعتباری به ایران را «وام» توصیف کرد، گفت: «این یک وام نیست. این یک خط اعتباری مبتنی بر نفتی است که باید بفروشیم. ما از هیچ‌کس وام نمی‌خواهیم، ما کشور ثروتمندی هستیم.»
او در پاسخ به این سؤال که آیا اروپایی‌ها قادرند وعده‌های خود به ایران را عملی کنند، گفت: «آن‌ها در این زمینه سابقه خوبی ندارند. فکر می‌کنم که متأسفانه آن‌ها منتظر چراغ سبز واشنگتن هستند و این یک تضاد است، چراکه ایالات متحده سیاست فشار حداکثری را در پیش گرفته است و در چنین وضعیتی با تلاش‌های افرادی که به دنبال کاهش فشار هستند، موافقت نمی‌کند.»
- گام بعدی ایران
وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی در مورد گام‌های ایران در جهت کاهش تعهد به توافق هسته‌ای و اینکه در گام چهارم ایران چه اقدامی انجام می‌دهد، گفت: «در مورد اینکه ما در روز ۷ نوامبر (۱۶ آبان) چه خواهیم کرد، می‌خواهیم بگذاریم تا رئیس‌جمهور ترامپ حدس بزند. فکر می‌کنم این بازی‌ای باشد که او دوست دارد.»
وی در ادامه با اشاره به بندهایی در برجام که ایران در آن‌ها اعلام کرده است در صورت بازگشت تحریم‌ها اجرای کل یا بخشی از تعهدات خود را متوقف می‌کند، گفت ایران در حقیقت در حال اجرای قانون و اجرای مفاد خود توافق هسته‌ای است و تمام مراحل لازم در توافق هسته‌ای برای عملی کردن این بندها را طی کرده است.
ظریف در مورد اینکه چرا ایران به پایبندی به برجام و در عوض منزوی نگه داشتن آمریکا ادامه نداده، گفت: «منزوی کردن، برای سفره ما نان نمی‌شود.»
او بار دیگر تأکید کرد که ایران آماده است تا ظرف «چند دقیقه، چند ساعت» به محدودیت‌های برجام بازگردد، مشروط بر اینکه طرف دیگر نیز تعهدات خود در این توافق را اجرایی کند. وی وضعیت کنونی را به اجرای قانون و بازداشت یک سارق تشبیه کرد و گفت کسی دوست ندارد فرد دیگری را به زندان بیاندازد، مشروط بر اینکه آن فرد مرتکب تخلف نشده باشد.
وی همچنین یادآور شد که ایران بعد از خروج آمریکا از توافق هسته‌ای تا یک سال به طور کامل به این توافق پایبند ماند و طرف‌های باقی‌مانده برجام را تشویق کرد که تعهدات خود را اجرایی کنند، اما آن‌ها وعده‌هایشان را محقق نکردند. ظریف افزود: «نمی‌توانستیم یک سال دیگر منتظر بمانیم و آن‌ها به قول دادن ادامه دهند. آن‌ها باید اقدام می‌کردند. به این دلیل است که به راهکار قانونی متوسل شدیم. این بخشی از آن توافقنامه است. من بر سر این توافق مذاکره کرده‌ام. این توافق بر مبنای عدم اعتماد است و به همین دلیل هم هست که در همان توافق در مورد نحوه برخورد با نقض هم پیش‌بینی کردیم و قرار بود که در صورت نقض به این شکل عمل کنیم.»
- وقتمان را هدر نمی‌دهیم
او در پاسخ به این سؤال که آیا اساسا امکان توافق با ترامپ را قابل تحقق می‌داند، گفت: «خوب، او این را بسیار دشوار کرده است، چراکه او گفته است که این توافقی با دولت سابق بوده است، بدون توجه به این واقعیت که این یک قطعنامه شورای امنیت بوده است. او گفته است که این توافق با دولت سابق بوده است. اگر می‌خواستم مذاکره با این دولت را آغاز کنم. دفعه قبل، این مذاکره دو سال طول کشید، این بار بیشتر طول می‌کشد، چون می‌دانیم که ایالات متحده چطور رفتار می‌کند. و بیایید تصور کنیم که رئیس‌جمهور ترامپ مجددا انتخاب شده است. اگر مذاکره دو سال زمان ببرد، از دولت بعدی رئیس‌جمهور ترامپ فقط سه سال باقی می‌ماند. آیا ما دو سال وقتمان را برای مذاکره هدر دهیم تا [او] نفع ببرد.»
ظریف در مورد اینکه آیا این بدان معنی است که ایران تصمیم گرفته تا زمان پایان ریاست‌جمهوری ترامپ صبر کند، گفت اینطور نیست و ایران منتظر است تا این دولت یا دولت بعدی سر عقل بیاید و نشان دهد که برای امضای خود احترام قائل است. وی افزود: «تا زمانی که نشان ندهند که برای امضای خود احترام قائلند، هیچ دلیلی برای مذاکره وجود ندارد، چراکه اگر موضوعی را که پیشتر در موردش مذاکره شده، مورد مذاکره مجدد قرار دهید، در آن صورت سابقه بدی بر جای می‌ماند، چون [برای این چرخه] پایانی وجود نخواهد داشت و همین فردا، حتی همین دولت، ممکن است بیاید و بگوید بیشتر می‌خواهیم.»
