با پایان فصل نقل و انتقالات، نرخ‌ها در بازار اجاره تا ۲۰ درصد کاهش یافته و تعداد فایل‌های عرضه شده نیز کمتر شده است اما عجیب آن‌که تعداد قراردادهای اجاره در مهرماه ۲.۹ درصد نسبت به شهریورماه افزایش یافت.
واسطه‌های ملکی از عقب‌گرد قیمت‌ها در بازار اجاره با شروع فصل پاییز خبر می‌دهند. مشاوران املاک می‌گویند با پایان فصل نقل و انتقالات، نرخ اجاره‌بها ۱۰ تا ۲۰ درصد کاهش یافته و تعداد آپارتمان‌های عرضه شده نیز در بازار کمتر شده است. با این حال مهرماه امسال ۱۲ هزار و ۹۱۳ اجاره‌نامه در تهران به امضا رسید که نسبت به شهریورماه ۲.۹ درصد افزایش نشان می‌دهد. به تعویق انداختن زمان جابه‌جایی با هدف رسیدن قیمت‌ها به کف می‌تواند مهم‌ترین دلیل بالا رفتن تعداد قراردادهای اجاره در مهرماه باشد؛ اتفاقی که سال گذشته نیز رخ داد و برخلاف سال‌های قبل که قراردادهای اجاره در مهرماه ۲۰ تا ۵۰ درصد نسبت به شهریور کاهش می‌یافت، اجاره‌نامه‌ها در مهرماه ۱۳۹۷ بالغ بر ۱۱ درصد نسبت به شهریورماه همان سال افزایش یافت.
با این‌که قیمت اجاره تا حدودی نسبت به تابستان پایین آمده اما هیچ تناسبی بین توان مستاجران با نرخ‌ها دیده نمی‌شود؛ بخصوص این‌که ارقام نجومی در سایت‌های عرضه ملک به چشم می‌خورد. از سوی دیگر فایل‌های زیر قیمت در بازار کم نیستند. یک واحد ۵۳ متری هفت سال ساخت، بدون امکانات در تهرانپارس به مبلغ ۶۰ میلیون تومان رهن کامل داده می‌شود؛ در حالی که تابستان برای اجاره چنین واحدی باید حدود ۷۰ میلیون تومان هزینه می‌شد. هم‌چنین برای یک آپارتمان ۶۵ متری ۱۳ ساله با انباری در تهرانپارس ۸۰ میلیون تومان ودیعه و ۶۰۰ هزار تومان اجاره تعیین شده است. یک آپارتمان ۸۰ متری نوساز با امکانات کامل در بلوار فردوس نیز به مبلغ ۱۰۰ میلیون تومان پول پیش و ۳ میلیون تومان اجاره ماهیانه فایل شده است. یک آپارتمان ۱۰۰ متری دو سال ساخت در یوسف‌آباد با امکانات کامل به مبلغ ۱۵۰ میلیون پول پیش و ماهیانه ۵ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان اجاره داده می‌شود. عمده واحدهای خالی که به بازار اجاره عرضه شده در شمال تهران قرار دارد.
در جنوب تهران نیز نرخ‌ها متفاوت است. یک آپارتمان ۵۰ متری هفت سال ساخت بدون امکانات در محله بریانک به مبلغ ۶۵ میلیون تومان رهن کامل داده می‌شود. در میدان خراسان برای یک واحد ۶۷ متری پنج ساله دارای آسانسور و پارکینگ ۷۰ میلیون تومان ودیعه و ۵۰۰ هزار تومان اجاره تعیین شده است.
مالکان به دلیل کاهش سود بانکی کماکان ترجیح می‌دهند که به جای پول پیش، اجاره‌ی بیشتری دریافت کنند. اتفاق دیگری که امسال رخ داد کاهش تعداد اجاره‌نامه‌ها بود؛ چرا که به دلیل افزایش محسوس نرخ‌ها مستاجرها قرارداد خود را تمدید کردند. آمار اتحادیه املاک نشان می‌دهد که مهرماه ۱۳۹۸ تعداد قراردادهای اجاره ۱۲ درصد نسبت به مهرماه سال قبل کاهش یافته است.
تابستان امسال به دنبال افت شدید خرید و فروش در بازار مسکن شهر تهران، گروهی از مالکان واحدهای خود را وارد بازار اجاره کردند؛ به طوری که حجم آپارتمان‌های نوساز در بازار اجاره افزایش یافت. با این حال نرخ اجاره با توجه به سیکل سنتی در بازه میان مدت، مسیر همسطح شدن با نرخ رشد قیمت مسکن را طی می‌کند.
افزایش ۵۸ درصدی نرخ اجاره طی دو سال
گزارش بانک مرکزی نشان می‌دهد که مهرماه امسال نرخ اجاره بها در تهران نسبت به مهرماه پارسال ۳۵ درصد افزایش داشته است. سال گذشته این رقم ۱۵ درصد و سال ۱۳۹۶ نیز میزان افزایش سالیانه اجاره بها در پایتخت ۸.۴ درصد گزارش شد. به بیان دیگر تورم اجاره بها طی دو سال گذشته ۵۸ درصد بوده است؛ در حالی که نرخ رشد قیمت مسکن از مهرماه ۱۳۹۶ تا کنون عدد ۱۶۵ درصد را نشان می‌دهد.
با توجه به پیروی قیمت اجاره از قیمت مسکن پیش‌بینی می‌شود بازار اجاره در بازه زمانی یک تا دو سال آینده فاصله ایجاد شده با نرخ خرید و فروش را پر کند. هرچند عواملی همچون توان متقاضیان و نرخ تورم نیز در قیمت اجاره تاثیرگذار است و به همین دلیل روند افزایش اجاره بها کندتر از رشد قیمت مسکن نمود پیدا می‌کند.
به دنبال افزایش قیمت اجاره در تهران، گروهی از مستاجران، پایتخت را ترک کرده‌اند؛ به طوری که گزارش‌های میدانی نشان می‌دهد در یک سال گذشته جمعیت برخی شهرهای اطراف تهران به تدریج افزایش داشته است. کوچ طبقاتی برای دستیابی به مسکن در استطاعت در شرایطی کلید خورده که مطابق سرشماری سال ۱۳۹۵ در تهران۴۹۰ هزار واحد مسکونی خالی وجود داشته است. هم‌چنین سال ۱۳۹۶ در تهران ۶۵ هزار و ۱۱۸ واحد و سال ۱۳۹۷ بالغ بر ۷۶ هزار و ۵۱۱ واحد مسکونی مجوز ساخت گرفته‌اند. با توجه به رکود بازار مسکن پیش‌بینی می‌شود دست کم دو سوم از واحدهای احداثی در دو سال گذشته به خانه‌های خالی تهران اضافه شده باشد. یعنی ممکن است تا پایان سال گذشته تعداد واحدهای خالی از سکنه تهران به حدود ۵۸۰ هزار واحد رسیده باشد. در پنج ماهه نخست امسال نیز ۲۷ هزار و ۳۸۴ واحد مسکونی بر اساس پروانه‌های ساختمانی در حال احداث بوده و پیش‌بینی می‌شود این رقم تا کنون به حدود ۳۵ هزار واحد رسیده باشد.
بر این اساس مالکانی که با توجه به افت ۶۴ درصدی معاملات مسکن تهران موفق به فروش آپارتمان‌های خود نشده‌اند آنها را وارد بازار اجاره کرده‌اند. از سوی دیگر عمده فایل‌هایی که در فصل جابه‌جایی، اجاره نرفته بزرگ متراژ هستند. اما مشاهدات حاکی از آن است که نرخ اجاره واحدهای نوساز بسیار بیش از دیگر واحدها است.