او به رفتار ترامپ با مکزیک در قضیه توافق تجاری آمریکای شمالی موسوم به «نفتا» اشاره کرد. در حالی که مکزیک بازمذاکره در مورد این توافق را پذیرفت و با دولت ترامپ به توافق تازه‌ای رسید، واشنگتن چند ماه بعد خواسته‌های تازه‌ای در زمینه مهاجران مطرح و اعلام کرد تنها در صورتی توافق تجاری تازه را اجرایی می‌کند که مکزیک خواسته‌های تازه را هم بپذیرد. ظریف افزود: «برای این پایانی نیست. زمانی که کسی شروع به قلدری کرد و شما بیشتر به او پرداخت کردی، آن زمان آن قلدر بیشتر طلب می‌کند.»
وزیر امور خارجه در پاسخ به سؤالی در مورد ماجرای هدف قرار گرفتن یک پهپاد آمریکایی توسط ایران، تأکید کرد که این پهپاد در حریم هوایی ایران بوده و ساقط کردن این پرنده دفاع از خود بوده است و به همین دلیل واشنگتن دلیلی برای اقدام نظامی علیه ایران نداشته است.
او درباره توقیف کشتی متخلف انگلیسی توسط ایران نیز در پاسخ به مجری که این اقدام را «ربایش» توصیف کرد، گفت: «ربایش؟ نه، نه. این انگلیس بود که به درخواست ایالات متحده راهزنی کرد و یک کشتی ایرانی را در آب‌های بین‌المللی متوقف کرد. آنچه ما انجام دادیم، این بود که از سهل‌گیری دست برداشتیم و به گارد ساحلی خود گفتیم که می‌توانند کشتی‌های بریتانیایی را که قوانین بین‌المللی را نقض کرده باشند، متوقف کنند. آن‌ها قوانین بین‌المللی را نقض کردند و توقیف شدند.»
- تحقیقات «بی‌اعتبار»
ظریف تأکید کرد که ایران به دنبال «جنگ» و «تقابل» نیست و هرآنچه انجام می‌دهد در دفاع از خود و با هدف حفاظت از خود است. وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران همچنین گفت فعالیت‌های ایران در منطقه از جمله حمایت از دولت سوریه، با هدف مقابله با تروریسم صورت می‌گیرد. او سپس اقدامات عربستان سعودی در منطقه از جمله بازداشت نخست‌وزیر لبنان را یادآور شد و گفت در نبود «مصونیت» ناشی از حمایت آمریکا، ریاض نمی‌توانست این اقدامات را انجام دهد.
او با بیان اینکه ایران با عربستان «در جنگ» نیست، گفت این ریاض است که می‌خواهد ایران را از منطقه کنار بگذارد. وی اشاره کرد که ایران چهار سال پیش پیشنهاد میانجیگری در یمن را داد، اما ریاض این موضوع را رد کرد و مدعی شد که ظرف چهار هفته به اهداف خود در یمن می‌رسد، اما اکنون در یمن فاجعه انسانی ایجاد کرده است، آن هم با حمایت آمریکا.
وزیر امور خارجه در مورد اتهام‌زنی کشورهای اروپایی به ایران در موضوع حمله اخیر یمنی‌ها به تأسیسات نفتی هم گفت اروپا هیچ مدرکی در این زمینه ارائه نکرده و صرفا چون به عقیده‌اش هیچ «توضیح قابل قبول دیگری» وجود ندارد، در نتیجه باید ایران را مقصر معرفی کرد. ظریف در مورد تحقیقات سازمان ملل نیز گفت سه عضو این کمیته یعنی عربستان سعودی، آمریکا و انگلیس خود جزئی از ائتلاف متجاوز به یمن هستند، بی‌آنکه از یمنی‌ها برای حضور در کمیته دعوت شود. وی تأکید کرد که با چنین ترکیبی، این کمیته تحقیق اعتباری ندارد و این «تحقیقی یکسویه است.»
ظریف سپس طرف مقابل را به چالش کشید و گفت عربستان سعودی اگر می‌خواهد شلیک موشک‌ها متوقف شود، باید جنگ را در یمن را متوقف کند.
او در مورد فعالیت‌های دفاعی و منطقه‌ای ایران نیز به اختلاف فاحش بودجه دفاعی ایران و کشورهای منطقه از جمله امارات عربی متحده و عربستان سعودی اشاره کرد و گفت ایران باید بتواند از خود دفاع کند، چراکه سابقه جنگ تحمیلی هشت ساله و بمباران شهرهایش را پشت سر گذاشته و می‌داند که نباید بی‌دفاع بماند.
- جنگ سایبری
در پایان این مصاحبه از ظریف در مورد ادعای سرویس‌های اطلاعاتی آمریکا مبنی بر احتمال تلاش ایران برای حمله سایبری و اثرگذاری بر انتخابات آمریکا سؤال شد. وزیر امور خارجه گفت: «ما در انتخابات شما هیچ ترجیحی نداریم که بخواهیم به خاطرش در انتخابات مداخله کنیم.»
وی افزود: «ما در امور داخلی کشوری دیگر مداخله نمی‌کنیم. اما، یک جنگ سایبری در جریان است. این ایالات متحده بود که این جنگ سایبری را آغاز کرد؛ با حمله به تأسیسات هسته‌ای ما، آن هم به شکلی بسیار خطرناک و غیرمسئولانه که می‌توانست به مرگ میلیون‌ها نفر منجر شود. [بدافزار] "استاکس‌نت" را به یاد دارید. [پروژه] "روز صفر" (زیرو دی) را به یاد دارید. شما "عملیات المپیک" را به یاد دارید. جنگی سایبری در جریان است و ایران هم در این جنگ سایبری درگیر است. هر جنگی که ایالات متحده آغاز کند، قادر به پایان آن نخواهد بود.»
